Detaljer om håndskriftet

PDF
PDF

AM 161 fol.

Sögubók ; Island, 1625-1672

Bemærkning
Skráð í tveimur hlutum.
Tekstens sprog
islandsk

Indhold

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale

Pappír með vatnsmerkjum.

Antal blade
i + 90 (þar með talið blað 1 bis (r-v)) + i blað (295 mm x 197 mm).
Foliering

  • Blaðsíðumerking 1-175.
  • Blaðmerking 1-89.
  • Mótar fyrir blaðsíðumerkingu sem hefur verið máð út (sbr. bl. 28r og víðar).
  • Á spássíur nokkurra blaða hafa áður verið límdir strimlar með númerum sem á vantar í blaðsíðutal (sbr. bl. 40v).

Indbinding

Band frá 1976 (305 mm x 225 mm x 25 mm). Spjöld eru klædd fínofnum striga, grófari strigi á kili og hornum. Saumað á móttök. Saurblöð tilheyra þessu bandi.

Handritið liggur með eldra bandi í blárri öskju.

Eldra band frá 1700-1730 (300 mm x 200 mm x 30 mm). Spjöld og kjölur klædd bókfelli.

Historie og herkomst

Herkomst

Handritið er talið skrifað á Íslandi og er tímasett til 17. aldar í Katalog I, bls. 114, en virkt skriftartímabil skrifara var ca 1625-1672.

Jónas Kristjánsson telur öll önnur pappírshandrit Svarfdælu eiga rætur að rekja til þessa (sbr. Íslenzk fornrit IX, bls. xcii).

Það hefur líklega verið hluti af stærri bók, e.t.v. þeirri sömu og innihélt AM 1 a fol., AM 9 fol., AM 139 fol., AM 156 fol., AM 169 a fol., AM 169 b fol. og AM 169 d fol., AM 192 fol. og AM 202 b fol.

Proveniens

Bókina sem blöðin líklega tilheyrðu fékk Árni Magnússon frá Jóni Þorlákssyni sýslumanni.

Áður hefur handritið verið í eign Brynjólfs Sveinssonar. Það er ekki vitað hvernig það kom í hendur Jóni Þorlákssyni. (Valla-Ljót saga (STUAGNL 63), bls. viii-ix).

Erhvervelse

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 16. mars 1977.

Yderligere information

Katalogisering og registrering
  • MJG uppfærði skráningu með gögnum frá BS, 12. februar 2024.
  • ÞÓS skráði vatnsmerki 22. juni 2020.
  • VH skráði handritið samkvæmt TEIP5 reglum 5. december 2008; lagfærði í november 2010.
  • DKÞ grunnskráði 26. juni 2002.
  • Kålund gekk frá handritinu til skráningar 5. december 1885, Katalog I , bls. 114 (nr. 197).
Bevaringshistorie

Viðgert og bundið af Birgitte Dall í júní 1976. Eldra band fylgir ásamt strimlum sem hafa verið losaðir af spássíum nokkurra blaða.

Billeder

Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn (AM 161 fol.).

Del I ~ AM 161 fol.

Tekstens sprog
islandsk
1 (1r-37v)
Svarfdæla saga
Rubrik

Svarfdæla saga

Afstamning og indbyrdes slægtskab

Jónas Kristjánsson telur að öll pappírshandrit Svarfdæla sögu eru frá þessu handriti AM 161 fol. (Jónas Kristjánsson, Íslenzk fornrit IX, s. xcii).

Incipit

[Þ]að er upphaf að þessari sögu …

Explicit

… Margar eru sögur af Valla-Ljóti og var hann hinn mesti höfðingi. Ljótur lét drepa Eyglu-Halla bróður Karls unga.

Finalrubrik

Nú lýkur hér Svarfdæla sögu með þvílíku efni.

Bemærkning

Auð blöð sem tákna eyður í forriti handrits: blað 10v er að mestu autt, blöð 11r-14v eru auð (þeim hefur verið bætt við síðar). Í textanum koma einnig fyrir minni eyður (sjá t.d. á blöðum 9v og 32r).

Blað 38 er autt.

2 (39r-50v)
Valla-Ljóts saga
Rubrik

Saga af viðskiptum þeirra Svarfdæla og Guðmundar hins ríka. 1. kapituli.

Incipit

Sigmundur hét maður. Hann var son Ketils hins rauða …

Explicit

… Og lýkur þar viðskiptum þeirra Guðmundar hins ríka, en Guðmundur hélt virðingu sinni allt til dauðadags. Og lýkur þar þessari sögu.

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale

Pappír með vatnsmerkjum.

Vatnsmerki 1. Aðalmerki: Akkeri // Ekkert mótmerki (1-3, 4, 10, 16-17, 19, 22-23, 27-29, 31, 33-34, 37).

Vatnsmerki 2. Aðalmerki: Skjaldarmerki 1, klofinn skjöldur, tvö sverð í kross, bjálkar og krans, kóróna efst // Ekkert mótmerki (12).

Vatnsmerki 3. Aðalmerki: Bær með þremur turnum og fangamarki HB // Ekkert mótmerki (39-40, 47).

Vatnsmerki 4. Aðalmerki: Kanna // Ekkert mótmerki (42, 44, 48).

Vatnsmerki 5. Aðalmerki: Skjaldarmerki 2, klofinn skjöldur með bjálkum og trjám, Hermes kross og fangamark HS. // Ekkert mótmerki (á saurblaði aftast í handriti).

Antal blade
i + 51 (þar með talið blað 1 bis (r-v)) blöð (295 mm x 197 mm). Blöð 10v og 50v eru auð að mestu. Blöð 11r-14v og 38 eru auð.
Foliering

  • Blaðsíðumerking 1-98.
  • Blaðmerking 1a-50.
  • Mótar fyrir blaðsíðumerkingu sem hefur verið máð út (sbr. bl. 28r og víðar).
  • Á spássíur nokkurra blaða hafa áður verið límdir strimlar með númerum sem á vantar í blaðsíðutal (t.d. bl. 40v).

Lægfordeling

8 kver:

  • I: spjaldblað - fremra saurblað (eitt tvinn)
  • II: bl. 1bis-10 (eitt blað + 5 tvinn: 1bis, 1+8, 2+7, 3+6, 4+5, 9+10)
  • III: bl. 11-14 (4 blöð)
  • IV: bl. 15-22 (4 tvinn: 15+22, 16+21, 17+20, 18+19)
  • V: bl. 23-30 (4 tvinn: 23+30, 24+29, 25+28, 26+27)
  • VI: bl. 31-38 (4 tvinn: 31+38, 32+37, 33+36, 34+35)
  • VII: bl. 39-46 (4 tvinn: 39+46, 40+45, 41+44, 42+43)
  • VIII: bl. 47-50 (2 tvinn: 47+50, 48+49)

Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er ca 240 mm x 140 mm.
  • Afmörkun leturflatar með þurroddi (sjá t.d. blöð 42r og 43r).
  • Línufjöldi er ca 26-30.
  • Síðutitill á blöðum 1r-37v: Svarfdæla.
  • Eyður fyrir upphafsstafi eru á stöku stað (sjá bl. 1r).
  • Sögur eru kaflaskiptar; víða vantar kaflanúmer en gert er ráð fyrir þeim með auðri línu fyrir ofan texta eftirfarandi kafla.
  • Svarfdæla og Valla-Ljóts saga enda í totu.
  • Griporp (bl. 30v).

Tilstand

  • Blettir eru víða (t.d. bl. 22v-23r).
  • Blöð hafa dökknað.
  • Viðgerðir við kjöl og jaðar.

Skrifttype

Udsmykning

  • Blekdreginn skrautstafur í upphafi Valla-Ljóts sögu á bl. 39r.
  • Aðrir blekdregnir upphafsstafir (1-2 línur) eru stærri en meginmál.

  • Fyrirsagnir og kaflanúmer eru með blekdregnum skrautstöfum (sjá bl. 1r og 39r).
  • Fyrirsagnir og fyrsta lína efnisgreinar skrifuð í stærra letri og stundum með upphafsstöfum.

Ígildi lítilla bókahnúta víða.

Tilføjelser

  • Efnisyfirlit með yngri hendi á bl. 1bisr (merkt 1a).
  • Blöð 11r-14v eru auð innskotsblöð, e.t.v. bætt við fyrir Árna Magnússon.
  • Kaflafyrirsagnir í Svarfdæla sögu eru með yngri hendi (sjá bl. 1r-37v).
  • Spássíugreinar og leiðréttingar hér og þar, að hluta til með yngri hendi (sjá t.d. bl. 39r og 47r).
  • Á neðri spássíu á bl. 10v, með yngri hendi: Her hafa verið 2 blöð óskrifuð í fyrstu, en 2 er síðan bætt við.
  • Efst á bl. 44r, er orð sem virðist vera eins og undirskrift.

Del II ~ AM 161 fol.

Tekstens sprog
islandsk
3 (51r-88r)
Reykdæla saga
Rubrik

Saga af Vermundi og Víga-Skúta.

Incipit

Þorsteinn höfði hét maður. Hann bjó á Hörðalandi …

Explicit

… Illuga og Birni að fara til Ölvis hins …

Bemærkning

Vantar aftan af sögunni.

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale

Pappír með vatnsmerkjum.

Vatnsmerki 1. Aðalmerki: Akkeri // Ekkert mótmerki (86, 88).

Vatnsmerki 3. Aðalmerki: Bær með þremur turnum og fangamarki HB // Ekkert mótmerki (54, 56, 58-60, 62-63, 66, 69-71, 75, 77-79, 83, 85).

Antal blade
39 + i blað (295 mm x 195 mm). Neðri hluti blaðs 88r og blað 88v-89v eru auð.
Foliering

  • Blaðsíðumerking 99-175.
  • Blaðmerking 51-89.
  • Leifar af eldri blaðmerkingu á efri ytri spássíu 1-39 sem hefur verið máð út.

Lægfordeling

6 kver:

  • IX: bl. 51-60 (5 tvinn: 51+60, 52+59, 53+58, 54+57, 55+56)
  • X: bl. 61-66 (3 tvinn: 61+66, 62+65, 63+64)
  • XI: bl. 67-76 (5 tvinn: 67+76, 68+75, 69+74, 70+73, 71+72)
  • XII: bl. 77-84 (4 tvinn: 77+84, 78+83, 79+82, 80+81)
  • XIII: bl. 85-90 (3 tvinn: 85+90, 86+89, 87+88)
  • XIV: aftara saurblað - spjaldblað (eitt tvinn)

Á neðri spássíu á bl. 60r er flúr sem gæti verið kveramerki.
Layout

  • Eindálka.
  • Leturflötur er ca 245 mm x 140 mm.
  • Afmörkun leturflatar með þurroddi (t.d. bl. 51r).
  • Línufjöldi er ca 26-31.
  • Eyður fyrir upphafsstafi eru á stöku stað ( t.d. bl. 52r). (Upphafsstafur á bl. 51r virðist ófullgerður).
  • Sögur eru kaflaskiptar; víða vantar kaflanúmer en gert er ráð fyrir þeim með auðri línu fyrir ofan texta eftirfarandi kafla.
  • Griporð á bl. 59v og 67v.

Tilstand

  • Blettir eru víða (t.d. á blöðum 51r og 56r).
  • Sum blöð eru dekkri en önnur, t.d. er bl. 51 sérstaklega dökkt og snjáð.
  • Viðgerðir við kjöl og jaðar.

Skrifttype

Udsmykning

  • Blekdregnir upphafsstafir kafla (1-2 línur) eru stærri en meginmál.

  • Fyrirsagnir og kaflanúmer eru með blekdregnum skrautstöfum (sbr. bl. 51r).
  • Fyrirsagnir og fyrsta lína efnisgreinar skrifuð í stærra letri og stundum með upphafsstöfum.

Ígildi lítilla bókahnúta víða.

Tilføjelser

Spássíugreinar og leiðréttingar hér og þar, að hluta til með yngri hendi (t.d. bl. 66r).

Bibliografi

Forfatter: Guðrún Ása Grímsdóttir, Þórður Jónsson í Hítardal
Titel: Ættartölusafnrit séra Þórðar Jónssonar í Hítardal I-II
Forfatter: Guðvarður Már Gunnlaugsson
Titel: Gripla, AM 561 4to og Ljósvetninga saga
Omfang: 18
Titel: , Eyfirðinga sǫgur
Redaktør: Jónas Kristjánsson
Omfang: IX
Titel: Reykdæla og Valla-Ljóts saga, Íslenzkar Fornsögur
Redaktør: Guðmundur Þorláksson
Omfang: II
Forfatter: Jón Helgason
Titel: Vísa í Svarfdælu,
Omfang: s. 291-294
Titel: , Valla-Ljóts saga
Redaktør: Jónas Kristjánsson
Titel: , Eyfirðinga sögur
Redaktør: Jónas Kristjánsson
Omfang: 9
Titel: Svarfdæla saga, Rit Handritastofnunar Íslands
Redaktør: Jónas Kristjánsson
Omfang: 2
Titel: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Redaktør: Kålund, Kristian
Forfatter: Heslop, Kate
Titel: Gripla, Hearing voices : uncanny moments in the Íslendingasögur
Omfang: 19
Forfatter: Teresa Dröfn Njarðvík
Titel: Són, Í urð, ok urð : hlutverk og áhrif vísna í Svarfdæla sögu
Omfang: 17
[Metadata]
×
  • Land
  • Island
  • Sted
  • Reykjavík
  • Institution
  • Árni Magnússon-instituttet for islandske studier
  • Opbevaringssted
  • Handritasvið
  • Håndskriftsamling
  • Safn Árna Magnússonar
  • Katalognummer
  • AM 161 fol.
  • Yderligere billeder
  • Farvek.Farvek.
  • XML
  • Vis som XML  
  • PDF alt i ét
  • InformationInformation
  • Bemærkninger
  • Send feedback om håndskriftet  

[Metadata]