SÁM 8
Kvæðabók ; Island, 1840-1850
Bemærkning
Tekstens sprog
Indhold
Dægradvöl
„Eitt kvæði sem kallast Dægradvöl um veraldarinnar eftirlæti við sín börn“
„Fari nú hingað fólkið það …“
„… vera skal til reiðu.“
Endir kveðlingsins.
Á eftir 136. tölusettu erindi stendur Endir, en þar á eftir fer 137. erindi og það síðasta.
Fljóðið hýra heilsan hér
„Fáeinar vísur“
„Fljóðið hýra heilsan hér / hróðurinn ætti skýra …“
„… sjáðu óskir mínar. Endir.“
13 erindi.
Örva reynir óska ég
„Nokkrar vísur“
„Örva reynir óska ég / hér allt að góðu verði …“
„… hljóminn prýði síð og ár. Endir.“
54 erindi.
Um dauðann og eilífðina
„Vers um dauðann og eilífðina. Lagið: Eilíft lífið er æskilegt“
„Pundið er stórt þess minnast má / mikið er reikningstal …“
„Eilíft lífið er æskilegt“
„… eflaust hún liggja vann.“
Um farsælan dauða
„2. vers um farsælan dauða“
„Mín stundleg ævi þegar þver / þrengir að helsóttin …“
„… og ódauðleikans vist“
Ástvinamissir
„3. vers. Í ástvinamissir“
„Lof sé Guði sem gaf þér nú / gleðilega með frið …“
„… Sæll lif þú Guði hjá. Amen. Endir.“
Þessi blöð á Þórunn Þorsteinsdóttir með réttu og enginn annar. Nafnið kemur einnig fyrir á bls. 400.
Engildiktur
„Einn kveðlingur sem kallast Engildiktur, ortur af síra Gunnlaugi Snorrasyni fyrrum presti að Helgafelli“
„Herra Jesús himnum á / hyggðu að máli mínu …“
„… það er mér helst í sinni.“
„Endir kveðlingsins“
66 erindi.
Hæsti Guð drottinn heilagi
„Einn ágætur sálmur sem meinast sá konunglegi magister, greifi Struvens gjört hafi áður en hann var líflátinn fyrir sín grófu brot mót konunglegri hátign. Lagið: Sælir eru þeir allir nú“
„Hæsti Guð drottinn heilagi / himins og jarðar skapari …“
„Sælir eru þeir allir nú“
„… vegsamist hann æ, amen.“
14 erindi.
Rímur af Títus og Sílónu
„Rímur af Títus og Sílónu, kveðnar af sál. síra Jóni Hjaltalín árið 1824“
„Sitji fólk með sinnis ró / sorgum til að glata …“
„… góðum mönnum öllum. Endir.“
Átta rímur.
Rímur af Bertram
„Rímur af Bertram. Ortar af sál. Guðmundi Bergþórssyni“
„Forðum hafa fróðir menn / sem fólkið hélt svo kæra …“
„… gæti ætíð lengi.“
Endir rímnanna.
Í fyrstu rímu hefur 1 bl. glatast (bls. 61-62) en úr því hefur verið bætt síðar og er hluti af því með yngri hendi á sérstöku blaði.
Sjóhrakningsríma
„Ein sjóhraknings ríma af Sigurði Steinþórssyni, ort af sál. Vigfúsa Helgasyni anno 1743“
„Segl við húna sóns á sjó / sést um frosta karfa …“
„…heiti Sigurðar ríma. Endir.“
129 erindi.
Jóhönnuraunir
„Ævintýrið Jóhönnuraunir. Snúið af þýsku undir íslensk fögur rímnalög af Snorra Bjarnarsyni, presti til Staðar í Aðalvík, 1741 og síðan að Húsafelli frá 1757 til 1803“
„Uppheims rósar lagar lind / læt eg mengi svala …“
„… svo til friðar ranna.“
7 rímur.
Grafskrift
„Grafskrift yfir skáldið. Hér er leiddur hærum prúðbúinn Húsafellsprestur Snorri Bjarnarson. Fæddur 3ja októbris 1710. Andaður 15da júlí 1803“
„Frægur að kenningu, mælsku og manndáð …“
„… orð lifir hér þó moldin fúni.“
„Formanni sínum til minningar setti Jón prestur Grímsson“
Æviraun
„Kveðlingur sem kallast Æviraun“
„Ævisögu sína sögðu margir fyrr …“
„… því skal kvæðið korta / kallast æviraun. Endir.“
29 erindi.
Kóngshugvekja
„Kveðlingur sem kallast Kóngshugvekja“
„Þögnin engvum gjörir gagn / þeim gefin er list og tungumagn …“
„… um himin og heimsins grundir. Endir.“
17 erindi.
Sálmur
„Nokkrar vísur um velgjörninga Kristí við oss mennina. Kveðnar af sál. síra Gunnlaugi Snorrasyni að Helgafelli“
„Vegna manna manndóm bar / mætur drottinn hæðanna …“
„… sjálfra vegna mannanna. Amen.“
17 erindi.
Pétur nefndur er hér einn
„Eitt kvæði um forklárun Kristí á fjallinu helga“
„Pétur nefndur er hér einn / annar Jakob drottins sveinn …“
„Tók sér Kristur tvo og einn“
„… fagurt var sem fyrir þá bar á fjallinu því. Endir.“
Lífsleiðing
„Einn kveðlingur sem kallast Lífsleiðing. Kveðinn af sál. Guðmundi Bergþórssyni“
„Dægrastytting skemmta skal / skýrum drottins börnum …“
„… læri hvör sem kýs.“
50 erindi.
Grímseyjarvísur
„Hér skrifast Grímseyjarvísur. Með lag: Uppá fjallið Jesús vendi“
„Almáttugur Guð himna hæða / hátt sitjandi yfir kerúbín …“
„Uppá fjallið Jesús vendi“
„… hann fyrir utan tál. Amen. Endir.“
Sérhver manneskja syndug er
„Einn sálmur ortur af sál. Þormóði Eiríkssyni anno 1707. Lagið er: Faðir vor sem á himnum ert“
„Sérhvör manneskja syndug er / sannlega þar um vitni ber …“
„Faðir vor sem á himnum ert“
„… biðjum þig vægðar auðmjúkast. Amen.“
24 erindi.
Rímur af Illuga Tagldarbana
„Ein sjóhrakningsríma, kveðin af sál. Þormóði Eiríkssyni“
„Skáldin hafa skilningsgóð / skýr með visku sanna …“
„… Guð um eilíf dægur.“
98 erindi.
Hugdilla
„Eitt kvæði sem kallast Hugdilla“
„Fram úr þögn skal þylja / þó það veiti tregt …“
„… og hvörskyns raunabót. Endir.“
60 erindi.
Rímur af barnæsku Jesú Krists
„Rímur af Jesú Kristí barndómi“
„Ei mun gott að uppi kyrr / Austra ferjan standi …“
„… jómfrú dýr var Jóhann hjá / Jesú …“
Vantar aftan af. Endar í 76. vísu 10. rímu. Blaðsíðutal er rangt frá og með bls. 166 sem tölusett er 156. Bls. 183-190 eru glataðar en á þeim mun hafa verið Einn gamall stafrófssálmur, Ræða sakamannsins Friðriks og bænarstef.
Gæskunnar ein hin góða
„Eitt vers“
„Gæskunnar ein hin góða / gef þú mér kraftinn þinn …“
„… dýrð, heiður, dro[ttinn] minn. Amen.“
Tíðavísur
„Fimmtíu og sex tíðavísur yfir árin 1779 til 1834 ortar af síra Jóni Hjaltalín, sóknarpresti til Breiðabólstaðar og Narfeyrarsafnaða á Skógarströnd“
„Vakni frýir virðar hér / vakni … og sveinar …“
„… minnið linna þrátt eg finn. Endir.“
Vantar innanúr bls. 227-228. Fyrsta síðan virðist vera tölusett 185 en á að vera 195.
Ljóðabréf
„Ljóðabréf Hallvarðs Hallvarðssonar“
„Efni birta mitt skal mál / í mærðar blandi …“
„… þeir sem lesa hald til góða. Endir.“
57 erindi.
Vinaþökk
„Eitt kvæði sem nefnist Vinaþökk ort af sál. Guðmundi Bergþórssyni“
„Get ég ekki gjört með þögn að híma / gott mun vera að stytta fyrir sér tíma …“
„… hér og um aldir alda. Endir.“
Undir fyrirsögn stendur: Eins eru mörg erindin í kvæði þessu og stafirnir í þessum orðum: Guðmundur Bergþórs son hefur gjört kvæðið.
35 erindi.
Veronikukvæði
„Eitt kvæði um þá kvinnu Veroniku“
„Kveð ég um kvinnu eina / á Kristí dögum þessi var …“
„… héðan af heimi færi. Endir.“
23 erindi.
Sálmur um nafn Jesú
„Vísur um það sæta nafnið Jesú“
„Jesú nafn er einka sætt í munni / það eflir sanna gleði í hjartans grunni …“
„… amen þér margfalda. Endir.“
10 erindi.
Ó, Jesú Krist, Guðs einkason
„Ein huggunarsamleg játning og bæn. Lagið: Jesú Kristi, þig kalla ég á“
„Ó, Jesú Krist, Guðs einkason / eilíf góðgirnd þig hræri …“
„Jesú Kristi, þig kalla ég á“
„… í ríki þín sálu að næra.“
4 erindi.
Heimspekingaskóli
„Einn kveðlingur sem kallast Heimspekingaskóli, ortur af sál. Guðmundi Bergþórssyni“
„Þegar fólki er þannin vart / að þenkja uppá gaman …“
„… enginn er honum jafn. Endir.“
Herra Jesú ég hrópa á þig
„Einn góður sálmur. Lagið: Herra Guð í himnaríki“
„Herra Jesú ég hrópa á þig / hjartanu vægðu mínu …“
„Herra Guð í himnaríki“
„… amen um aldir alda.“
19 erindi.
Veðrahjálmur
„Veðrahjálmur kveðinn af síra Jóni Hjaltalín árið 1784. Lagið: Hvör sem ljúfan Guð lætur ráða“
„Ó, þú jökull, sem jörðu hylur / og jafnan harðnar meir og meir …“
„Hver sem ljúfan Guð lætur ráða“
„… fríðir englar og mennirnir. Amen. Endir.“
Það gjörðist á himna hæðum
„Kvæði um tempran guðlegrar réttvísi og miskunnar eftir syndafallið, ort af síra Ólafi Einarssyni. Með Liljulag“
„Það gjörðist á himna hæðum / hróðrar efni er nú skal ljóða …“
„Liljulag“
„… það af tungum öllum sunginn. Endir.“
Kvæðið er prentað í Vísnabók 1612.
124 erindi.
Sjóhrakningsríma
„Ein sjóhraknings ríma er skeði 30ta janúarí 1841, kveðin af Jóni Guðmundssyni“
„Rennur dagur nú á ný / næsta vel lifandi …“
„… messi fljóð í hljóði.“
185 erindi.
Kvæði af Naman sýrlenska
„Eitt kvæði af Naman sýrlenska“
„Hlíði þeir sem henda gaman að kvæðum / og hafna vilja öðrum verri ræðum …“
„… mun hér endir kvæða. Endir.“
28 erindi.
Kvæði af fuglinum Pellíkanus
„Kvæðið um fuglinn Pellíkanus“
„Pellikanus heitir hann / hefur sá dyggðir fleiri …“
„… ástin þín er öllum blessuð meiri. Endir.“
13 erindi.
Kvæði af fuglinum Halkíon
„Eitt kvæði af fuglinum Halkíon“
„Halkíon frá ég að heitir fugl / hafs í miðju flóði …“
„… hjálpi oss öllum himnafaðirinn góði. Endir.“
10 erindi.
Kvæði um pálmaviðinn
„Eitt kvæði um pálmaviðinn“
„Af pálmaviðinum Davíð dregur / dæmin góðum manni …“
„… linast hann ei þó langar þrautir kanni. Endir.“
Dyggðir dúfunnar
„Eitt kvæði af dyggðum dúfunnar“
„Dúfan ljúf og einföld er / ekki hefur til meina …“
„… utan það sæt ástarþelið hreina. Endir.“
13 erindi.
Um veraldarinnar hofmennsku
„Eitt kvæðiskorn um veraldarinnar hofmennsku og aðrar hennar athafnir, kveðið af síra Sigfúsa“
„Hoskir menn sem heimsins mekt / sér höfðu mest til búna …“
„… eru þeir burtu núna.“
Kvæðið er prentað í Vísnabok 1612.
6 erindi. Neðst á bl 200v: Endir bókarinnar. Ég undirskrifuð Þórunn Þorsteinsdóttir á þessa bók með réttu og enginn annar. Sama nafn er á bl. 8v.
Efnisyfirlit
„Innihald bókarinnar“
„Endir innihaldsins“
Efnisyfirlit í 43 liðum.
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
Upprunaleg blaðsíðumerking. Auk þess eru blaðsíðumerkingar sums staðar með síðari tíma hendi.
- Eindálka.
- Línufjöldi er ca 40.
- Víðast strikað fyrir efri spássíu.
- Síðutitlar.
- Griporð víða.
- Handritið er morkið á jöðrum og hefur texti víða glatast af þeim sökum.
- Einnig hafa blöð glatast innan úr handritinu.
- Blöðin hafa verið límd á sýrulausan pappír.
Að mestu með hendi Þóru Þorsteinsdóttur.
Lítillega flúraðir upphafsstafir á stöku stað.
Handritið er óinnbundið en því er pakkað inn í umbúðapappír og hörð pappaspjöld fest utan um með hvítum borðum.
Historie og herkomst
Handritið var skrifað á Íslandi, líklega um miðja 19. öld en ekki fyrir 1841 (sbr. bls. 380).
Þóra Þorsteinsdóttir hefur átt handritið upphaflega og líklega einnig skrifað það.
Handritastofnun Íslands keypti handritið af Jóhanni Gunnari Ólafssyni bæjarfógeta á Ísafirði um 1968.
Yderligere information
ÞS skráði handritið 23.-28. júlí 2008 og 3. maí 2010 (sjá einnig óprentaða skrá SÁM-handrita).
Bibliografi
Titel: Studia Islandica = Íslensk fræði ; 62, Í hverri bók er mannsandi : handritasyrpur - bókmenning, þekking og sjálfsmynd karla og kvenna á 18. öld
Omfang: s. 408, [1] s., [18] mbls. : ritsýni
Titel: , Heiður og huggun : erfiljóð, harmljóð og huggunarkvæði á 17. öld
Omfang: 91
[Metadata]
×- Land
- Island
- Sted
- Reykjavík
- Institution
- Árni Magnússon-instituttet for islandske studier
- Opbevaringssted
- Handritasvið
- Håndskriftsamling
- Safn Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
- Katalognummer
- SÁM 8
- Nøgleord
- Salmer
Bønner
Digte
Brevdigte
Indholdsfortegnelse
Gravskrifter
Mindedigte
Rímur - XML
- Vis som XML
- Bemærkninger
- Send feedback om håndskriftet
Indhold
×- Dægradvöl
- Fljóðið hýra heilsan hér
- Örva reynir óska ég
- Um dauðann og eilífðina
- Um farsælan dauða
- Ástvinamissir
- Engildiktur
- Hæsti Guð drottinn heilagi
- Rímur af Títus og Sílónu
- Rímur af Bertram
- Sjóhrakningsríma
- Jóhönnuraunir
- Grafskrift
- Æviraun
- Kóngshugvekja
- Sálmur
- Pétur nefndur er hér einn
- Lífsleiðing
- Grímseyjarvísur
- Sérhver manneskja syndug er
- Rímur af Illuga Tagldarbana
- Hugdilla
- Rímur af barnæsku Jesú Krists
- Stefjabæn
- Gæskunnar ein hin góða
- Tíðavísur
- Ljóðabréf
- Vinaþökk
- Veronikukvæði
- Sálmur um nafn Jesú
- Ó, Jesú Krist, Guðs einkason
- Heimspekingaskóli
- Herra Jesú ég hrópa á þig
- Veðrahjálmur
- Það gjörðist á himna hæðum
- Sjóhrakningsríma
- Kvæði af Naman sýrlenska
- Kvæði af fuglinum Pellíkanus
- Kvæði af fuglinum Halkíon
- Kvæði um pálmaviðinn
- Dyggðir dúfunnar
- Um veraldarinnar hofmennsku
- Efnisyfirlit