Lbs 1568 8vo
Sálmasafn ; Island, 1689
Fuld titel
Musicum Sacrum, það er andlegt hljóðfæri: Aðskiljanlegir lofsöngvar, ágætir sálmar og söngvísur á ýmsum tímum, og eftir tíðarinnar háttalagi fyrir að syngja einum og þrennum ódauðlegum Guði til lofs, æru og dýrðar. Samantekið og skrifað til andlegrar sálarinnar og hjartans skemmtunar sem eftirlætis, handa þeim sömu sem þvílíka fegurðar lofsöngva áforma að iðka og um hönd hafa ásamt englum Guðs í drottins dýrðarríki síðar meir. Árum eftir Jesú Kristí fæðing M DC LXXXIX (1r)
Tekstens sprog
Indhold
„Ágætur fróðleikssálmur að syngja upp á 12 stundir dagsins frá morgni til aftans. Tón. Vor herra Jesú vissi það.“
„Einn Guð skóp allt upphafi í / einn almáttugur stjórnar því ...“
„Vor herra Jesú vissi það“
12 erindi. Á spássíur hefur verið bætt við bókaheitum og kaflanúmerum biblíunnar sem texti sálmsins vísar í. Það virðist vera með annarri hendi en aðaltextinn
„Annar fagur sálmur með sínum tón.“
„Láð stillir sturlanir styggð og neyð / ef ég fer einatt hér upp á leið ...“
„Með sínum tón“
9 erindi
„Viðvörunarvísur að maðurinn kristinn afneiti ekki herranum Kristó í elsku veraldarinnar. Við sinn tón.“
„Rís mér hugur við heimi / hatað fæ ég hann ekki þó ...“
„Við sinn tón“
15 eirndi. Hér verður rugl í blaðsíðumerkingunni þar sem hlaupið er yfir bl. 6. Líklega hefur það verið á röngum stað þegar blaðsíðuröðin var skrifuð í bókina.
„Andleg eftirlöngun einnrar Kristumelskandi sálar, eftir sínum brúðguma herranum Jesú. Með sínum tón.“
„Vakið upp vakið / oss vekur ein raust ...“
„Með sínum tón.“
3 erindi
„Andlegur brúðardiktur trúaðrar sálar að dansa fyrir brúðgumanum Jesú Kristó. Tón: Gæskuríkasti græðari minn.“
„Hvað morgunstjarnan skín nú skært / skrýdd náð og drottins sannleik kært ...“
„Gæskuríkasti græðari minn“
7 erindi
„Fögur söngvísa ort af S(éra) Stefáni Ólafssyni sál. Við danskan tón.“
„Ei er andvakan góð / andvöku fylgir angurværð ...“
„Við danskan tón“
8 erindi
„Fagur kvöldsálmur, útlagður úr dönsku. Með sinn tón.“
„Upp mitt sinni og sálin bæði / sorg lát fara en hughreyst þig ...“
„Með sinn tón“
12 erindi
„Vísur nokkrar, ortar af sr Stefáni Ó. s.“
„Margt er manna bölið / misjafnt drukkið ölið ...“
11 erindi. Á eftir bl. 17 hefur verið skotið inn nýju blaði sem geymir erindi 4-7. Merkt er með NB í aðaltextanum á eftir þriðja erindi til að sýna hvar þau erindi eiga að koma.
„Ágæt nýársvísa, ort af sr. Hallgrími Péturssyni. Með sínum tón.“
„Árið hýra nú hið nýja / náðar góður sendi landi voru Guð ...“
„Með sínum tón.“
9 erindi. Á milli 6. og 7. erindis virðist vera hálft aukaerindi sem einnig er í næsta kvæði á eftir og byrjar svo: Blessan vissa blíða góða / blóðið rauða hann að með sér færir nú
Milli 5. og 7. er. er skotið inn erindi úr öðrum nýárssálmi (Fögnuð megnan færi eg dýru) sem kemur næst á eftir í hdr. sbr. Ljóðmæli HP 2,36
„Annar nýárssálmur með sama tón.“
„Árið hýra nú hið nýja“
6 erindi
„Eftirlöngun og girnd eftir eilífu lífi. Tón. Árið nýtt“
„Himnarós leiðarljós / líf og velferð ...“
„Árið nýtt gefi gott“
9 erindi
„Merkilegur lofsöngur. Tón Þeir þrír menn.“
„Jesú minn / ég bið þig ...“
„Þeir þrír menn“
10 erindi
„Fögur krosskveðja til herrans Jesúm. Samin af sr Stefáni Ólafssyni etc“
„Kær Jesú Kriste / kom þú nú til mín ...“
9 erindi
„Vögguljóð kallast þetta.“
„Ó Jesú endurlausnarinn / álíttu mig og soninn minn ...“
4 erindi
„Einn harla fagur lofsöngur með sínum tón“
„Hvenær mun koma minn herrann sá / hvern ég girnist að sjá ...“
„Með sínum tón“
14 erindi
„Drykkjuprýði eðla fögur. Undir sínum tón.“
„Lánið drottins lítum mæta / lét hann ölið hjörtun kæta ...“
„Undir sínum tón“
6 erindi. Búið er að leiðrétta textann hér og hvar með annarri hendi.
„Einn nákvæmur söngur á nóttunni þá maður getur ekki sofið.“
„Salve Jesú ég syng þinn prís / sæti Jesú mín paradís ...“
10 erindi
„Sálmur eftir máltíð útlagður úr dönsku.“
„Guði sé heiður og eilíf þökk / en sorgin fari ...“
11 erindi. Öll erindin enda á Gloria tibi domine.
„Ágætleg bænarvers. Undir þeim tón: Ó Guð minn herra aumka mig.“
„Þig Guð Jesús grátandi ég bið / greiðlega veit minn öndu frið ...“
„Ó Guð minn herra aumka mig“
9 erindi
„Einn fagur nýárssálmur. Tón: Gleðjum þjóð Guðs menn“
„Árið nýtt nú á / í nafni Jesú sæta ...“
„Gleðjum þjóð Guðs menn“
13 erindi
„Einn fagur sálmur úr saltaranum.“
„Þá Ísrael út af Egyptalandi dró / og Jakobshús frá járnofns kvöl við yndi stóð ...“
Í þrem hlutum.
„Sálmur að syngja í útför framliðinna.“
„Syrgjum ekki sáluga bræður / syrgjum ekki feður né mæður ...“
10 erindi
„Hjartnæmur iðrunarsöngur. Með tón: Einn tíma var sá auðugi m.“
„Himneski faðir heyrðu mig / hrópa ég nú í trú á þig ...“
„Einn tíma var sá auðugi mann“
30 erindi
„Sorglegar raunir Marju meyjar við krossinn.“
„Tignust mey og móðir að Kristi / margtáruð við krossinn gisti ...“
8 erindi
„Einn nákvæmur sálmur til uppvakningar Tón. Eins og sitt barn.“
„Herra Jesú / mín hjálp ertú ...“
„Eins og sitt barn“
10 erindi. Upphafsstafir erindanna mynda nafnið Hallgrímur.
„Ein merkileg syndajátning iðrandi manns sem setur sitt trúnaðartraust upp á Jesúm Kristum.“
„Ó drottinn ég meðkenni mig / margfaldlega synduga ...“
23 erindi
„Á allra heilagra messu út af pistlinum. Tón Snú þú nú aftur etc“
„Eftir það standa engla fjóra eg nam sjá / heims víðum fjórum hornum á ...“
„Snú þú nú aftur enn til hvíldar“
25 erindi
„Fögur nýársvísa.“
„Árið nýtt gefi gott / Guð af náð oss ...“
3 erindi
„Sálmvísa af nokkrum orðum þess annars kapítula Síraksbókar Tón Jesús Kristur á krossi.“
„Þjónn Guðs ef réttur vera vilt / við freistingu þá bú þig stillt ...“
„Jesús Kristur á krossi var“
10 erindi
„Sá fimmtugasti og sjöundi sálmur Davíðs Tón: Jesús Kristur að Jórd.“
„Miskunna þú mér mildi Guð / mína sál virstu hugga ...“
„Jesús Kristur að Jórdan kom“
6 erindi
„Sálmur Davíðs hundraðasti fertugasti og sjöundi.“
„Lofið heiðrið vorn herra / hvað kostulegt er slíkt ...“
5 erindi
„Sálmvísa séra Stefáns Ólafssonar“
„Ó Jesú eðla blómi / einasta vonin mín ...“
10 erindi
„Morgunsálmur. Með sinn tón.“
„Lofið drottin lifandi sáð / um lög og slétta grund ...“
„Með sinn tón“
17 erindi
„Kvöldsálmurinn við sama lag.“
„Herra Guð faðir hefur skapt / himins og jarðar láð ...“
„Lofið drottin lifandi sáð“
12 erindi
„Út af Faðirvor. Bænarsálmur séra Ólafs Jónssonar“
„Síst skarta sönglist má / sé þar ekki elskan hjá ...“
11 erindi
„Fagur sálmur um dómsdag og eilíft líf. Með sínum tón.“
„Hljómi raustin barna best / blíð á þessum degi ...“
„Með sínum tón“
16 erindi
„Sálmur séra Stefáns Ólafssonar með sínum tón.“
„Heyr þú Jesús læknir lýða / lifandi skjól og vonin mín ...“
„Með sínum tón“
10 erindi
„Annar sálmur séra Stefáns. Sami tón.“
„Heyr þú Jesús hátt ég kalla / harma burt úr djúpri þrá ...“
„Heyr þú Jesús læknir lýða“
15 erindi
„Nokkur sálmvers með tón: Heiminn vor Guð“
„Jesú minn trúr / Jesú minn trúr ...“
„Heiminn vor Guð“
5 erindi
„Fagur sálmur við tón: Hjartað fagnar og hugur.“
„Salve sætasti Jesú minn / sætasti endurlausnarinn ...“
„Hjartað fagnar og hugur minn“
6 erindi
„Söngvers fagurt og fáort. Tón. Lífsreglur hollar.“
„Hæsta guðdómsins heilög mynd / holdi mannlegu klædd ...“
„Lífsreglur hollar heyri menn“
2 erindi
„Eftirlöngun eilífs lífs trúaðrar sálar.“
„Hjartans langan ég hef til þín / jörðu á ...“
8 erindi
„Annar sálmur sama innihalds. Tón: Eilíft lífið er æskilegt.“
„Sú er mín girnd í friðnum fús / fríðri Guðs borg að ná ...“
„Eilíft lífið er æskilegt“
6 erindi
„Bænarsálmur. Um guðlega velgjörninga. Við sinn tón.“
„Ó sæti Jesú mitt sálarlíf / sálarlíf ....“
„Við sinn tón.“
15 erindi
„Sálmur séra Stefáns Ólafssonar. Um kraft og verkan Guðs guðdómlega orðs.“
„Ó Jesú Guðs hinn sanni son / synduga heyr þú mig ...“
9 erindi. Athyglisvert er að í fyrsta erindinu virðist ljóðmælandinn vera kvenkyns!
„Lofsöngur í inngöngu sumars. Ortur af séra Jóni Þorsteini í Vestmannaeyjum“
„Lýðir Guðs lof margfaldi / liðinn er veturinn kaldi ...“
17 erindi
„Sálmur séra Hallgríms Péturssonar, um dómsdag og upprisu framliðinna.“
„Gef ég mig alla á Guðs míns náð / geymi hann allt mitt efni og ráð ...“
33 erindi. Athyglisvert er að í fyrsta erindinu virðist ljóðmælandinn vera kvenkyns!
„Brtúðkaupssálmur í hjónavígslunni að syngja. Tón Jesú minn ég bið etc.“
„Brúðhjón ung blessuð og ágætleg / sálmasöng ávarpa yður ég ...“
„Jesú minn ég bið þig heyr mig nú“
4 erindi
„Yfir hjónaskálinni.“
„Einn Guð kann / allskonar blessan tjá ...“
2 erindi
„Annar sálmur sama innihalds. Tón: Sæll ertu sem þinn Guð.“
„Blessaði brúðguminn / blessaði Jesús ...“
„Sæll ertu sem þinn Guð“
11 erindi
„Kveðja séra Jóns í Vestmannaeyjum til burtsiglandi sonar síns. Við sinn tón.“
„Að iðka gott til æru / æðstum kóngi himnum á ...“
„Við sinn tón“
15 erindi
„Fögur söngvísa.“
„Heiminn vor Guð / heiminn vor Guð ...“
6 erindi
„Uppljúk þú drottinn mínum munn / sælunot Sebaoth ...“
12 erindi. Fyrir þessum sálmi er ekki fyrirsögn heldur kemur hann í beinu framhaldi af undanfarandi sálmi og er einungis auðkenndur með því að fremsti stafur fyrsta vísuorðsins er heldur stærri en upphafsstafir erinda í sálminum á undan.
„Drykkjuskapar óhófssálmur.“
„Ó himneski Guð vor herra / hvörs dómur réttvís er ...“
29 erindi. Þessi sálmur er skrifaður með fljótaskrift (nema fyrsta línan í hverju erindi) en ekki kansellískrift??? eins og aðrir hlutar bókarinnar.???
„Symbolum eður útvalin kjörgrein frú Sofiæ. Guð yfirgefur ekki sína. Tón: Á þig alleina Jesú Kr.“
„Guð er mín huggun hjálp og traust / heill mín og vonin tryggva ...“
„Á þig alleina Jesú Krist“
4 erindi
„Af Salamonis lofkvæðis öðrum kapítula. Fagur söngur um andlegan ektaskap herrans Jesú og trúaðrar sálar. Með tón sem Gæskuríkasti græð.“
„Velkomin sértu elskan blíð / velkomin sértu árla og síð ...“
„Gæskuríkasti græðari minn“
7 erindi
„Fagur sálmur ortur af séra Hallgrími Péturssyni. Tón Ó Jesú eðla blómi etc.“
„Eilífur friðarfaðir / flýjum vér nú til þín ...“
„Ó Jesú eðla blómi“
7 erindi
„Sálmur Davíðs þess konunglega spámannns sá hundraðasti og níundi Tón Má ég ólukku ei móti“
„Guð mín hrósun ei þegi þú / þeir hafa nú ...“
„Má ég ólukku ei móti stá“
13 erindi
„Andleg og ágæt syndajátning og samtal syndugs manns og Kristum, og hvörnin sá syndugi öðlast um síðir hann náð og miskunn.“
„Ó Guð faðir þín eilíf náð / öll hefur ráð ...“
Erindin eru til skiptis í orðastað syndarans og Krists og eru merkt þeim með yfirskrift á undan hverju erindi.
„Hjartnæmur kvöldsálmur. Tón Heiðrum vér Guð.“
„Heiður sé Guði á himni og jörð / hans sæta nafni þakkargjörð ...“
„Heiðrum vér Guð af hug og sál“
8 erindi. Fyrir neðan síðasta erindið á bl. 119v er autt svæði.
„Maríuvísur“
„María meyjan skæra / minnið þitt og æra ...“
6 erindi
„Einn ágætur lofsöngssálmur undir sínum tón.“
„Heilagi drottinn himnum á / heiðrað og lofað sé nafnið þitt ...“
„Með sínum tón“
18
„Harmaklögun heiðinna manna.“
„Ég lifi og veit hvað lengi það er / ég dey og veit ei hvert ég fer ...“
1 erindi
„Huggun kristinna manna.“
„Ég lifi og veit ei hvað lengi það er / ég dey og veit vel hvert ég fer ...“
1 erindi. Framhald þess sem á undan fór.
„... mína kvað ég vísuna vinir / viðtaka því ber yður.“
Aðeins tvö vísuorð. Vantar framan af. Á spássíunni stendur: Viðaukinn. Miðað við að uppsetningin hafi verið svipuð og á næsta kvæði vantar næstum allt kvæðið.
„Brúðgumakróksvísan“
„Konungdóm blíðir beimar / bæri hlýða með æru ...“
„Vorum kóngi leggi lið / lofðung himna sveita ...“
5 erindi og viðlag. Á spássíu eru hlutar kvæðisins merktir með orðunum slæmur, vísan og viðaukinn.
„Í brúðarkrókinn“
„Kóng Ólafur lengi / lystugur fylgdi Kristó ...“
„Þengill ungur enginn finnst / æðri kóngi vorum ...“
7 erindi og viðlag. Á spássíu eru hlutar kvæðisins merktir: Slæmur, annar slæmur, þriðji slæmur, vísan, viðaukinn.
„Fyrir Maríuminni á sunnudagskvöldið, miðborðsvísan.“
„Græðarans móður Guð nam prýða fríða / gleði meður réð í geði kveðja ...“
„Fyrir bóndann Maríu byrja ég ljóð / og boðsmenn eftir vanda ...“
6 erindi og viðlag. Á spássíu eru hlutar kvæðisins merktir: Slæmur, annar slæmur, viðaukinn.
„Brúðgumakróksvísur“
„María meyja dýrust / María fremd í ári ...“
„Mey María mey varð hrein / mey hana Jósef festi ...“
6 erindi og viðlag. Á spássíu eru hlutar kvæðisins merktir: Slæmur, annar slæmur, vísan, viðaukinn.
„Brúðakróksvísur“
„Af eftirdæmum ættu gullasniftir / ærusamlegt dagfar Maríu læra ...“
„Mey María meyjablóm / meyja var þá fæddi ...“
6 erindi og viðlag. Á spássíu eru hlutar kvæðisins merktir: Slæmur, annar slæmur, vísan, viðaukinn.
„Fyrir Krists minni á mánudaginn fyrir miðju borði.“
„Náðugur sté Guðs niður / niður í meyjar iður ...“
„Kristur fæddist, Kristur dó / Kristur reis frá dauðum ...“
5 erindi og viðlag
„Fyrir brúðgumakrók.“
„Hér er minni herrans Kristí borið / heiðurinn honum lof og æra greiðist ...“
„Kristur gisti krossi á / krýndur píndur bæði ...“
3 erindi og viðlag
„Fyrir brúðarkrók.“
„Jesú lofum minninu með / í máli san[00...00]“
Einungis fyrstu orðin úr viðlaginu varðveitt. Vantar aftan af. Á spássíunni stendur: Slæmur.
„... vernda vorn / vínið er nú á kön[00] ...“
Óvíst um fjölda erinda. Vantar framan af. Á spássíu má sjá leifar af orðinu viðaukinn.
„Fyrir brúðarkróki.“
„Maríu dyggðir dýrar / dæmi ég góðar þó ræmist ...“
„Blíðum lýðum blíðum með / blíðlegt kemur minni ...“
1 erindi og viðlag. Á eftir viðlaginu, sem er fremst, stendur: Þennan slæm má hafa og svo fyrir brúðgumakr(ók). og skipta um nöfnin brúður og brúðguma. Fyrir neðan kvæðið er autt pláss. Svo virðist sem skrifarinn hafi ekki skrifað allt kvæðið.
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
Páll Eggert Ólason telur í Skrá Lbs að handritið sé líklega með hendi Jóns Þorlákssonar sýslumanns í Berunesi. Skriftin er kansellískrift en kvæði blaða 99r-106r er með fljótaskrift að undanskildum fyrstu línum í hverju erindi.
Blöð 18r-18v: Óþekktur skrifari. Eitt blað sem skotið er inn í bókina, kansellískrift.
Lítið skreytt. Fyrirsagnir kvæða oft með flúruðum stöfum. Fyrsti stafur erinda er of stærri en aðrir og skreyttur með nokkrum aukadráttum.
- Blaði 18 hefur verið bætt við eftirá. Það er með annarri hendi en inniheldur nokkur erindi sem skotið er inn í kvæði á blaði 19r. Merkt er með NB á 19r hvar innskotstextinn passar inní aðaltextann.
- Á fremra kápublaði má lesa ýmislegt krot, ekkert að því er virðist með hendi handritaskrifarans:
Jón Þorgrímsson a liber me d[0] Rekte.
El[00] B D. Með rauðu bleki.
...[J]ónsdóttir [00...00]tta kver
Skinnband með tréspjöldum. Þrykkt mynstur í skinninu (138 mm x 76 mm x 30 mm).
Historie og herkomst
Handritið var skrifað á Íslandi árið 1689. Ritunartími handritsins kemur fram á titilblaði.
Yderligere information
Bibliografi
Titel: Gripla, An Icelandic Christmas Hymn. Hljómi raustin barna best.
Omfang: 25
[Metadata]
×- Land
- Island
- Sted
- Reykjavík
- Institution
- Landsbókasafn Íslands - Háskólabókasafn
- Opbevaringssted
- Handritasafn
- Håndskriftsamling
- Handritasafn Landsbókasafns
- Katalognummer
- Lbs 1568 8vo
- Nøgleord
- Nytårssalmer
Aftensalmer
Angerssalmer
Salmer
Digte
Dødssalme
Morgensalmer - XML
- Vis som XML
- PDF alt i ét
- Bemærkninger
- Send feedback om håndskriftet
Indhold
×- Sá eð englum síðar hjá
- Úr 63. Davíðssálmi
- 112. Davíðssálmur
- Einn Guð skóp allt upphafi í
- Það stillir sturlanir styggð og neyð
- Rís mér hugur við heimi
- Ó drottinn mín einkaunaðssemd
- Vakið upp vakið
- Hvað morgunstjarnan skín nú skært
- Ei er andvakan góð
- Upp mitt sinni og sálin bæði
- Margt er manna bölið
- Heyr snarpan sann
- Árið hýra nú hið nýja
- Fögnuð megnan færi ég dýru
- Himnarós leiðarljós
- Jesú minn
- Kær Jesú Kriste
- Ó Jesú endurlausnarinn
- Hvenær mun koma minn herrann sá
- Lánið drottins lítum mæta
- Salve Jesú ég syng þinn prís
- Guði sé heiður og eilíf þökk
- Þig Guð Jesús grátandi ég bið
- Árið nýtt nú á
- Þá Ísrael út af Egyptalandi dró
- Syrgjum ekki sáluga bræður
- Himneski faðir heyrðu mig
- Signust mey og móðir að Kristi
- Herra Jesú
- Ó drottinn ég meðkenni mig
- Sagnafár síst gleður drykkjuborð
- Eftir það standa engla fjóra
- Mitt hljóð skal drottinn dagsins fyrst
- Enn gefur Jesús yfir mig nótt
- Árið nýtt gefi gott
- Þjónn Guðs ef réttur vera vilt
- Miskunna þú mér mildi Guð
- Lofið heiðrið vorn herra
- Ó Jesú eðla blómi
- Lofið drottin lifandi sáð
- Herra Guð faðir hefur skapt
- Síst skarta sönglist má
- Hljómi raustin barna best
- Heyr þú Jesús læknir lýða
- Heyr þú Jesús hátt ég kalla
- Jesú minn trúr
- Salve sætasti Jesú minn
- Hæsta guðdómsins heilög mynd
- Hjartans langan ég hef til þín
- Sú er mín girnd í friðnum fús
- Ó sæti Jesú mitt sálarlíf
- Ó Jesú Guðs hinn sanni son
- Lýðir Guðs lof margfaldi
- Gef ég mig alla á Guðs míns náð
- Brúðhjón ung blessuð og ágætleg
- Einn Guð kann
- Blessaði brúðguminn
- Að iðka gott til æru
- Heiminn vor Guð
- Uppljúk þú drottinn mínum munn
- Ó himneski Guð vor herra
- Guð er mín huggun hjálp og traust
- Velkomin sértu elskan blíð
- Eilífur friðarfaðir
- Guð mín hrösun ei þegi þú
- Ó Guð faðir þín eilíf náð
- Herrans hjörð hér um kring
- Heiður sé Guði á himni og jörð
- María meyjan skæra
- Heilagi drottinn himnum á
- Ég lifi og veit hvað lengi það er
- Ég lifi og veit ei hvað lengi það er
- Brot úr brúðkaupskvæði
- Konungdóm blíðir beimar
- Kóng Ólafur lengi
- Græðarans móður Guð nam prýða fríða
- María meyja dýrust
- Af eftirdæmum ættu gullasniftir
- Náðugur sté Guðs niður
- Hér er minni herrans Kristí borið
- Jesú lofum minninu með
- Brot úr brúðkaupskvæði
- Maríu dyggðir dýrar