Manuscript Detail

PDF
PDF

AM 135 4to

Lögbók

Note
Með margvíslegum yngri viðbótum.
Language of Text
Icelandic

Contents

1 (1v-2v)
Lögfræðilegar athugagreinar
Note

Viðbætur frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 423).

Pennakrot á bl. 1r.

Text Class
2 (2v-4r)
Réttarbætur
Note

Frá 13.-14. öld. Alls 13 talsins.

Viðbót frá c1490 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
3 (4v)
Jóhannesarguðspjall
Note

Einungis upphafið.

Viðbót frá c1350-1400 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Language of Text
Latin
Text Class
4 (4v)
Bæn
Note

Viðbót frá c1350-1400 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Language of Text
Latin
Text Class
5 (4v-5v)
Upphaf Móses laga
Rubric

Upphaf Moyses laga

Note

Löggjöfin á Sínai, boðorðin tíu o.s.frv.

Viðbót frá c1350-1400 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
6 (5v)
Af dómadags undrum
Rubric

Af doma dags | undrum

Note

Um dómsdagstákn.

Viðbót frá c1350-1400 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
7 (6v-69v)
Jónsbók
Text Class
8 (69v-73v)
No Title
Text Class
8.1
Réttarbætur
Note

Frá 13.-14. öld. Alls fjórar talsins.

Lýkur með tveimur stuttum greinum.

Text Class
8.2
Um melrakkaveiðar
Note

Viðbót frá c1480 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
8.3
Um almennilegar pútur
Note

Viðbót c1480 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
9 (74r-74v)
Um byggingu á konungsjörðum
Text Class
10 (75r-88r)
Kristinréttur Árna biskups
Rubric

her hefr upp kristinrett | nyia en log|tekna

Text Class
11
No Title
Text Class
11.1 (88r-97v)
Grágás
Rubric

her hefr vpp kristinna laga þatt …

Note

Hluti af lögunum, Kristinna laga þáttur.

Í þessum hluta er löng spássíugrein frá 17. öld um sagnfræðilegar tilvísanir í titli handritsins.

Text Class
11.2 (97v)
Eindagi á tíðakaupi presta
Rubric

Eíndagi a tidakaupi presta

Note

Fylgir aftan við lögin í 5 línum.

Text Class
12 (97v-100r)
Tíundarlög Gissurar biskups
Rubric

her se|ger vm tiundar gerd

Text Class
13 (100r-105r)
Jónsbók
Rubric

Her hefur upp saktal or bok islendin|ga

Note

Hluti af lögunum, sakatal.

Text Class
14 (105r-105v)
Kristinréttur Árna biskups
Note

Tveir kaflar úr lögunum: Um okr og rettar bætur herra vilialms.

Elsta hluta handritsins lýkur hér með orðum skrifara: christus scribentem cystiduat atqvelegentem.

Text Class
15 (106r-107r)
No Title
Note

Viðbætur frá c1490 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
15.1
Lagaformálar
Note

Sextán talsins.

Text Class
15.2
Lagaákvæði
Note

Þrjú talsins.

Text Class
15.3
Réttarbót Hákonar konungs um kristindómsrétt 1316
Text Class
15.4
Gamli sáttmáli
Text Class
15.5
Formáli um útnefningu nefndarmanna til Öxarárþings
Note

Til afnota fyrir sýslumann Múlaþings.

Viðbót með hendi frá upphafi 16. aldar (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
15.6
Lögfræðilegar athugagreinar
Note

Viðbót frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
16 (107v)
No Title
Text Class
16.1
Formáli um héraðsþingssetningu
Note

Til afnota fyrir Snjólf Hrafnsson.

Viðbót frá c1500 (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
16.2
Um tíund og matgjafir
Note

Viðbót frá c1500 (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
16.3
Lögfræðilegar athugagreinar
Note

Viðbót frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 424).

Skafnar burt að hluta.

Text Class
16.4 ()
Tafla yfir tíund og afgjöld
Note

Einungis leifar á ræmu af blaði sem hefur verið skorið burt.

Með sömu hendi og efnisþátturinn á undan og því viðbót frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
17 (108r-108v)
No Title
Text Class
17.1
Skýring á þýðingu Eden
Note

Ellefu línur. Efsta lína skorin burt.

Viðbót frá c1500 (sbr. ONPRegistre ), bls. 445.

Language of Text
isl
Text Class
17.2
Biblíutilvitnun
Note

Fimm línur.

Viðbót frá c1500 (sbr. ONPRegistre ), bls. 445.

Language of Text
Latin
Text Class
17.3
Réttarbót Hákonar konungs
Rubric

skylda var ok ástsemd

Note

Viðbót frá c1500 (sbr. ONPRegistre ), bls. 445.

Text Class
17.4
Tafla yfir tíund
Note

Viðbætur með léttiskrift frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 424).

Text Class
18 (109r-114r)
No Title
Text Class
18.1
Kirkjuskipanir
Note

Hin yngsta frá Sveini Péturssyni biskupi í Skálholti (1466-1475).

Viðbætur frá c1490 (sbr. ONPRegistre , bls. 445).

Text Class
18.2
Lögfræðilegar athugagreinar
Note

Viðbót frá 17. öld (sbr. Katalog I , bls. 424).

Auð síða aftan við, utan pennakrots o.þ.h.

Text Class

Physical Description

Support
Skinn
No. of leaves
227 blöð (), auk sex skinnseðla skrifara við bl. 38, 44, 50, 76, 78 og 118.
Layout

Tvídálka.

Condition

  • Efni á bl. 107v skafið burt að hluta.
  • Blað aftan við bl. 107 skorið burt, svo að einungis stendur eftir ræma við kjöl.

Decoration

Mynd á bl. 6r af Ólafi konungi helga í hásæti, með öxi og spjót.

Mynd á bl. 74vb af biskupi sitjandi með bagal.

Upphafsstafir í mörgum litum, sumir mikið skreyttir.

Rauðritaðar fyrirsagnir.

Additions

  • Margvíslegar viðbætur við upprunalega handritið (sjá efni og uppruna).
  • Leiðréttingar skrifara á seðlum (sjá um blaðfjölda).
  • Samskonar leiðréttingar skrifara á spássíum.
  • Ýmsar viðbætur á spássíum.
  • Kveðja á efri spássíu bl. 70v frá Hjálmi Sveinssyni til Eiríks Snjólfssonar.

Binding

Leðurband, þrykkt.

Accompanying Material

Þrír seðlar með hendi Árna Magnússonar og afsalsbréf:

  • Oktavótvíblöðungur (165 mm x 102 mm) skrifaður 1708, um 1710 og 1722: Lögbók Bjarna Bjarnasonar folio, (sú er ég fékk frá Guðmundi Þorleifssyni) er nú í láni hjá lögmanninum Páli Jónssyni. (1708 hún er allvíða registreruð hjá mér inter meos Codices legum. 1722 fékk ég hana úr láninu frá Lögmanninum.
  • Oktavóseðill (140 mm x 91 mm) frá um 1710: Framan eða aftan við Arnarbælis lögbók, þá sem átt hefur Snjólfur Rafnsson, sýslumaður í Múlaþingi, og er þar ritað undir sjálfa reformationem. Snjólfur var á dögum Jóhannes Regis Dan.
  • Afsalsbréf Bjarna Bjarnasonar í Arnarbæli í kvartóstærð (204 mm x 160 mm), skrifað í Víðidalstungu May 11, 1707.

History

Origin

Elsti hluti handritsins (bl. 6va-73vb:18 og 74ra-105vb) er tímasettur til c1350 (sbr. ONPRegistre , bls. 445), en til síðari hluta 14. aldar í  Katalog I , bls. 422. Yngri viðbætur eru tímasettar á eftirfarandi hátt:

Provenance

Um 1500 virðist bókin hafa verið í eigu Snjólfs Hrafnssonar lögréttumanns, sem talinn er hafa verið sýslumaður Múlasýslu (sbr. bl. 107 og 114v og AM 435 a 4to, bl. 179v). Eftir hann hefur sonur hans, Eiríkur Snjólfsson, líklega fengið bókina (sbr. bl. 70v). Oddný Guðnadóttir fékk bókina í heimanfylgju árið 1695 (sbr. bl. 2r) og frá Oddnýju fékk hana Þorbergur Illugason, prestur í Bitru (sbr. AM 435 a 4to, bl. 180r). Af sr. Þorbergi eignaðist Rögnvaldur Sigmundsson bókina og af honum Bjarni Bjarnason í Arnarbæli. Samkvæmt afsalsbréfi sem fylgir handritinu (sjá fylgigögn) seldi Bjarni Páli Vídalín handritið árið 1707, þó með forkaupsrétti til Árna Magnússonar (sbr. einnig bl. 2r). Bókin var þá hjá Árna, að láni Guðmundar Þorleifssonar (sbr. afsalsbréf, seðil og AM 435 a 4to, bl. 180r). 1708 virðist Árni hafa eignast bókna, en Páll Vídalín hafa hana að láni (sbr. seðil og AM 435 a 4to, bl. 180r). 1722 skráir Árni að hann hafi fengið handritið frá Páli (sbr. seðil). Fyrrum höfðu einnig Guðmundur West, sr. Páll á Melstað og Magnús Jónsson lögmaður bókina í höndum (sbr. AM 435 a 4to, bl. 180r).

Acquisition

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 2. september 1982.

Additional

Record History

Tekið eftir Katalog I , bls. 422-425 (nr. 799). Kålund gekk frá handritinu til skráningar October 14, 1886 DKÞ skráði July 15, 2003. Már Jónsson skráði seðla Árna Magnússonar 11. febrúar 2000.

Surrogates

Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.

Bibliography

Author: Jacobsen, Bent Chr.
Title: Gripla, Sektir Jónsbókar
Scope: 7
Author: Magerøy, Ellen Marie
Title: , Islandsk hornskurd. Drikkehorn fra før "brennevinstiden"
Scope: Supplementum 7
Author: Seip, Didrik Arup
Title: Palæografi. B. Norge og Island, Nordisk kultur
Scope: 28:B
Author: Halldór Hermannsson
Title: , Icelandic illuminated manuscripts of the middle ages
Scope: 7
Title: Et brudstykke af Kongespejlet: Med bemærkninger om indholdet af AM 668,4°,
Editor: Bekker-Nielsen, Hans
Scope: p. 105-112
Author: Fett, Harry
Title: Miniatures from Icelandic manuscripts, Saga book
Scope: 7
Author: Marchand, James Woodrow
Title: , Early Scandinavian variants of the Fifteen signs before doomsday
Scope: 31
Title: Ordbog over det norrøne prosasprog: Registre
Editor: Den arnamagnæanske kommision
Title: , Færeyinga saga
Editor: Ólafur Halldórsson
Scope: 30
Author: Widding, Ole
Title: Norrøne Marialegender med Rhinegnene som hjemsted, ARV
Scope: 23
Author: Boulhosa, Patricia Pires
Title: A response to "Gamli sáttmáli - hvað næst?", Saga
Scope: 49:2
Title: , Jóns saga Hólabyskups ens helga
Editor: Foote, Peter
Scope: 14
Author: Selma Jónsdóttir
Title: Lýsingar Helgastaðabókar,
Scope: II

Metadata