Detaljer om håndskriftet

Staðfesting Michels Gregssonar um að hann hafi meðtekið 13 ríkisdali frá Bjarna Eiríkssyni í leigugjöld af lénsjörðum í Suður-Múlasýslu sem gjaldast skyldu Tómasi Nikulássyni fógeta á Bessastöðum. Bréfið er á dönsku. Dags. á Þingvöllum 30. júlí 1658. Afrit dags. í Skálholti 18. júlí 1658.

Skuldaviðurkenning Kolbeins Einarssonar um að hafa meðtekið 4 ríkisdali frá Brynjólfi biskup. Fyrst 2 ríkisdali vegna Hjalta Jónssonar, umboðsmanns jarða Brynjólfs á Austfjörðum. Seinni tvo ríkisdalina lofar Kolbeinn að endurgreiða í haust. Strikað er yfir seinni hluta bréfsins, viðurkenninguna á seinni tveimur ríkisdölunum sem Kolbeinn fékk hjá biskup. Dags. á Þingvöllum 30. júní og 1. júlí 1658. Afrit dags. í Skálholti 13. júlí 1658.

Samkomulag þeirra Margrétar Oddsdóttur á Öndverðarnesi og sr. Gísla Þóroddssonar þess efnis að sr. Gísli skuli sinna preststörfum á Öndverðarnesi þegar Margrét þess óskar. Einnig lofar sr. Gísli að embætta á Snæfuglstöðum fimmta hvern sunnudag. Á móti lofar Margrét að greiða sr. Gísla 10 aura árlega fyrir þessi embættisverk. Dags. á Hæðarenda í Grímsnesi 25. maí 1652. Afrit dags. í Skálholti 8. júlí 1658.

Afrit af dómi sem féll á Alþingi 1. júlí 1600, að beiðni Odds Einarssonar biskups í Skálholti, um endurreisn kirkjunnar á Snæfuglstöðum en hún hafði fallið 40 árum fyrr vegna vanrækslu og verið í eyði síðan. Dómkvaddir menn sammæltust um að kirkju skyldi byggja upp að nýju á Snæfuglstöðum með allri sinni rentu og inventario sem áður. Dags. á Þingvöllum 1. júlí 1600. Afrit dags. í Skálholti 18. júlí 1658.

Bréfið er á latínu.

Modtager : Torfi Erlendsson

Sendibréf Brynjólfs biskups til Torfa Erlendssonar sýslumanns í Árnesþingi. Torfi hafði áður rætt við biskup bæði munnlega og bréflega um að sonur hans, Þormóður, tæki við forstöðu Skálholtsskóla af Gísla Einarssyni. Biskup segist ekki vera fráhverfur því að Þormóður taki við embætti forstöðumanns en telur ekki tímabært að taka ákvörðun þar um. Betra sé að bíða með þessi umskipti þar til yfirvaldið tekur ákvörðun um stöðu Gísla Einarssonar. Bréfið er ódags.

Engin bréf nr. 7, 8 og 9.

Modtager : Thomas Bang

Sendibréf Brynjólfs biskups til Thomas Bang prófessors. Bréfið er á latínu. Dags. í Skálholti 13. september 1658.

Modtager : Thomas Bartholin

Sendibréf Brynjólfs biskups til Thomas Bartholin fornfræðings. Bréfið er á latínu. Dags. í Skálholti 13. september 1658.

Bréfið er prentað í bókinni Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Sjá Jón Helgason (útg.). Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Safn Fræðafélagsins um Ísland og Íslendinga XII, 114-116. Kaupmannahöfn: Hið íslenzka fræðafélag, 1942.

Bréfið er á latínu. Dags. í Skálholti 10. september 1658.

Modtager : Joachim Moltke

Sendibréf Brynjólfs biskups til Joachim Moltke útgefanda í Kaupmannahöfn. Bréfið er á latínu. Dags. í Skálholti 22. ágúst 1658.

Þórey Jónsdóttir staðfestir að Brynjólfi biskup verði fyrstum manna boðinn til kaups hlutur hennar í jörðinni Álftanesi í Álftaneshreppi á Mýrum. Einnig lofuðu þeir Jón Halldórsson og Þorbjörn Marteinsson að biskup hefði forkaupsrétt á hlut þeirra í sömu jörð. Dags. við Langá 1. september 1658.

Búsetuskilmálar á hálfri Gröf í Skilmannahreppi, meðal annars landskuld og kúgildiseign, sem Guðbrandur Sigurðsson tók við búi á. Dags. á Vatnsenda 27. september 1658.

Reikningur Páls Teitssonar lögréttumanns um innheimt leigugjöld af jörðum Brynjólfs biskups frá hausti 1657 til 1658, innkomin til Vatnsenda og útlátin, talin í fjórðungum smjörs. Dags. á Vatnsenda 27. september 1658.

Yfirlit yfir landskuld af jörðum Brynjólfs biskups í Borgarfirði sem Páll Teitsson lögréttumaður hafði umboð fyrir og nákvæm útlistun á hvernig greiðslu landskuldar var háttað á hverri jörð. Dags. á Vatnsenda 28. september 1658.

Sáttmáli á milli Brynjólfs biskups og hjónanna Páls Gíslasonar og Ingibjargar Bjarnadóttur. Sáttmálinn hljóðaði uppá kaup biskups á ónefndri jörð í eigu hjónanna, að verðmæti 60 hundruð. Á móti lofar biskup að aðstoða yngstu syni þeirra tvo, Henrik og Pétur, til mennta. Einnig heitir Brynjólfur biskup að afskrifa skuld Páls við Heyness umboð, en skuldin nam 40-42 álnum. Dags. á Vatnsenda í Skorradal 28. september 1658.

Erlendur Þorsteinsson fær greitt kaup fyrir tóftarhleðslu sem hann hlóð um vorið á Vatnsenda og fyrir sumarvinnu í Skálholti. Fyrir þetta fékk hann greitt ketil sem tók vart sex fjórðunga, 10 fjórðunga smjörs, 2 ríkisdali og einn veturgamlan sauð. Einnig var Erlendur ráðinn aftur til voryrkju og sumarvinnu næsta sumar. Dags. á Vatnsenda 28. september 1658.

Samantekt um hvar katlar Brynjólfs biskups, sem Páll Teitsson hefur haft umsjón með, eru niðurkomnir. Þessi samantekt nær yfir átta ára tímabil, frá árinu 1650 til 1658. Dags. á Vatnsenda 29. september 1658.

Listi yfir járnpotta Brynjólfs biskups, sem voru í umsjá Páls Teitssonar á Vatnsenda. Í bréfinu er lýsing á hvaðan pottarnir eru upprunnir, stærð og ástand hvers potts. Dags. á Vatnsenda 28. september.

Reikningur Páls Teitssonar lögréttumanns á Vatnsenda yfir landskuld og leigukúgildi á jörðum Brynjólfs biskups í Borgarfirði. Bréfið er ódags.

Þorsteinn Þorgeirsson að Höfn í Melasveit tilkynnti að hann hefði látið 4 gamlar ær til Vatnsenda og fengið fjórar ungar ær í staðinn. Einnig sendi hann gamla kú til skurðar hjá Teiti Helgasyni og lofaði Teitur honum kvígu eða ungri kú í staðinn. Dags. á Akranesi 2. október 1658.

Stirbirni greiddur einn ríkisdalur fyrirfram í kaup fyrir sögunarvinnu. Bréfið er ódags.

Jón í Innstavogi hlóð tóftarhleðslu sem greiðslu skuldar við Brynjólf biskup uppá 1 vætt smjörs. Bréfið er ódags.

Reikningur Hans Blatt kaupmanns í Hvalfirði sendur Brynjólfi biskup. Á blaði 20r-20v er reikningur Hans Blatt í frumriti. Blað 20v er einungis utanáskrift reiknings Hans Blatt til biskups. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1658.

Reikningur Páls Christianssonar kaupmanns í Hólmi sendur Brynjólfi biskup. Dags. í Hólmi 14. ágúst 1658. Afrit dags. á Skipaskaga 2. október 1658.

Eignaskiptasamningur á 20 hundraða hlut í jörðinni Skipaskaga á Akranesi milli Brynjólfs biskups og Guðmundar Jónssonar. Þeir undirrituðu kaupbréf á Þingvöllum 1. júlí 1658 þar sem biskup seldi Guðmundi 10 hundruð í jörðinni Skipaskaga. Lagði nú biskup þau 20 hundruð sem hann átti í jörðinni undir helmingaskipti við Guðmund Jónsson, túnum og húsum jafnt skipt þeirra á milli. Sjá AM 271 fol., nr. 206. Dags. á Skipaskaga á Akranesi 2. október 1658.

Þorvarður Kolbeinsson sendi frá sér afnáms innistæðukú og fær í staðinn aðra unga og leigufæra næsta vor. Dags. á Reyni á Akranesi 4. október 1658.

Kvittun Gissurar Magnússonar fyrir greiðslu landskuldar af hálfri jörðinni Gröf á Akranesi, en hún nam alls þremur ríkisdölum. Dags. á Skaga á Akranesi 2. október 1658.

Samningur sem Lauritz Tilleson gerði við Brynjólf biskup í umboði Hans Blatt kaupmanns í Hvalfirði. Samningurinn hljóðaði uppá að Lauritz myndi kaupa allan blautan fisk biskups frá Skaga næsta vetur. Samningsskilyrði og kjör eru útlistuð í bréfinu. Dags. í Innra Hólmi á Akranesi 4. október 1658.

Fjallað er um bréfið í bókinni Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Sjá Jón Helgason (útg.). Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Safn Fræðafélagsins um Ísland og Íslendinga XII, bls. 122. Kaupmannahöfn: Hið íslenzka fræðafélag, 1942.

Modtager : Tómas Nikulásson

Sendibréf Brynjólfs biskups til Tómasar Nikulássonar, fógeta á Bessastöðum. Þar ræðir biskup meðal annars um skilning sinn á máli Garða á Akranesi, mál erfingja sr. Ólafs á Görðum, vígslu sr. Snjólfs til aðstoðarprests á Görðum, vangaveltur um brotnar kirkjuklukkur sem komu frá Görðum til Bessastaða og hver beri ábyrgð á að þær brotnuðu. Sjá einnig um mál Garða í AM 270 fol., nr. 61 og 120 og AM 271 fol., nr. 78 og 102. Tómas Nikulásson hafði í bréfi til biskups boðað komu sína í Skálholt en biskup svarar að hann sé alls óviðbúinn heimsókn hans svo seint að ári, hann hafi ekkert hentugt gistipláss fyrir fógeta og biður hann að koma frekar í heimsókn síðar. Bréfið er ódags.

Máldagi Heyness kirkju á Akranesi skrifaður upp eftir máldagabók Vilkins biskups í Skálholti frá 14. öld og Vísitasíubók herra Gísla Jónssonar biskups frá 16. öld. Þar eru skráðar allar upplýsingar um eignir kirkjunnar á Heynesi, eins og þær voru þegar máldagar þessir voru ritaðir. Dags. í Skálholti 16. október 1658.

Jórunn Henriksdóttir samþykkir sölu eiginmanns síns, Benedikts Halldórssonar, á hálfri jörðinni Gröf í Skilmannahreppi á Akranesi til Brynjólfs biskups. Sjá kaupbréf þeirra Brynjólfs biskups og Benedikts Halldórssonar sem gert var á Alþingi 1. júlí 1658 í AM 271 fol., nr. 207. Dags. á Stað á Reyninesi 31. ágúst 1658. Afrit dags í Skálholti 16. október 1658.

Ari Magnússon lögréttumaður og hreppstjóri í Ytra hreppi biður Brynjólf biskup um leyfi til torfskurðar á jörðinni Gröf til nauðsynlegs viðhalds á þinghúsi hreppsins sem stendur á jörðinni. Biskup veitir samþykki sitt með þeim skilyrðum að tún og engjar verði ekki fyrir skaða og leiguliði jarðarinnar mætti hafa afnot af þinghúsinu á milli þinga. Dags. í Skálholti 18. október 1658.

Brot úr bréfi Sigurðar Bjarnasonar á Einarsstöðum í Stöðvarfirði til Brynjólfs biskups. Bréfið er svar við bréfi biskups til Sigurðar dags. 19. október 1657, sjá AM 271 fol., nr. 84. Biskup hafði þar boðið Sigurði jörðina Fremri Kleif í Breiðdal til kaups fyrir 9 hundruð sem Sigurður nú samþykkir. Á móti býður Sigurður 5 hundruð í jörðinni Bæ í Lóni og 3 hundruð í Litla Steinsvaði. Dags. á Einarsstöðum í Stöðvarfirði 7. júní 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Bréf Árna Brynjólfssonar á Streiti til Brynjólfs biskups, en biskup hafði í bréfi til Árna óskað eftir að kaupa 4 hundraða hlut hans í jörðinni Brúnavík í Borgarfirði eystri í skiptum fyrir helmingshlut í jörðinni Fremri Kleif (Syðri Kleif). Sr. Halldór Eiríksson prestur í Skálholti hafði milligöngu um jarðaskiptin fyrir hönd biskups. Í bréfinu lýsir Árni yfir að hann sé samþykkur jarðaskiptunum svo framarlega sem aðrir eigendur að þessum jarðarhlut Brúnavíkur samþykki þau, en eigendurnir voru þrír. Einnig óskar Árni eftir því að á Fremri Kleif verði byggð upp leigufær hús. Dags. í Eydölum 20. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Bréf Jóns Eiríkssonar til Brynjólfs biskups þar sem hann samþykkir kaup biskups á 4 hundraða hlut í jörðinni Brúnavík í Borgarfirði eystri fyrir helmingshlut í jörðinni Fremri Kleif (Syðri Kleif) með því skilyrði að á jörðinni Fremri Kleif verði byggð upp leigufær hús. Sr. Halldór Eiríksson prestur í Skálholti hafði milligöngu um jarðaskiptin fyrir hönd biskups. Sjá einnig bréf nr. 38. Dags. í Eydölum 23. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Brevskriver : Halldór Eiríksson

Brot úr bréfi sr. Halldórs Eiríkssonar prests í Skálholti til Brynjólfs biskups, en sr. Halldór hafði tekið að sér að hafa samband við alla þrjá eigendur jarðarinnar Brúnavíkur á Borgarfirði eystri fyrir hönd biskups og bjóða þeim jarðaskipti á Brúnavík fyrir helmingshlut í jörðinni Fremri Kleif. Í bréfinu vonar hann að jarðaskiptin gangi hratt og vel fyrir sig en stingur uppá að biskup veiti Jóni Eiríkssyni lítið tíundarumboð til að friða hann, enda virtist Jón ósáttur við að jörðin Fremri Kleif var að mestu húsalaus. Sjá einnig bréf nr. 38 og 39. Dags. í Eydölum 22. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Modtager : Halldór Eiríksson

Sendibréf sr. Jóns Höskuldssonar til sr. Halldórs Eiríkssonar prests í Skálholti þar sem hann samþykkir að selja Brynjólfi biskup hálfa jörðina Brúnavík, 8 hundruð að dýrleika, í skiptum fyrir 10 hundraða hlut í jörðinni Skinney. Sr. Jón segist í bréfinu ekki hafa hugsað sér að selja hlut sinn í Brúnavík en hann vilji ekki ganga gegn ósk Brynjólfs biskups. Dags. á Hálsstað í Álftafirði 8. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Sendibréf sr. Jóns Höskuldssonar til Brynjólfs biskups þar sem hann samþykkir kaup Brynjólfs biskups á hálfri jörðinni Brúnavík, 8 hundruð að dýrleika, fyrir hálfa jörðina Skinney, 10 hundruð að dýrleika. Sr. Jón nefnir þó í bréfinu að jörðin Skinney sé lítt standandi að húsum og sandur fjúki yfir túnin í vestanveðrum, svo honum hafa jarðaskiptin ekki verið alls kostar fýsileg. Dags. á Hálsi 22. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Brot úr sendibréfi sr. Sigurðar Árnasonar til Brynjólfs biskups þar sem hann staðfestir jarðaskiptagjörning. Í honum seldi biskup, fyrir milligöngu sr. Sigurðar, Steingrími Oddssyni 3 hundraða hlut í jörðinni Sandvík en fékk í staðinn 3 hundraða hlut í jörðinni Stóru Breiðavík í Desjamýrarkirkjusókn. Biður sr. Sigurður biskup um að selja engum öðrum jörðina Stóru Breiðavík þar sem hún sé heyskaparrík og með góðum reka. Vonast sr. Sigurður til að geta keypt stærri hlut í jörðinni fljótlega. Dags. á Skorrastað 13. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 19. október 1658.

Brynjólfur biskup veitir sr. Magnúsi Péturssyni umráð yfir spítalanum á Hörgslandi í tólf mánuði, frá og með næstu fardögum. Veiting hans er háð þeim skilyrðum að hann haldi góðri rækt við hús jarðarinnar, tún, engi, haglendi og aðrar landsnytjar til fjalls og fjöru. Einnig ber sr. Magnúsi að fæða og klæða fjóra ómaga sem dveljast munu á spítalanum. Dags. í Skálholti 20. október 1658.

Brynjólfur biskup vígir Þorleif Jónsson til aðstoðarprests hjá föður sínum, sr. Jóni Jónssyni sóknarpresti í Mela- og Leirárkirkjum og prófasti í Borgarfirði. Dags. í Skálholti 25. október 1658.

Brynjólfur biskup kaupir fisk af sr. Þorláki Bjarnasyni, prófasti á Helgafelli, en þennan fisk átti sr. Þorlákur óseldan á Stokkseyri og var hann gjaldgengur íslenskra manna á milli. Dags. á Helgafelli 8. september 1658. Afrit dags. í Skálholti 30. október 1658.

Staðfestingarbréf þar sem Sigríður Bjarnadóttir samþykkir kaup Brynjólfs biskups á eignarjörð hennar, Teig í Vopnafirði. Brynjólfur biskup gerði kaupsamning þann 2. mars 1658 við eiginmann hennar, Bjarna Eiríksson, um kaup á jörðinni Teig, 8 hundruð að dýrleika, fyrir 7 hundraða hlut í jörðinni Rauðabergi í Hornafirði og 4 hundraða hlut í jörðinni Bæ í Lóni. Sigríður Bjarnadóttir samþykkir jarðaskiptin með þeim fyrirvara að hún fái hjá Bjarna Eiríkssyni aðra jafn gagnlega og sér haganlega fastaeign í staðinn. Sjá AM 271 fol., nr. 101. Dags. í Skálholti 1. nóvember 1658.

Kaupmáli á milli hjónaefnanna Péturs Jónssonar og Valgerðar Magnúsdóttur. Kaupmálinn tiltekur nákvæmlega hvað hvort þeirra fær í sinn hlut við giftinguna. Vottar að kaupmálanum og trúlofun þeirra voru móðir Valgerðar, Björg Þorvaldsdóttir, Gísli Einarsson skólameistari, sr. Sigurður Torfason, Sæmundur Oddsson og Þorleifur Árnason. Dags. í Skálholti 14. nóvember 1658.

Vígslubréf af hendi Brynjólfs biskups þar sem hann vígir sr. Vernharð Erlendsson til prests á Stað í Aðalvík á Ströndum. Aðalvík hafði verið prestlaus um tíma og gengið hafði erfiðlega að halda presti á staðnum. Sjá AM 270 fol., nr. 43-44, 146 og 163. Biður biskup um styrk til handa sr. Vernharði svo hann megi haldast við embætti og óskar eftir því að sr. Sigurður Gíslason og sr. Jón Arason prófastur í Ísafjarðarsýslu veiti honum leiðsögn og stuðning. Einnig veitir biskup sr. Vernharði allan staðinn Aðalvík að næstkomandi fardögum, með kirkjunni og hennar eign í landi og lausum munum eins og þeir voru skráðir í Vísitasíubók herra Gísla Jónssonar og Vísitasíubók Brynjólfs biskups. Dags. í Skálholti 16. nóvember 1658.

Sigmundur Jónsson tilkynnir Brynjólfi biskup að hann færi honum til eignar tólf fiska tré sem hann tók út hjá Matz Rasmussyni kaupmanni í Hafnarfirði í skiptum fyrir gelda sauði af Herdísarvíkurbúi. Getur Sigmundur þess að trén liggi norðan til á búðargaflinum á kirkjubúðarhorninu í Hafnarfirði. Dags. í Skálholti 16. nóvember 1658.

Kaupmálabréf og trúlofun á milli hjónaefnanna Magnúsar Freysteinssonar yngri og Oddnýjar Jónsdóttur með samþykki bræðra hennar, Sigmundar og Guðmundar, en þeir voru einnig giftingarmenn hennar. Magnús lagði til hjúskaparins 16 hundruð í peningum, kvikum og dauðum. Oddný fékk frá frænda sínum, Jóni Þorvaldssyni, átta hundruð sem skyldi vera hennar einkaeign. Auk þess myndi Oddný eignast fjórðung úr fengnu og ófengnu fé Magnúsar, en hennar hlutur skyldi alrei vera lægri en 4 hundruð. Kaupmálinn var samþykktur í viðurvist fimm löglegra trúlofunarvotta. Dags. í Skálholti 21. nóvember 1658.

Brynjólfur biskup veitir Árna Pálssyni kirkjujörðina Þorlákshöfn til ábúðar. Í bréfinu eru raktar allar kvaðir og skyldur Árna við búsetu á jörðinni en þær snéru meðal annars að túnrækt, greiðslu landskuldar uppá 12 vættir fiska, kúgildaleigu og ábyrgð gagnvart reka á jörðinni, bæði trjáreka og hvalreka. Einnig er fjallað um skyldu ábúanda gagnvart hjáleigum jarðarinnar, fiskveiðar og flutning skreiðar til Eyrarbakka. Árna var boðið hvort hann vildi taka við jörðinni eftir landslögum eða konungsbréfi og kaus Árni fremur að fara að landslögum. Bar honum að endurnýja veitingarbréf sitt fyrir jörðinni árlega. Dags. í Skálholti 23. nóvember 1658.

Samkomulag milli Brynjólfs biskups og Árna Pálssonar um flutning fisks frá jörðinni Þorlákshöfn til Eyrarbakka þess efnis að Árni Pálsson skyldi flytja allan kaupmanns fisk og lýsi og setja í staðarhúsið á Eyrarbakka. Árni skyldi bera kostnað af þessum flutningi. Á móti féll niður landskuldarhundrað af jörðinni Þorlákshöfn, sama hvort um væri að ræða lítinn fisk eða mikinn. Sjá einnig bréf nr. 52. Dags. í Skálholti 24. nóvember 1658.

Magnús Þorsteinsson gerir skil á biskupstíundum úr Rangárvallasýslu sem gjaldast áttu vorið 1658. Dags. í Skálholti 9. desember 1658.

Benedikt Þorleifsson sem gengt hafði stöðu ráðsmanns í Skálholti undanfarin fjögur ár var nú að láta af embætti. Brynjólfur biskup staðfestir að hann hafi sinnt starfi sínu af myndarskap og hér með sé Benedikt kvittur og ákærulaus gagnvart biskup og hans erfingjum um alla meðferð reikninga og greiðslna sem hann hafði með hendi þessi fjögur ár. Sömuleiðis staðfestir Benedikt að biskup sé öldungis kvittur og ákærulaus gagnvart sér og sínum erfingjum um allar þær greiðslur og útgjöld sem Benedikt hefur frá biskupnum fengið á þessum tíma. Gáfu þeir að lokum hvor öðrum sín bestu meðmæli. Dags. í Skálholti 20. desember 1658.

Brynjólfur biskup staðfestir móttöku á leigu og landskuld frá Benedikt Þorleifssyni vegna dómkirkjujarðarinnar Hrauns á Eyrarbakka, en þar var Benedikt ábúandi. Einnig staðfestir Brynjólfur að hann veiti Benedikt áframhaldandi rétt til búsetu á jörðinni Hrauni ef hann svo kýs. Dags. í Skálholti 20. desember 1658.

Brynjólfur biskup staðfestir að Benedikt Þorleifsson hafi greitt honum ásauðar 10 aura vegna Gottskálks Oddssonar. Dags. í Skálholti 20. desember 1658.

Bréf Brynjólfs biskups til sóknarmanna í Selvogi, fjárhaldsmanna Strandakirkju í Selvogi, þeirra sr. Halldórs Daðasonar og Ingimundar Grímssonar, og Torfa Erlendssonar sýslumanns. Bréfið varðar óvissuatriði sem komið hafði upp á milli sóknarmanna í Selvogi og Þorleifs Árnasonar sóknarprests í Strandakirkju, um greiðslur til sóknarprestsins af kirkjunni. Í bréfinu segir Brynjólfur biskup óstaðfest vera hversu mikið tillag prestsins skuli vera, lausafjártíundir séu óvissar og sömuleiðis útsvör af kirkjueigninni. Fyrrum sóknarprestur í Strandakirkju, sr. Jón Daðason, hafi aldrei verið til viðtals um sitt tillag af kirkjunni til móts við Ingimund Grímsson fjárhaldsmann hennar. Biskup biður því Torfa Erlendsson sýslumann í Árnesþingi að skera úr um málið fyrir hönd lénsmannsins, svo sams konar mál valdi ekki deilum framvegis. Dags. í Skálholti 27. desember 1658.

Kaupmálabréf hjónaefnanna Péturs Jónssonar og Valgerðar Magnúsdóttur birt og upplesið á festardegi þeirra, en kaupmáli þeirra var gerður í Skálholti 14. nóvember 1658. Sjá bréf nr. 48. Í bréfinu er nánari grein gerð fyrir innihaldi kaupmálans, konumundi Péturs, heimanfylgju Valgerðar og erfðamálum þeirra. Dags. í Skálholti 2. janúar 1659.

Kaupmálabréf Magnúsar Freysteinssonar og Oddnýjar Jónsdóttur birt og upplesið á festingardegi þeirra. Kaupmáli þeirra á milli var gerður í Skálholti 21. nóvember 1658 og hélst að mestu óbreyttur. Sjá bréf nr. 51. Breyting hafði þó orðið á fjármunum Oddnýjar til hækkunar á heimanfylgju hennar og við kaupmálann hafði bæst kjörgripur, 2 hundruð að dýrleika, sem erfa myndi það sem lengur lifði. Dags. í Skálholti 2. janúar 1659.

Reikningur Jóns Halldórssonar á Hvaleyri í Hafnarfirði til biskups vorið 1658 eftir fardaga. Hér má meðal annars finna reikning Jóns fyrir bátshlut biskups, bátsmíði, fiskageymslu og skipsleigu. Einnig býður Jón Halldórsson biskupnum til kaups nýtt fjögurra manna far alfært, fyrir 8 ríkisdali, og býðst til að koma því inn á Kjalarnes. Bréfið er ódags.

Reikningur Matz Rasmussonar kaupmanns í Hafnarfirði til Brynjólfs biskups. Bréfið er ódags.

Kaupmálabréf á milli sr. Odds Þorkelssonar og Ingibjargar Vigfúsdóttur gerður á brúðkaupsdegi þeirra á Hofi í Vopnafirði. Í bréfinu eru útlistaðir kaupskilmálar meðal annars varðandi eign sr. Odds, jörðina Hof í Vopnafirði, og jarðirnar Svínabakka og Búastaði sem voru eign Ingibjargar. Jörðina Svínabakka hafði hún erft eftir eiginmann sinn sáluga, sr. Bjarna Högnason. Kaupmálabréfið var ritað á kálfskinn á Hofi í Vopnafirði og settu vottar innsigli sín undir. Það er ódags. Afrit dags. í Skálholti 15. janúar 1659.

Jón Guðmundsson hafði gerst sekur um frillulífisbrot við Margréti Sigfúsdóttur og var skyldugur til sektargreiðslu við föður hennar, Sigfús Ólafsson á Öxnahóli í Hörgárdal. Jón á ekki næga fjármuni til að standa undir sektinni við föður Margrétar, einungis 4 hundruð, og leitar hann því til Brynjólfs biskups um að hann gangi í borgun fyrir hann og greiði það sem Sigfúsi muni þykja sanngjarnar bætur. Í staðinn verði Jón skuldugur við biskup og heitir hann því að greiða skuldina annað hvort með fé eða þjónustu við biskup. Brynjólfur biskup samþykkir þessa lausn mála svo framarlega sem Sigfús Ólafsson sættir sig við þessi málalok. Dags. í Skálholti 21. janúar 1659.

Brynjólfur biskup vígir sr. Jón Diðriksson til prests í Strandar- og Krísuvíkurkirkjum. Brynjólfur nefnir einnig í bréfinu hve háar greiðslur presturinn skuli hafa í laun frá kirkjunum tveimur, einnig mun hann hafa frítt ábýli á kirkjujörðinni Vogshúsum. Sjá bréf nr. 58. Dags. í Skálholti 24. janúar 1659.

Staðfesting á að Brynjólfur biskup hafi lánað Þórólfi Guðmundssyni fjóra ríkisdali. Í bréfinu kemur fram að skuldin hafi verið gerð upp þegar biskup keypti 9 hundraða hlut í jörðinni Syðri Gröf í Flóa. Dags. í Skálholti 25. mars 1659.

Jarðakaupasamningur sem var gerður þann 6. janúar 1659 að Eydölum í Breiðdal þar sem Brynjólfur biskup seldi Jóni Eiríkssyni hálfa jörðina Fremri Kleif í Breiðdal, hálft fimmta hundrað að dýrleika. Á móti keypti Brynjólfur biskup 4 hundraða hlut Jóns Eiríkssonar í jörðinni Brúnavík í Borgarfirði eystri, en heildarvirði jarðarinnar nam 16 hundruðum. Sjá bréf nr. 39 og 40. Sr. Halldór Eiríksson gerði samninginn í umboði Brynjólfs biskups. Dags. að Eydölum í Breiðdal 6. janúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Samkomulag milli Brynjólfs biskups og Jóns Eiríkssonar þar sem biskupinn greiðir Jóni bætur vegna húsamismunar á jörðunum Fremri Kleif og Brúnavík, en hús á jörðinni Fremri Kleif voru mun lakari en hús jarðarinnar Brúnavíkur. Sjá bréf nr. 40 og 67. Samkomulag þeirra fólst í því að Jón Eiríksson seldi Brynjólfi biskup öll þau tré sem rekið hafði á Brúnavíkurfjöru síðastliðin tvö ár og fram til næstu fardaga. Þar að auki greiddi biskup Jóni átta ríkisdali. Jón seldi einnig Brynjólfi biskup það ásauðar kúgildi sem fylgdi hans hlut í Brúnavík fyrir annað kúgildi sem Jón átti að fá afgreitt í Breiðdal um næstu fardaga. Sr. Halldór Eiríksson gerði samninginn í umboði Brynjólfs biskups. Dags. að Eydölum í Breiðdal 11. janúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Jarðakaupasamningur sem var gerður þann 15. janúar 1659 að Hálsi í Álftafirði þar sem Brynjólfur biskup seldi sr. Jóni Höskuldssyni hálfa jörðina Skinney í Hornafirði, 10 hundruð að dýrleika. Á móti seldi sr. Jón Brynjólfi biskup hálfa jörðina Brúnavík í Borgarfirði eystri, átta hundruð að dýrleika. Sjá bréf nr. 41 og 42. Sr. Halldór Eiríksson gerði samninginn í umboði Brynjólfs biskups. Dags. að Hálsi í Álftafirði 15. janúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Jarðakaupasamningur sem var gerður þann 20. febrúar 1659 að Eydölum í Breiðdal þar sem Brynjólfur biskup seldi Árna Brynjólfssyni hálfa jörðina Fremri Kleif í Breiðdal, hálft fimmta hundrað að dýrleika. Á móti seldi Árni Brynjólfi biskup 4 hundraða hlut eða fjórðungshlut í jörðinni Brúnavík í Borgarfirði eystri. Sjá bréf nr. 38. Sr. Halldór Eiríksson gerði samninginn í umboði Brynjólfs biskups. Dags. að Eydölum í Breiðdal 20. febrúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Samkomulag á milli Brynjólfs biskups og Árna Brynjólfssonar þar sem biskup greiðir Árna bætur vegna húsamismunar á jörðunum Brúnavík og Fremri Kleif, en húsin á Fremri Kleif voru mun lakari. Sjá bréf nr. 38 og 70. Húsamismunur jarðanna var metinn á tvö hundruð sem Árni óskaði eftir að yrðu hundraðs kýr í fardögum og fjórir ríkisdalir. Einnig seldi Árni Brynjólfi biskup hálft ásauðar kúgildi sem hann átti með hlut sínum í Brúnavík fyrir annað hálft kúgildi í Breiðdal. Sr. Halldór Eiríksson gerði samninginn í umboði Brynjólfs biskups. Dags. að Eydölum í Breiðdal 20. febrúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Sendibréf Sigurðar Bjarnasonar til Brynjólfs biskups þar sem hann staðfestir skriflega að hann gefi biskup hér með öll eignarumráð yfir jörðinni Fremri Kleif (Syðri Kleif) í Breiðdal. Mikilvægt var fyrir biskup að fá þessa staðfestingu vegna kaupa sinna á jörðinni Brúnavík á Borgarfirði eystri. Sjá bréf nr. 37. Dags. á Einarsstöðum á Stöðvarfirði 29. desember 1658. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Jarðakaupasamningur sem gerður var þann 29. janúar 1659 að Sandbrekku þar sem Sigurður Árnason seldi Brynjólfi biskup alla jörðina Hrafnstaði í Vopnafirði, 12 hundruð að dýrleika. Á móti seldi Brynjólfur biskup Sigurði Árnasyni jörðina Bárðarstaði í Loðmundarfirði, 12 hundruð að dýrleika, auk 5 hundruð í lausafé sem var meðal annars þriggja skjólna ketill, fimm stikur klæðis og tólf veturgamlir sauðir. Var þessi samningur gerður með samþykki Cæcilíu Árnadóttur, eiginkonu Sigurðar Árnasonar. Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, gerði samninginn fyrir hönd biskups. Dags. að Sandbrekku 29. janúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Jarðakaupasamningur sem gerður var þann 29. janúar 1659 að Sandbrekku í Útmannasveit þar sem Bjarni Ögmundsson seldi Brynjólfi biskup jörðina Hrafnabjörg í Útmannasveit í Hjaltastaðasókn, sex hundruð að dýrleika. Fékk Bjarni Ögmundsson greidd fyrir tólf hundruð í lausafé í fríðum og ófríðum peningum, til ábýlis jörðina Brekkugerði, eða aðra jörð sem honum myndi vel lynda, og loforð biskups um aðstoð við flutning á þessa jörð. Einnig lofaði biskup að greiða Bjarna fyrir þá viði sem hann hafði lagt til Hrafnabjarga. Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, gerði samninginn fyrir hönd biskups. Dags. að Sandbrekku 29. janúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Jarðakaupasamningur sem gerður var þann 27. júlí 1652 að Klifstað í Loðmundarfirði þar sem Jón Jónsson seldi Brynjólfi biskup alla jörðina Eyrarteig í Skriðdal, 9 hundruð að dýrleika. Þessi samningur var háður þeim skilmála að Gróa Hallsdóttir skyldi taka árlega landskuld af 3 hundraða parti í jörðinni en hún hafði erft þennan part eftir son sinn, Eirík Árnason. Á móti lofaði biskup að taka að sér son Jóns Jónssonar, Ólaf Jónsson, til lærdóms og skólavistar í Skálholtsskóla. Biskup heitir að greiða Ólafi árlega 12 ríkisdali af jarðarverðinu og annast hest hans í Skálholti yfir vetrartímann. Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, gerði samninginn í umboði biskups. Dags. að Klifstað í Loðmundarfirði 27. júlí 1652. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Staðfestingarbréf þar sem Eiríkur og Hallur Einarssynir samþykkja kaup Brynjólfs biskups á 4 hundraða hlut í jörðinni Eyrarteigi í Skriðdal af bróður þeirra, Bergi Einarssyni. Einnig afsala þeir sér öllu tilkalli til jarðarinnar Strandhafnar í Vopnafirði. Dags. á Valþjófsstað 29. maí 1658. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Brevskriver : Hjalti Jónsson

Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, staðfestir að hann hafi meðtekið smjör í landskuld af landsetum Bjarna Eiríkssonar sýslumanns. Dags. í Meðalnesi á Austfjörðum 15. febrúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 11. apríl 1659.

Brevskriver : Hjalti Jónsson

Sendibréf sem Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, sendi til biskups ásamt bréfum nr. 73-77. Í bréfinu ræðir Hjalti meðal annars um endurbætur á húsakosti á jörðum Brynjólfs biskups, jarðakaup Hjalta í umboði biskups, ýmsar fréttir af jörðum Brynjólfs á Austfjörðum og ábúendum þeirra, hugsanleg jarðakaup, kúgildi og fréttir af reka á jörðum biskups. Dags. í Meðalnesi á Austfjörðum 15. febrúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 4. apríl 1659.

Brevskriver : Halldór Eiríksson

Bréf sem sr. Halldór Eiríksson skrifaði Brynjólfi biskup en þar er fyrst og fremst gerð grein fyrir öllum málsatvikum varðandi kaup biskupsins á jörðinni Brúnavík á Borgarfirði eystri. Sjá bréf nr. 38-42 og 67-72. Dags. í Eydölum 20. febrúar 1659. Afrit dags. í Skálholti 4. apríl 1659.

Brynjólfur biskup greiðir Jóni Jónssyni smið 4 hundruð fyrir ýmiss smíðaverk hans, meðal annars smíðaði Jón herbergjahúsin í Skálholti sumarið 1658, hurðar og dyraumbúnað, hann fór þrjár ferðir í trédrátt á Hestháls til að sækja viði í herbergjahúsin auk fleiri verkefna. Dags. í Skálholti 2. apríl og 8. júní 1659.

Brevskriver : Bjarni Eiríksson

Bjarni Eiríksson sýslumaður staðfestir að hann gefi Brynjólfi biskup byggingarumráð á jörðinni Hafrafelli á Fljótsdalshéraði. Biskup fær leyfi til að byggja þessa jörð með vanalegri landskuld sem er átján fjórðungar smjörs, tíu álna teigsláttur og þrjú kúgildi. Dags. í Skálholti 5. apríl 1659. Afrit dags. í Skálholti 12. apríl 1659.

Jón Jónsson á Hömrum gerir skil á biskupstíundum í Árnessýslu sem greiðast áttu vorið 1658. Dags. í Skálholti 22. apríl 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að Jón Jónsson hafi staðið góð skil á Hamraumboði fyrir árið 1658, þeim jörðum sem því tilheyra ásamt kvöðum, afgjöldum og fardagareikningi. Biskup þakkar Jóni fyrir langvarandi tryggð og staðfestu í þessari þjónustu. Dags. í Skálholti 22. apríl 1659.

Á þriggja hreppa þingi í Árnessýslu sem haldið var á Laxárholti þann 11. maí 1659 voru 12 menn kvaddir til dóms af Torfa Erlendssyni sýslumanni að ósk Brynjólfs biskups. Efni þessa máls var að fjalla um og kveða upp dóm um stöðu landseta á jörðum Skálholtsstaðar. Í fyrsta lagi bað Brynjólfur biskup um mat dómsins á hvernig koma skuli til móts við landseta þegar harðindatíð gengur yfir. Í annan máta hvort leyfa skuli landsetum og almúganum að nýta skóga á jörðum Skálholtsstaðar. Í þriðja lagi bar biskupinn fram kvörtun fyrir hönd landseta varðandi skort á greniviði til húsbygginga og lagfæringa því kaupmennirnir hafi ekki nægan við á boðstólum fyrir almenning að kaupa. Á eftir fylgir dómur tilkvaddra dómsmanna en hluta málanna var vísað til áframhaldandi athugunar og umræðu á næsta Öxarárþingi. Dags. á Laxárholti 11. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 13. maí 1659.

Brynjólfur biskup greiðir sr. Sigurði Torfasyni dómkirkjupresti 20 ríkisdali í prestlaun frá fardögum 1658 til fardaga 1659. Dags. í Skálholti 28. maí 1659.

Páll Árnason heyrari í Skálholti staðfestir að Brynjólfur biskup hafi greitt honum 20 ríkisdali í sitt kaup. Dags. í Skálholti 28. maí 1659.

2 bréf hafa númerið 86.

Listi yfir naut sem Bjarni Eiríksson sýslumaður afhenti á Hamrinum vorið 1659. Þetta voru sex naut, samtals 4 hundruð að virði eða 20 álnir. Dags. 31. maí 1659.

2 bréf hafa númerið 86.

Jarðakaupagjörningur þar sem Brynjólfur biskup seldi Finni Jónssyni eldri á Klausturhólum í Grímsnesi eitt hundraða hlut í jörðinni Ytra Súlunesi í Melasveit, en Brynjólfur hafði áður selt Finni 8 hundraða hlut í sömu jörð. Fyrir þennan eitt hundraða hlut lofaði Finnur að greiða 12 ríkisdali. Hafði hann þegar greitt Brynjólfi biskup fjóra ríkisdali en lofaði að greiða hina átta ríkisdalina með fyrstu hentugleikum. Þann 21. október greiddi Finnur upp í þessa átta ríkisdala skuld blámerktan hægindisdúk, sex álna langan og einn ríkisdal. Dags. í Skálholti 2. júní 1659 og 21. október 1659.

2 bréf hafa númerið 87.

Jón Guðmundsson afhenti Brynjólfi biskup 12 vetra gamlan hest sem greiðslu upp í skuld sína við biskup, en Brynjólfur hafði greitt sekt til Sigfúsar Ólafssonar vegna frillulífisbrots Jóns Guðmundssonar við Margréti, dóttur Sigfúsar. Sjá bréf nr. 64. Dags. í Skálholti 6. júní 1659.

2 bréf hafa númerið 87.

Reikningur uppá skuld Brynjólfs biskups við Jón smið en Jón hafði meðal annars smíðað tvo hnakka fyrir Brynjólf og skinnklætt þá, steypt hringjur og hringa og lagt sjálfur til efnið. Reikningur Jóns nam alls 32 álnum. Dags. í Skálholti 8. júní 1659.

Jarðaskiptasamningur á jörðinni Hvammi í Kjós á milli Brynjólfs biskups og feðganna Jóns Hannessonar og Ólafs Jónssonar. Þeir feðgar áttu fjóra fimmtu hluta jarðarinnar en Brynjólfur biskup átti fimmtungshlut. Samningurinn tók til skiptingar á eignum jarðarinnar á milli eigenda hennar, þar á meðal allan völlinn í Hvammi sem reiknaðist 25 eyrisvellir, engi jarðarinnar og tún, haglendi, torftöku og meðferð reka og fjörunytja. Í bréfinu er nákvæm lýsing á hvernig skiptum var háttað auk þess sem nefnd eru fjölmörg örnefni í landi Hvamms. Skiptabréfinu var lýst á manntalsþingi á Reynivöllum 4. júní 1659. Dags. á Hvammi í Kjós 30. apríl 1659 og Reynivöllum 4. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti 8. júní 1659.

Ekkert bréf nr. 90.

Jarðakaupasamningur þar sem sr. Pétur Rafnsson seldi Brynjólfi biskup 3 hundraða hlut í jörðinni Þorvaldsstöðum í Skriðdal, en öll jörðin reiknaðist 18 hundruð að dýrleika. Fyrir þennan jarðarpart greiddi Brynjólfur biskup sr. Pétri sjö hundruð, sem voru hundraðs kýr og ásauðar kúgildi, 12 sauðir veturgamlir, 8 ríkisdalir og þrjár vættir smjörs. Kaupsamningurinn var gerður með samþykki eiginkonu sr. Péturs, Herborgar Arngrímsdóttur. Sigurður Bjarnason samþykkti einnig jarðasöluna fyrir hönd eiginkonu sinnar, Helgu Arngrímsdóttur. Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, gerði samninginn í umboði biskups. Dags. á Stöðvarstað í Stöðvarfirði 2. dag Hvítasunnu 1659. Afrit dags. í Skálholti 26. júní 1659.

Sr. Pétur Rafnsson og Sigurður Bjarnason staðfesta í votta viðurvist að þeir hafi hlotið samþykki eiginkvenna sinna, systranna Herborgar og Helgu Arngrímsdætra, fyrir sölu á jarðarhlut Cæciliu Arngrímsdóttur í Þorvaldsstöðum í Skriðdal til Brynjólfs biskups, en Cæcilia hafði þegar gefið samþykki sitt fyrir sölunni. Dags. á Stöðvarstað á Stöðvarfirði 2. dag Hvítasunnu 1659. Afrit dags. í Skálholti 26. júní 1659.

Boðun presta til prestastefnu á Þingvöllum 1659. Bréfið er á latínu.Bréfið er ódags.

Páll Teitsson gerir grein fyrir fiskhlut Brynjólfs biskups á fiski sem aflast hafði á jörðum hans í Borgarfirði í fardögum 1659. Einnig er hér samantekt á búfénaði þeim sem kaupmaðurinn á Hvalfjarðareyri má vænta frá jörðum biskups í Borgarfirði. Í síðari hluta bréfsins er staðfesting Guðmundar Jónssonar á að hann hafi meðtekið tvo ríkisdali frá Brynjólfi biskup vegna Ólafs Jónssonar sem hafði verið vinnumaður í Skálholti, en Ólafur átti inni hjá biskup alls fjóra ríkisdali. Dags. á Hvalfjarðareyri 17. júní 1659.

Sr. Jón Bjarnason greiðir Brynjólfi biskup umboðsgjald sem hann hefur innheimt frá landsetum í Bjarnanesi árið 1658-1659. Í bréfinu er að finna sundurliðaða samantekt á því fé og þeirri vöru sem greidd var í umboðsgjald. Dags. á Hvalfjarðareyri 17. júní 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að hann hafi móttekið umboðsgjöld þau sem sr. Jón Bjarnason innheimti frá landsetum í Bjarnanesi fyrir árið 1658-1659. Dags. á Hvalfjarðareyri 17. júní 1659.

Einar Illugason staðfestir að hafa meðtekið þau átta hundruð sem Brynjólfur biskup skuldaði honum vegna kaupa biskups á jörðinni Höfða á Akranesi, en kaupbréfið var undirritað á Hvalfjarðarströnd 6. maí 1658. Sjá AM 271 fol., nr. 151. Dags. á Hvalfjarðareyri 17. júní 1659.

Brynjólfur biskup greiðir Þorvarði Magnússyni, umboðsmanni fyrir Heyness umboð, kaup fyrir umliðið ár og til fardaga 1659, alls fimm hundruð fyrir þau gjöld sem Þorvarður hafði innheimt í landskuld í umboði biskups. Dags. í Eyjum í Kjós 18. júní 1659.

Reikningur Hans Blatt kaupmanns í Hvalfirði sendur Brynjólfi biskup. Í bréfinu er sundurliðun á útteknum vörum biskups fyrir árið 1659. Dags. á Eyrarbakka 16. júní 1659.

Þorvarður Magnússon staðfestir að Brynjólfur biskup hafi greitt honum 4 hundruð í kaup, en Þorvarður hafði með höndum skipaumboð á Skaga fyrir Brynjólf biskup. Bréfið er ódags.

Reikningur Hans Blatt kaupmanns í Hvalfirði í frumriti. Sjá bréf nr. 99. Dags. á Eyrarbakka 16. júní 1659.

Reikningur Lauritz Thilloffssonar kaupmanns sendur Brynjólfi biskup. Í bréfinu er sundurliðun á útteknum vörum biskups. Reikningurinn er í frumriti. Á bls. 74v er einungis utanáskrift bréfsins. Bréfið er ódagsett.

Blað 75v er autt.

Brynjólfur biskup greiðir Tómasi Finnssyni lögréttumanni í Múlasýslu fjóra ríkisdali frá Hjalta Jónssyni, lögréttumanni í Meðalnesi í N-Múlasýslu, og fjórtán ríkisdali frá Pétri Bjarnasyni eldri á Torfastöðum á Vopnafirði. Hér var um að ræða afgjöld af lénsjörðum þeirra en Tómas Finnsson tók við fénu fyrir hönd Tómasar Nikulássonar fógeta á Bessastöðum. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659.

Skuldaviðurkenning þar sem Bjarni Eiríksson sýslumaður í Skálholti staðfestir að hafa fengið fimm ríkisdali að láni frá Brynjólfi biskup. Í síðari hluta bréfsins er staðfesting á greiðslu til Brynjólfs biskups uppá 30 ríkisdali frá Þorláki Þórarinssyni, en hann greiddi féð í umboði Benedikts Halldórssonar sýslumanns í Skagafirði, vegna viðskipta við Árna Oddsson lögmann. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659.

Í bréfinu er að finna yfirlýsingu frá Brynjólfi biskup og prestunum á prestastefnu á Alþingi þar sem þeir vona að sættir náist á milli Tómasar Nikulássonar og Margrétar Clausdóttur, fógetahjónanna á Bessastöðum, og séra Sigurðar Torfasonar dómkirkjuprests. Sjá bréf nr. 106. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659. Afrit dags. á Þingvöllum 1. júlí 1659.

Í bréfinu er lýst yfir að fullar sættir hafi náðst á milli hjónanna Tómasar Nikulássonar og Margrétar Clausdóttur á eina hönd og séra Sigurðar Torfasonar dómkirkjuprests á aðra hönd. Ekki kemur fram í bréfinu í hverju ágreiningur þeirra fólst. Dags. á Þingvöllum 1. júlí 1659.

Jón Jónsson á Hraunskarði í Neshreppi skilar Brynjólfi biskup reikningi vegna spítalans á Öndverðareyri í Eyrarsveit fyrir árin 1655-1658, en Jón var forstöðumaður spítalans þessi þrjú ár. Matthías Guðmundsson sýslumaður í Snæfellssýslu hafði farið yfir reikninginn og staðfest að hann væri réttur. Bar Jóni Jónssyni að greiða vegna spítalans 3 hundruð eða 104 álnir og lofaði hann að gera skil á skuldinni innan þriggja vikna. Vonaði biskup að Jón myndi fljótlega gefa kost á sér sem forstöðumaður spítalans á ný. Dags. undir Hrafnagjá á Þingvöllum á Þingmaríumessu (2. júlí) 1659.

Samkomulag Brynjólfs biskups og sr. Þorleifs Jónssonar prófasts í Rangárþingi, í umboði sr. Þórðar Jónssonar í Hítardal, við sr. Þórð Guðmundsson á Kálfafelli í Hornafirði. Í samkomulaginu fólst að sr. Þórður Guðmundsson gaf frá sér allt tilkall til 10 hundraða hlutar í jörðinni Skinney í Hornafirði. Á móti lofuðu Brynjólfur biskup og sr. Þorleifur að koma því til leiðar að sr. Þórði Guðmundssyni stæði til boða kaup á 10 hundraða hlut í jörðinni Kálfafelli ytra í Hornafirði fyrir 60 ríkisdali af sr. Þórði í Hítardal. Ef sr. Þórður í Hítardal myndi ekki sætta sig við kaupverð uppá 60 ríkisdali þá lofuðu Brynjólfur biskup og sr. Þorleifur að greiða mismuninn. Dags. undir Hrafnagjá á Þingvöllum 2. júlí 1659.

Svarbréf Brynjólfs biskups til Einars Illugasonar prófasts í Kjalarnessþingi og sóknarmanna í Seltjarnarness, Víkur, Laugarness og Engeyjarkirkjum. Þeir höfðu skrifað biskupi bréf þar sem þeir óskuðu eftir að sr. Björn Stefánsson yrði vígður til sóknarprests í stað sr. Stefáns Hallkelssonar sem nú var látinn. Biskup telur sig ekki hafa vald til að vígja sr. Björn til prests í sóknunum án samþykkis konungs, eða umboðsmanns hans á Íslandi, þar sem Seltjarnarnes og Vík voru konungsjarðir og konungur hafði jus patronatus yfir þessum tveimur jörðum. Tómas Nikulásson fógeti á Bessastöðum hafði hugsað sér sr. Sjólf Einarsson í embætti sóknarprests og taldi Brynjólfur biskup sig ekki geta gengið gegn þeirri ákvörðun en lofaði að tala máli sr. Björns við fógetann. Dags. í Skálholti 3. júlí 1659.

Modtager : Tómas Nikulásson

Bréf sem Brynjólfur biskup sendi með sr. Snjólfi Einarssyni til Tómasar Nikulássonar fógeta á Bessastöðum varðandi tilnefningu sóknarprests í Seltjarnarness, Víkur, Laugarness og Engeyjarkirkjum. Sjá bréf nr. 109. Dags. í Skálholti 3. júlí 1659.

Reikningur fyrir umboðsgjöld sem Daði Halldórsson innheimti fyrir Brynjólf biskup í Dalasýslu, afhent á Alþingi 28. júní 1659. Dags. á Þingvöllum 28. júní 1659.

Reikningur Stepháns Einarssonar til Brynjólfs biskups yfir biskupstíundir í Skaftafellssýslu sem gjaldast áttu vorið 1659. Dags. í Skálholti 27. júní 1659.

Tómas Finnsson staðfestir að hafa fengið 24 ríkisdali hjá Brynjólfi biskup sem hann lofar að afhenda sr. Halldóri Eiríkssyni. Einnig lofar hann að senda biskupi staðfestingu á að sr. Halldór hafi móttekið féð. Dags. í Skálholti 5. júlí 1659.

Brevskriver : Tómas Nikulásson

Pétur Bjarnason staðfestir að hafa móttekið afgjöld af lénsjörðum í hans umsjá, frá Jónsmessu 1658 til sama dags 1659. Staðfestingin er útgefin af Tómasi Nikulássyni fógeta á Bessastöðum og er bréfið á dönsku. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Staðfesting Benedikts Árnasonar um að hann hafi móttekið 4 ríkisdali frá Þorleifi Árnasyni í umboði Brynjólfs biskups. Sigfús Ólafsson á Öxnhóli bað biskup um að greiða Benedikt þessa fjóra ríkisdali. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Hjalti Jónsson greiðir Halli Björnssyni, fyrir hönd Brynjólfs biskups, tvö hundruð vegna kaupa biskups á eitt hundraða hlut í jörðinni Búastöðum í Vopnafirði. Dags. að Höfn í Hornafirði 11. apríl 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Brevskriver : Hjalti Jónsson

Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, sendir biskupi yfirlit yfir húsakost á jörðinni Hrappstöðum auk lýsingar á landamerkjum jarðarinnar. Dags. á Hrappstöðum 30. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Brevskriver : Hjalti Jónsson

Hjalti Jónsson, umboðsmaður jarða Brynjólfs biskups á Austfjörðum, sendir biskupi yfirlit yfir reka sem kom í hans hlut af jörðinni Strandhöfn vorið 1659. Dags. 5. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Sr. Gunnlaugur Snorrason afhendir sr. Þórði Jónssyni jörðina Mýrartungu í Króksfirði fyrir hönd Brynjólfs biskups, en biskup seldi sr. Þórði 11 hundraða hlut í jörðinni sumarið 1659. Sjá AM 271 fol., nr. 204. Í bréfinu er að finna yfirlit yfir afhent kúgildi jarðarinnar Mýrartungu auk landskuldar. Dags. á Stað 11. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Jarðaskiptasamningur sem gerður var að Eydölum í Breiðdal 29. maí 1659 þar sem sr. Halldór Eiríksson seldi Þorvarði Höskuldssyni hálfa jörðina Norðurfjörð í Trékyllisvík, 4 hundruð að dýrleika. Á móti seldi Þorvarður Höskuldsson sr. Halldóri 3 hundraða hlut í jörðinni Litla Steinsvaði. Var þessi samningur gerður með samþykki eiginkonu Þorvarðar, Þorbjargar Arngrímsdóttur, en hún erfði þennan 3 hundraða hlut í Litla Steinsvaði eftir föður sinn, Arngrím Magnússon. Dags. að Eydölum í Breiðdal 29. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 6. júlí 1659.

Matsgerð þriggja tilkvaddra manna um verðmæti þeirra viða sem Guðmundur Helgason eignaði sér í bæjarhúsunum á jörðinni Hvammsvík. Var verðmæti viðanna metið á 50 álnir. Dags. í Hvammsvík 27. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti án dags. 1659.

Þorkell Guðmundsson staðfestir að hann skuldi Brynjólfi biskup 30 ríkisdali. Í bréfinu kemur fram að hann muni endurgreiða féð á Alþingi árið eftir, 1660. Dags. á Þingvöllum 30. júní 1659. Afrit dags. í Skálholti án dags. 1659.

Modtager : Tómas Nikulásson

Sendibréf Brynjólfs biskups til Tómasar Nikulássonar fógeta á Bessastöðum, en Tómas hafði skrifað biskupi bréf skömmu áður og sagt honum frá legorðsmáli sr. Þorsteins Björnssonar prests í Útskálakirkju. Biskup segist vart trúa því að sr. Þorsteinn sé sekur um þvílík ósköp, en tíminn muni leiða hið sanna í ljós. Í bréfi sínu til biskups hafði Tómas Nikulásson mælst til þess að sr. Þorleifur Clausson taki við embætti sóknarprests á Útskálastað, en hann hafði gegnt stöðu aðstoðarprests sr. Þorsteins frá árinu 1651. Biskup tekur undir með Tómasi að best væri að sr. Þorleifur taki við embætti sóknarprests, ef hann sjálfur samþykkir þá ráðstöfun. Dags. í Skálholti 23. júlí 1659.

Brynjólfur biskup skrifar sr. Einari Illugasyni prófasti og biður hann og sóknarmenn um aðstoð við veitingu sr. Þorleifs Claussonar til sóknarprests í Útskálakirkju. Sjá bréf nr. 123. Dags. í Skálholti 23. júlí 1659.

Árni Brynjólfsson og Jón Eiríksson staðfesta að þeir hafi móttekið 2 hundruð hvor frá Brynjólfi biskup vegna húsamismunar á jörðunum Brúnavík og Fremri Kleif. Sjá bréf nr. 68 og 71. Lýsa þeir yfir að Brynjólfur biskup sé nú réttmætur eigandi jarðarinnar Brúnavík. Sr. Halldór Eiríksson innti greiðsluna af hendi fyrir hönd Brynjólfs biskups. Dags. að Eydölum 2. sunnudag eftir Trinitatis 1659. Afrit dags. í Skálholti 23. júlí 1659.

Jarðakaupabréf þar sem Brynjólfur biskup kaupir 3 hundraða hlut í jörðinni Breiðuvík á Borgarfirði eystri af Steingrími Oddssyni. Á móti seldi Brynjólfur biskup Steingrími Oddssyni 3 hundraða hlut, 10 álnum minna, í jörðinni Sandvík á Norðfirði. Steingrímur fékk gilt ásauðar kúgildi með jarðarpartinum í Sandvík og greniviði til tveggja faðma langs húss, auk ábúðar í Breiðuvík svo lengi sem honum líkaði. Sr. Sigurður Árnason gerði samninginn í umboði biskups. Dags. að Skorrastað á Norðfirði 28. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 23. júlí 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að hann samþykki vígslu sr. Páls Árnasonar til sóknarprests í Kolfreyjustaðarkirkju á Fáskrúðsfirði, en prófasturinn í Múlaþingi og sóknarmenn Kolfreyjustaðarsóknar höfðu kosið sr. Pál til sóknarprests. Dags. í Skálholti 25. júlí 1659.

Modtager : Tómas Nikulásson

Bréf Brynjólfs biskups til Tómasar Nikulássonar fógeta á Bessastöðum, varðandi vígslu sr. Páls Árnasonar til sóknarprests í Kolfreyjustaðarkirkju á Fáskrúðsfirði. Gefur biskup sr. Páli sín bestu meðmæli og vonar að Tómas Nikulásson staðfesti köllun sr. Páls til Kolfreyjustaðar sem fyrst. Dags. í Skálholti 25. júlí 1659.

Brynjólfur biskup vígir sr. Jón Sigmundsson til aðstoðarprests sr. Magnúsar Péturssonar prófasts í Skaftafellssýslu og sóknarprests á Kirkjubæ á Síðu. Vegna atviks sem komið hafði uppá í messu á Hvítasunnudag var talið nauðsynlegt að fá aðstoðarprest til Kirkjubæjarkirkju. Sjá bréf nr. 134 og 135. Biskup prestvígði sr. Jón í dómkirkjunni í Skálholti 31. júlí 1659 og gaf honum góðan vitnisburð. Dags. í Skálholti 31. júlí 1659.

Brynjólfur biskup vígir sr. Pál Árnason til sóknarprests í Kolfreyjustaðarkirkju á Fáskrúðsfirði. Sjá bréf nr. 127 og 128. Dags. í Skálholti 3. ágúst 1659.

Modtager : Halldór Eiríksson

Sendibréf Brynjólfs biskups til sr. Halldórs Eiríkssonar þar sem biskup selur sr. Halldóri 19 hundruð í jörðinni Skipaskaga á Akranesi. Jarðasalan var háð þeim skilmálum að biskup og hans erfingjar hefðu öll byggingarráð yfir þessum jarðarparti og yfirráð yfir sjávarútvegi og skipaútgerð á jörðinni. Einnig setur biskup það skilyrði að hann og hans erfingjar njóti forkaupsréttar á þessum jarðarhlut verði hann aftur falur. Sr. Halldór skyldi greiða fyrir með annarri fastaeign sem þeir höfðu enn ekki samið um hver yrði. Dags. í Skálholti 3. ágúst 1659. Afrit dags. í Skálholti 3. ágúst 1659.

Reikningur Brynjólfs biskups við Bjarna Eiríksson, ráðsmann Skálholtsdómkirkju, vegna jarðarinnar Fjalls á Skeiðum, en Bjarni tók við umsjón á búinu um fardaga 1658. Dags. í Skálholti 6. ágúst 1659.

Sendibréf Markúsar Bjarnasonar til Brynjólfs biskups en í bréfinu samþykkir Markús sölu Þórólfs Guðmundssonar á níu hundraða hlut í jörðinni Gröf til biskups. Þessi jarðarpartur var eign eiginkonu Þórólfs og Markús Bjarnason var skyldmenni hennar. Dags. 5. ágúst 1659. Afrit dags. í Skálholti 10. ágúst 1659.

Brynjólfur biskup ferðast til Kirkjubæjarkirkju á Síðu til að rannsaka háttsemi sóknarprestsins, sr. Magnúsar Péturssonar, við messugjörð á Hvítasunnudag, hegðun hans fyrir altarinu og meðferð á helgidómum drottins. Biður biskup viðstadda sóknarmenn, einkum þá sem voru viðstaddir messuna á Hvítasunnudag, að gefa sér nákvæman vitnisburð um allt sem fram fór í kirkjunni þennan dag og hvernig þjónustugjörð sóknarprestsins var háttað, frá upphafi til enda. Dags. að Kirkjubæ á Síðu 17. júlí 1659.

Rannsókn Brynjólfs biskups á háttsemi sr. Magnúsar Péturssonar við messugjörð á Hvítasunnudag í Kirkjubæjarkirkju á Síðu. Biskup yfirheyrði sóknarmenn sem voru viðstaddir messuna, sáu það sem fram fór og gátu þeir lýst öllum málsatvikum. Samkvæmt lýsingu vitna virtist í fyrstu sem sr. Magnús hefði verið undir áhrifum áfengis í messunni en eftir vitnisburð sóknarmanna og lýsingu á háttsemi prests var staðfest að svo væri ekki, heldur hefði verið um skyndileg veikindi að ræða. Úrskurðaði Brynjólfur biskup að sr. Magnús héldi sínu prestakalli en afráðið var að útvega honum aðstoðarprest til að létta undir með honum. Sjá bréf nr. 129 og 134. Dags. að Kirkjubæ á Síðu 17. júlí 1659.

Sættargjörð milli sr. Sigmundar Guðmundssonar og hjónanna Stepháns Einarssonar og Guðrúnar Þorsteinsdóttur þar sem lýst var að allur ágreiningur og óeining þeirra á milli sé nú niður fallin. Einnig sættust þeir sr. Sigmundur og Halldór Jónsson og Ólöf Sigmundsdóttir sættist við hjónin Stephán Einarsson og Guðrúnu Þorsteinsdóttur. Lofuðu sr. Sigmundur og Stephán að greiða sekt ef sættin myndi ekki halda, gott og gagnlegt hundrað fátækustu barnamönnum búandi í hreppnum, tvö hundruð í annað skipti sem sættin brygðist og þrjú hundruð í þriðja skipti. Dags. að Ytri Ásum í Skaftártungu 18. júlí 1659.

Í bréfinu biður Brynjólfur biskup sóknarmenn í Kirkjubæjarkirkju á Síðu að standa saman og þrýsta á sr. Magnús Pétursson sóknarprest að hann kalli sér til aðstoðar capellán (aðstoðarprest). Biskupinn vitnar í Kóngsins Recess fyrstu bókar, Articula 23, en samkvæmt þeirri grein var sr. Magnúsi óheimilt að embætta þar til hann hefði fengið aðstoð capelláns. Vill biskup að aðstoðarprestur sé kominn til starfa í sókninni fyrir Laurentíusarmessu, þann 10. ágúst, og því verði sóknarmenn að hafa hraðar hendur svo sr. Magnús kalli formlega eftir aðstoð capelláns sem allra fyrst. Dags. að Felli í Mýrdal 19. júlí 1659.

Í bréfinu er fjallað um klukku sem horfið hafði úr eignaskrá kirkjunnar að Holti undir Eyjafjöllum í tíð herra Gísla Oddssonar Skálholtsbiskups. Brynjólfur biskup var á vísitasíuferð sinni undir Eyjafjöllum og ráðlagði hann sr. Þorsteini Jónssyni presti í Holtskirkju að bera málið fram í Lögréttu og fá dómsálit þar um. Dags. að Holti undir Eyjafjöllum 20. júlí 1659.

Á vísitasíuferð sinni undir Eyjafjöllum gefur Brynjólfur biskup sr. Þorsteini Jónssyni presti í Holtskirkju staðfestingu á að öll þeirra viðskipti hafi farið vel fram, með besta þakklæti til þeirra hjóna, sr. Þorsteins og Sólveigar Ísleifsdóttur. Dags. að Holti undir Eyjafjöllum 20. júlí 1659.

Á vísitasíuferð sinni skoðar Brynjólfur biskup kirkjuna í Odda á Rangárvöllum, en sr. Þorleifur Jónsson sóknarprestur hafði látið gera hana upp. Dags. að Odda á Rangárvöllum 21. júlí 1659.

Sendibréf sr. Hávarðs Sigurðssonar til Brynjólfs biskups þar sem hann lýsir jörðinni Brúnavík á Borgarfirði eystri og helstu gæðum hennar. Segir hann Brúnavík vera eina bestu jörðina á Borgarfirði eystri. Einnig er í bréfinu lýsing á þeim jörðum sem liggja næst Brúnavík og gæðum þeirra, en það eru jarðirnar Hvalvík, Kjólsvík og Breiðavík. Dags. á Desjamýri á Borgarfirði eystri 27. maí 1659. Afrit dags. í Skálholti 10. ágúst 1659.

Sr. Páll Árnason óskar eftir meðmælabréfi frá Brynjólfi biskup um hegðun sína meðan á skólavist í Skálholtsskóla stóð og einnig eftir að hann snéri heim frá Kaupmannahöfn, en þá starfaði hann sem heyrari við Skálholtsdómkirkju um fimm ára skeið. Brynjólfur biskup gefur honum sín bestu meðmæli og óskar honum velfarnaðar í framtíðinni, en sr. Páll hafði nýlega verið vígður til sóknarprests að Kolfreyjustað á Fáskrúðsfirði. Sjá bréf nr. 127. Dags. í Skálholti 10. ágúst 1659.

Samkomulag gert á Hvítárvöllum í Andakíl þann 15. ágúst 1659 þar sem hjónin Þórarinn Illugason og Þorbjörg Gísladóttir lofa að selja Brynjólfi biskup 20 hundraða hlut í jörðinni Kalastöðum á Hvalfjarðarströnd. Í staðinn lofar Brynjólfur biskup að selja þeim aðra fastaeign í Borgarfirði en ekki hafði verið ákveðið hver hún yrði. Dags. að Bæ í Borgarfirði 16. ágúst 1659.

Dómur Ara Magnússonar sýslumanns gerður á héraðsþingi að Ögri við Ísafjarðardjúp 19. nóvember 1635. Í dómnum er fjallað um ærumeiðandi orð, lygar og óhróður um náungann og hvort hægt sé að beita lögum til að uppræta þess konar hegðun. Brynjólfur biskup lét skrifa dóminn upp að Bæ í Borgarfirði 16. ágúst 1659. Dags. að Ögri við Ísafjarðardjúp 19. nóvember 1635. Afrit dags. að Bæ í Borgarfirði 16. ágúst 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að sr. Jón Ólafsson hafi staðið skil á landskuld og kúgildaleigu dómkirkjujarðarinnar Skálholtsvíkur í Hrútafirði, en sr. Jón hafði umboð fyrir jörðina af hendi biskups. Einnig staðfestir biskup að sr. Jón hafi staðið skil á reka jarðarinnar undanfarin sex ár og reka jarðarinnar Þambárvalla síðastliðin þrjú ár. Dags. að Hvammi í Norðurárdal 18. ágúst 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að sr. Ásgeir Einarsson hafi staðið skil á landskuld og kúgildaleigu dómkirkjujarðarinnar Litlu Ávík, en sr. Ásgeir hafði umboð fyrir jörðina af hálfu biskups. Einnig greiddi sr. Ásgeir afgjöld af hálfum Norðurfirði í Trékyllisvík til biskups. Dags. að Tröllatungu við Steingrímsfjörð 24. ágúst 1659.

Brynjólfur biskup skrifar sr. Jóni Jónssyni í Holti. Brynjólfur hafði ætlað að hitta sr. Jón á vísitasíuferð sinni en varð að snúa heim á leið án þess að ná til Holts. Aðalefni bréfsins er um þá styrjöld sem nú geysaði í Danmörku og hvaða boðskap prestum bæri að færa sóknarbörnum sínum á þessum viðsjárverðu tímum. Biður biskup sr. Jón að minna söfnuð sinn á að halda iðrunardag á Maríumessu síðari þann 8. september. Dags. að Stað í Steingrímsfirði 25. ágúst 1659.

Brynjólfur biskup staðfestir að hafa móttekið þriggja ára afgjöld af dómkirkjujörðinni Grímsey í Steingrímsfirði, alls átta ríkisdali. Sr. Einar Sigurðsson prófastur í Strandasýslu stóð skil á greiðslunni en hann var umboðsmaður biskups fyrir jörðinni. Dags. að Stað í Steingrímsfirði 25. ágúst 1659.

Samkomulag Brynjólfs biskups og sr. Þórðar Jónssonar í Hítardal um greiðslu skuldar biskups við sr. Þórð. Biskup skuldaði honum 5 hundraða jarðarpart vegna sölu á 5 hundraða hlut í jörðinni Skinney, einnig 20 álnir vegna landskuldar jarðarinnar Mýrartungu í Króksfirði og tvær vættir smjörs. Dags. við Glitstaði 1. september 1659. Afrit dags. að Vatnsenda í Skorradal 2. september 1659.

Brynjólfur biskup afhendir Hannesi Björnssyni í Hvammi í Skorradal eina á í ásauðarkúgildis uppbót. Dags. að Hvammi á Vatnsenda í Skorradal 2. september 1659.

Brynjólfur biskup lét mæla tóftarhleðslur sem Erlendur Þorsteinsson hafði hlaðið fyrir hann um sumarið á Vatnsenda í Skorradal. Mælingarmenn voru Hannes Björnsson, Þorleifur Árnason, Daði Halldórsson og Sigurður Guðnason og mældu þeir veggjalengdina að innan en gólfhlöðin að utan. Dags. á Vatnsenda í Skorradal 2. september 1659.

Lögfesta jarðarinnar Reynis á Akranesi lesin upp við Garðakirkju á Akranesi söfnuðinum áheyrandi. Þar kom fram að öll jörðin að Reyni væri nú lögmæt eign Brynjólfs biskups, þar með taldir akrar og töður, engjar og skógar, holt og hagar, vötn og veiðistöður og allar landsnytjar. Einnig var gerð grein fyrir landamerkjum jarðarinnar. Dags. að Görðum á Akranesi 4. september 1659. Afrit dags. á Innra Hólmi á Akranesi 5. september 1659.

Brynjólfur biskup greiðir Erlendi Þorsteinssyni fyrir tóftarhleðslu sem hann hlóð fyrir biskup á jörðinni Vatnsenda í Skorradal sumarið 1659. Bréfið er ódags.

Brynjólfur biskup lét mæla heygarð og baðstofu sem Þorvarður Kolbeinsson hafði hlaðið á jörðinni Reyni á Akranesi. Einnig fylgir með lýsing á innviðum baðstofunnar. Dags. á Reyni á Akranesi 5. september 1659. Afrit dags. við Katanes 7. september 1659.

Jarðakaupabréf þar sem Brynjólfur biskup kaupir hálfa jörðina Norðurfjörð í Trékyllisvík, 4 hundruð að dýrleika, af Pétri Þórðarsyni. Fyrir þennan jarðarhlut greiddi Brynjólfur biskup Pétri 32 ríkisdali sem skyldu greiðast fyrir næstkomandi Marteinsmessu (11. nóvember). Dags. við Katanes á Hvalfjarðarströnd 5. september 1659.

Gísli Sæmundsson lýsir fyrir Brynjólfi biskup, í votta viðurvist, landamerkjum jarðarinnar Mófellsstaða í Skorradal, en Gísli bjó á jörðinni í ungdómi sínum. Dags. að Katanesi 7. september 1659.

Jarðakaupabréf þar sem Brynjólfur biskup kaupir hálfa jörðina Austara Miðfell á Hvalfjarðarströnd, 20 hundruð að dýrleika, af Jóni Marteinssyni yngri. Á móti seldi Brynjólfur biskup Jóni Marteinssyni fimmtungshlut í jörðinni Hvammi í Kjós, 12 hundruð að dýrleika, auk 70 ríkisdala fyrir mismuninn á dýrleika jarðanna. 57 ríkisdalir skyldu greiðast strax og þeir þrettán sem eftir stóðu með fyrstu hentugleikum. Dags. að Brekku á Hvalfjarðarströnd 9. september 1659.

Pétur Þórðarson bóndi á Innra Hólmi staðfestir að hann skuldi Hans Blatt kaupmanni í Hvalfirði 29 vættir og 11 fiska sem hann lofar að standa skil á á næstkomandi ári. Bréfið er á dönsku. Dags. á Eyri í Hvalfirði 13. ágúst 1659. Afrit dags. í Skálholti 13. september 1659.

Brynjólfur biskup pantar við til húsbygginga hjá Hans Blatt kaupmanni í Hvalfirði. Biskup segir íbúa landsins farna að finna fyrir skorti á vörum vegna styrjaldarinnar sem nú geysar og húsin falli niður yfir fólk vegna skorts á byggingartimbri. Hann biðlar til Hans Blatt að hann útvegi timbur fyrir næsta vor því íbúar landsins geti ekki án þess verið. Dags. 8. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 13. september 1659.

Þorleifur Árnason staðfestir að Brynjólfur biskup hafi afhent sér 32 ríkisdali. Þá átti Þorleifur að færa Pétri Þórðarsyni bónda á Innra Hólmi á Akranesi vegna kaupa biskups á jörðinni Norðurfirði í Trékyllisvík. Sjá bréf nr. 155. Þorleifur hafði einnig meðferðis skuldaviðurkenninguna í bréfi nr. 158 sem hann færði Pétri frá Brynjólfi biskup. Biskup afhenti Þorleifi einnig 13 ríkisdali sem voru ætlaðir Jóni Marteinssyni yngri vegna kaupa biskups á jörðinni Austara Miðfelli og 4 ríkisdali til Nikulásar Illugasonar á Miðfelli. Sjá bréf nr. 157. Dags. í Skálholti 19. september 1659.

Bréfið er prentað í bókinni Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Sjá Jón Helgason (útg.). Úr bréfabókum Brynjólfs Sveinssonar. Safn Fræðafélagsins um Ísland og Íslendinga XII, bls. 116-118. Kaupmannahöfn: Hið íslenzka fræðafélag, 1942.

Bréf Brynjólfs biskups til presta og sóknarmanna í Vestmannaeyjum varðandi mál Péturs Hanssonar umboðsmanns í Vestmannaeyjum. Pétur kom til biskups og kvartaði undan ósanngjarnri framkomu prestsins og prófastsins í Vestmannaeyjum gagnvart sér. Hann hafði í drykkjuskap skorið yfirboðara sinn, Nikulás Þorsteinsson, í fótinn, en fullar sættir höfðu náðst á milli þeirra fyrir löngu. Aftur á móti neitar presturinn að veita Pétri altaris sakramenti nema að undangenginni opinberri áminningu af predikunarstólnum. Pétur biður biskup um að sýna sér vægð þar sem opinber áminning muni verða sér til minnkunar og skapa hneyksli. Þar sem Pétur iðrist gjörða sinna og fullar sættir hafi náðst á milli þeirra Nikulásar þá telur biskup að opinber áminning muni frekar ýfa upp sár en græða og betra sé að ljúka málinu á mildilegri hátt, enda virðist honum Pétur vera sanngjarn og skynsamur ungur maður. Betra sé að ávirða Pétur með hægu móti úr predikunarstólnum, þannig að ekki skapist hneykslan af, og brýna fyrir sóknarbörnum skaðsemi ofdrykkju. Einnig lofaði Pétur að greiða fjóra ríkisdali til fátækra sóknarbarna í Vestmannaeyjarsókn. Dags. í Skálholti 19. september 1659.

Sigurður Guðnason kaupir, í umboði Brynjólfs biskups, 88 greniborð af Jóni Halldórssyni á Hvaleyri. Borgaði biskup fyrir 14 ríkisdali, þar af 3 vættir smjörs að andvirði átta ríkisdali. Eftir stóðu sex ríkisdalir sem yrðu gerðir upp síðar. Dags. að Hvaleyri 22. og 23. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1659.

Pétur Þórðarson bóndi á Innra Hólmi á Akranesi staðfestir að hann hafi meðtekið sex ríkisdali frá Þorleifi Árnasyni, í umboði Brynjólfs biskups. Voru þessir sex ríkisdalir greiðsla vegna kaupa biskups á helmingshlut í jörðinni Norðurfirði í Trékyllisvík. Sjá bréf nr. 155. Dags. á Innra Hólmi á Akranesi 21. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1659.

Pétur Þórðarson staðfestir að hafa fengið að láni 4 ríkisdali hjá Þorleifi Árnasyni, en hann var staddur hjá Pétri á Innra Hólmi í erindagjörðum fyrir biskup. Lofar Pétur í bréfinu að standa skil á skuldinni við Brynjólf biskup að ári, ef Guð lofar. Dags. á Innra Hólmi á Akranesi 21. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1659.

Jón Marteinsson yngri staðfestir að Brynjólfur biskup hafi greitt honum 13 ríkisdali sem voru lokagreiðsla vegna kaupa biskups á helmingshlut í jörðinni Austara Miðfelli á Hvalfjarðarströnd. Sjá bréf nr. 157 og 160. Dags. á Austara Miðfelli 23. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1659.

Sendibréf Jóns Marteinssonar til Brynjólfs biskups í frumriti með hendi Jóns. Í bréfinu ræðir Jón meðal annars um skiptabréf á jörðinni Austara Miðfelli, en biskup hafði nýlega keypt helmingshlut í jörðinni af Jóni, kúgildaskiptingu og húsamun á jörðunum Austara Miðfelli og Hvammi í Kjós. Sjá bréf nr. 157. Dags. á Austara Miðfelli 23. september 1659.

Frumrit bréfs nr. 165, með hendi Jóns Marteinssonar yngri. Blað 121v er utanáskrift bréfsins með hendi Jóns. Dags. á Austara Miðfelli 23. september 1659.

Nikulás Illugason kvittar fyrir að hafa meðtekið 4 ríkisdali frá Þorleifi Árnasyni, í umboði Brynjólfs biskups, auk fyrri greiðslna frá árinu 1658 og sumri 1659. Dags. á Austara Miðfelli 22. september 1659. Afrit dags. í Skálholti 29. september 1659.

Brynjólfur biskup lýsir yfir að þeir fjármunir sem Jón Einarsson frændi hans hefur innheimt af hálfu biskups síðastliðin þrjú ár, alls 4 hundruð, geti Jón notað í sína þágu. Sama gildi um þá fjármuni sem Jón innheimtir fyrir hönd biskups í framtíðinni. Þessir peningar séu veittir Jóni Einarssyni að láni án kröfu um endurgreiðslu. Brynjólfur biskup vill að eftir dauða Jóns verði þessir fjármunir eign Gróu, dóttur Jóns, en skiptist ekki á milli annarra barna hans við erfðaskipti. Dags. í Skálholti á Mikaelsmessu (29. september) 1659.

Lauritz Thilloffson eftirlögumaður staðfestir að hann skuldi Brynjólfi biskup 44 vættir, 2 fjórðunga og einn fisk sem hann lofar að greiða biskupi á næstkomandi ári, 1660, í góðri kaupmanns vöru. Bréfið er á dönsku. Dags. á Eyri í Hvalfirði 22. september 1659.

Viðbót við reikning Lauritz eftirlögumanns við Brynjólf biskup. Sjá bréf nr. 170. Lauritz tók á móti smjöri frá biskup og Þorvarður tók út tré og viði, fyrir hönd biskups. Bréfið er ódags. Afrit dags. í Skálholti 30. september 1659.

Sendibréf sem Gísli Bjarnason skrifar Brynjólfi biskup. Biskup hafði falast eftir kaupum á 9 hundraða hlut í jörðinni Gröf af Þórólfi Guðmundssyni en þessi jarðarhlutur var eign eiginkonu Þórólfs. Brynjólfur hafði óskað eftir samþykki Gísla fyrir þessum jarðarkaupum sem hann veitti nú góðfúslega. Dags. að Skarði á Landi 30. ágúst 1659. Afrit dags. í Skálholti 30. september 1659.

Reikningur yfir viðskipti þeirra Brynjólfs biskups og sr. Halldórs Eiríkssonar prests í Eydölum í Breiðdal. Þar á meðal reikningur vegna kaupa biskups á 3 hundraða hlut í jörðinni Litla Steinsvaði á Héraði af sr. Halldóri, útlát sr. Halldórs vegna húsamismunar við kaup biskups á jörðinni Brúnavík á Borgarfirði eystri auk fleiri viðskipta þeirra á milli. Dags. í Skálholti 6. október 1659.

Jarðakaupabréf þar sem Brynjólfur biskup kaupir fjórðungshlut í jörðinni Litla Steinsvaði á Héraði, 3 hundruð að dýrleika, af sr. Halldóri Eiríkssyni presti í Eydölum í Breiðdal. Fyrir þennan jarðarhlut greiddi Brynjólfur biskup 8 hundruð eða 32 ríkisdali. Dags. í Skálholti 6. október 1659.