SÁM 114
Vökulok I-II ; Island, 1904-1909
Fuld titel
Vökulok I, byrjuð árið 1904. Vökulok II, byrjuð 13. april 1909
Tekstens sprog
Indhold
Vökulok I
Bókin inniheldur mann- og þjóðlífslýsingar úr Árnes- og Rangárvallasýslu frá 18. og 19. öld. Blað 1 og blað 106 eru hluti af kverum bókarinnar en klæða jafnframt innanverð kápuspjöldin. Blað 1v er autt (sjá nánar: Kveraskipan og Band).
Lífsins bók
„Lífsins bók“
„Vort líf er skrýtin skrudda …“
„… og felst í gleymskunótt.“
Þáttur af Oddi Mýrdæling
„Þáttur af Oddi Mýrdæling“
„Maður er nefndur Oddur, hann var fátækra manna …“
„… hæstan Guð prísandi.“
Frá sjó og sveitum I
„Frá sjó og sveitum I“
„Einu sinni kom maður að prestssetri …“
„… hitti þar séra Árna Helgason, kunningja sinn.“
Frá Arnbirni á Litla-Kollalæk
„Frá Arnbirni á Litla Kollalæk“
„Maður hét Arnbjörn, hann var Árnason …“
„… að vera í Staðar-fjósinu.“
Frá Guðmundi í Rifshalakoti
„Frá Guðmundi í Rifshalakoti“
„Maður hét Guðmundur …“
„… og var talinn ráðvandur maður upp frá því.“
Frá séra Magnúsi í Butru
„Frá séra Magnúsi í Butru“
„Séra Magnús bjó að Bautraldastöðum …“
„… en þeim er ég búinn að gleyma.“
Útilegumenn í Þríhyrningshálsum
„Útilegumenn í Þríhyrningshálsum“
„Á dögum síra Magnúsar á Butru …“
„… í það sinn hjá síra Magnúsi.“
Sagnir frá síra Eggert á Vogsósum
„Sagnir frá síra Eggert á Vogsósum“
„Þegar síra Eggert var prestur til Klausturhólaprestakalls í Grímsnesi …“
„… Það er ekki prestlegur maður þessi séra Eggert.“
Blað 26r er autt.
Sigurður á Loftsstöðum
„Sigurður á Loftsstöðum“
„Á Eystri-Loftsstöðum bjó bóndi sá er Sigurður hét …“
„… og eru þau bæði sönn og falleg.“
Ingibjörg Guðmundsdóttir frá Loftsstöðum
„Ingibjörg Guðmundsdóttir frá Loftsstöðum“
„Nú gistihúsið grátsvip ber …“
„… svo bjart finn lampann tendraðan.“
Frá Magnúsi Gíslasyni á Hurðarbaki
„Frá Magnúsi Gíslasyni á Hurðarbaki“
„Gísli hét bóndi sá er bjó að Skeggjastöðum í Flóa undir aldamótin 1800 …“
„… með nútímanum að ýmsu leyti.“
Kirkjusiðir við Keldnakirkju um 1850-60
Kirkjusiðir við Keldnakirkju um 1850-60
„Kirkjusiðir við Keldnakirkju um 1850-60“
„Keldnakirkja var þá af timbri gjör …“
„… fannst mér mjög dýrðlegt hús í þá daga.“
Messugjörð
„Messugjörð“
„Á almennum messudögum var guðsþjónusta …“
„…bæði í kirkju og úr.“
Frá klæðaburði
„Frá klæðaburði“
„Í þann tíma klæddust menn langbuxum dökkum …“
„… og stígvélaskó, ef ekki voru skólasmognir.“
Sagnir frá Keldum
Sagnir frá Keldum
„Sagnir frá Keldum“
„Eftir það að Guðmundur Bryjólfsson var kominn að Keldum …“
„… eftir þennan atburð var henni lógað.“
Frá Keldnabræðrunum eldri
„Frá Keldnabræðrunum eldri“
„Ofarlega á átjándu öld bjó að Keldum Guðmundur Erlendsson …“
„… en hellusteinn lítill í útnorður frá kirkjudyrum.“
Blað 56r er að miklu leyti autt.
Frá sjó og sveitum II
Messugjörð í Klausturhólum
„Messugjörð í Klausturhólum“
„Það bar til fyrir nokkrum árum …“
„… er í Hákoti í Villingaholtshrepp.“
Góð hjón í landafræði
„Góð hjón í landafræði“
„Konan: Hvar er Noregur hér á landi Jón minn! Er hann fyrir norðan?“
„Bóndinn: Hvaða helvítis kjáni ertu! Hann, sem er langt út í sjó!.“
Kisu-Þura
„Kisu-Þura“
„Hjá Gengishólum í Flóa var kot eitt er hét Kisa …“
„… Prófastur brosti að og greiddi eitthvað fyrir henni.“
„(Eftir sögn Kristrúnar sál[ugu] Magnúsdóttur).“
Skrifaraklausan er á blaði 64v.
Ari á Stórahrauni
„Ari á Stórahrauni. a.“
„Eitt sinn þráttaði Ari við annan mann um eignarrétt …“
„… Anna mín! presturinn ætlar kannské að þiggja kaffisopa hjá yður!“
Frásagnirnar um Ara eru sex og merktar a-f.
Andlegir ræðustúfar
„Andlegir ræðustúfar. 1. Úr Kirkjuinnleiðslu, eftir síra Björn Jónsson, prest til Stokkseyrarþinga. Frá 1858-1865. Dáinn 1866, 64 ára“
„Hér birtist í þínu húsi, drottinn minn …“
„… það sé skárra hinumegin.“
Kirkjuinnleiðsla eftir síra Pál Jónsson skálda. Sönn saga (Prestur í Vestmannaeyjum frá 1822-37, dáinn 1846, 66 ára.)
„Kona innleidd í kirkju, Ingibjörg nokkur frá Ömpuhjalli. “
„- Guð blessi hennar inngang og útgang. Amen!“
Bónorðsfarir
Látið þér ekki fullan askinn minn móðir góð
„1. Látið þér ekki fullan aksinn minn móðir góð“
„Hjá þeim hjónum, síra Gísla Þórarinssyni og frú Jórunni Sigurðardóttur …“
„… var síra Sigurður Thorarensen hinn ríki á Stórólfshvoli.“
Ekki bregður mær vana sínum
„2. Ekki bregður mær vana sínum (munnmæli)“
„Hjón nokkur áttu dóttur gjafvaxta …“
„… til að fá hann ofan af erindinu.“
Hjátrú
Sagnir frá Vatnsenda
„2. Sagnir frá Vatnsenda“
„Vatnsendi dregur nafn sitt af Villingaholtsvatni …“
„… því huldufólkið í Kvíaklettum á allan silunginn fyrir ofan fossinn.“
„(Eftir Ólöfu móður Þórðar á Egilsstöðum og Gests á Forsæti.) (Hún sagði mér sjálf).“
Skrifaraklausan er á blaði 77r.
Frá Villingaholti
Frá Mjósyndi
„6. Frá Mjósyndi“
„Sagt er að Þjórsá hafi fyrrum legið í svo þröngum farveg …“
„… og var börnum stranglega bannað að hafa þar leiki sína.“
„(Svo sagði mér Magnús Jónsson betra, Gottsvinssonar hins gamla, er þar var fæddur og uppalinn)“
Skrifaraklausan er á blaði 85v.
Frá Fljótshólum
2. Fljótshólabrandan
Frá sjó og sveitum III
Sagnir um síra Jakob Árnason í Gaulverjabæ, dáinn 1855, 85 ára gamall
„Sagnir um síra Jakob Árnason í Gaulverjabæ, dáinn 1855, 85 ára gamall.“
C. Síra Jakob huggar ekkju
Vökulok II
Brandur, Gráni og kúturinn
„Hann stóð skjálfandi á skorinni og horfði ýmist á húsbónda sinn …“
„… þó ekki væri nema á eystri ána.“
„(Saga þessi er skrásett af Arnbirni Sigurðssyni, hálfbróður mínum, á yngri árum hans). Arnbjörn drukknaði í mannskaðaveðrinu mikla í apríl.“
Skrifaraklausan er á blaði 4r.
Hagyrði
Formáli
„Þegar ég var 14 ára fór ég fyrst til sjóróðra …“
„… en nokkuð ölgjarn og var hann þá örari.“
Vísur Sigurðar
„1. Vísur Sigurðar“
„Um baukinn hans er Norðlendingar kalla 'pontur' …“
„… að sá maður var ekki á réttri hillu í mannfélaginu.“
Sigurður frá Mánaskál og Jóhannes frá Arnarnesi
„2. Sigurður frá Mánaskál og Jóhannes frá Arnarnesi“
„Helsta þing í heim eg veit …“
„… Aldís getin Þórði á Laug.“
Jón Erlendsson
„Jón Erlendsson, silfursmiður á Hausastöðum, var hagmæltur og níðskældinn …“
„… Þá brókum hleypti á velli.“
Dánarfregn
„Dánarfregn“
„Austanpóstur frá Reykjavík að Kirkjubæjarklaustri…“
„… burtnuminn úr veraldar keytu.“
Samúel gamli
„Samúel gamli“
„Þegar eg reri í Garðahverfinu …“
„… þá aðrir spjalla um róðrabrall.“
Jóhann Friðbjörn
„Jóhann Friðbjörn“
„Jóhann bjó í Köldukinn…“
„… hugargnoð á minni.“
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
- Vökulok I:
Upphafleg blaðsíðumerking 1-207 (blöð 1, 2 og 106 eru ótölusett).
Blöð eru tölusett með blýanti af skrásetjara (11. oktober 2010: 1-106.
- Vökulok II:
Upprunalegt blaðsíðutal: 1-25 (aðrar síður bókarinnar eru ótölusettar).
Blöð tölusett af skrásetjara (11. oktober 2010): 1-76.
Vökulok I: Níu kver.
- Kver I: blöð1-11, 5 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver II: blöð 12-23, 6 tvinn.
- Kver III: blöð 24-35, 6 tvinn.
- Kver IV: blöð 36-47, 6 tvinn.
- Kver V: blöð 48-59, 6 tvinn.
- Kver VI: blöð 60-71, 6 tvinn.
- Kver VII: blöð 72-83, 6 tvinn.
- Kver VIII: blöð 84-95, 6 tvinn.
- Kver IX: blöð 96-106, 5 tvinn + 1 stakt blað.
Vökulok II: Fimm kver.
- Kver I: blöð 1-14, 7 tvinn.
- Kver II: blöð 15-28, 7 tvinn.
- Kver III: blöð 29-44, 8 tvinn.
- Kver IV: blöð 45-60, 8 tvinn.
- Kver V: blöð 61-76, 8 tvinn.
Vökulok I:
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 180 mm x 140-150 mm.
- Áprentaðar línur: 21.
Vökulok II:
- Eindálka.
- Leturflötur er 180 mm x 140-145 mm.
- Áprentaðar línur: 21.
Báðar bækur eru með hendi Guðjóns Ólafssonar í Hólmsbæ á Eyrarbakka; snarhönd.
- Vökulok I: Band (202 mm x 158 mm x 20 mm): Pappaspjöld eru klædd svörtum bókbandspappír. Rauður dúkur á kili.
Blöð 1 og 106 eru hluti af kverum bókarinnar en klæða jafnframt innanverð kápuspjöldin. Blað 1r er límt við fremra spjald og blað 1v er autt; blað 106v er límt við aftara spjald og á blaði 106r er niðurlag Vökuloka I.
- Vökulok II: Band (206 mm x 164 mm x 12 mm): Pappaspjöld eru klædd svörtum bókbandspappír. Rauður dúkur á kili.
Bækurnar liggja saman í grárri pappaöskju.
- Blað (A4) með upplýsingum um feril, efni og aðföng.
- Pappspjald sem á er ritað nafn bókar og höfundar.
Historie og herkomst
Handritið var skrifað á Íslandi. Samkvæmt upplýsingum á titilsíðu fyrri bókarinnar hófst verkið 1904 og því lauk sennilega 1909 eða litlu síðar (sbr. titilsíðu bókar II).
Þetta er eiginhandarrit Guðjóns Ólafssonar, verslunarmanns, bókhaldara og sparisjóðsstjóra sem bjó í Hólmsbæ á Eyrarbakka (f. 27. januar 1853 - d. 27. júní 1918).
Yderligere information
VH skráði í oktober 2010. Stuðst var við útgáfu Sögufélags Árnesinga á handritinu, Vökulok 2009.
[Metadata]
×- Land
- Island
- Sted
- Reykjavík
- Institution
- Árni Magnússon-instituttet for islandske studier
- Opbevaringssted
- Handritasvið
- Håndskriftsamling
- Safn Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
- Katalognummer
- SÁM 114
- Nøgleord
- Mindedigte
Totter
Digte
Forord
Skæmtesagaer
Humor
Ritualer
Kirker
Beklædning
Memoirer
Messer
Folkloristik
Traditioner
Folketro - XML
- Vis som XML
- Bemærkninger
- Send feedback om håndskriftet
Indhold
×- Vökulok I
- Lífsins bók
- Þáttur af Oddi Mýrdæling
- Frá sjó og sveitum I
- Frá Arnbirni á Litla-Kollalæk
- Frá Guðmundi í Rifshalakoti
- Frá séra Magnúsi í Butru
- Útilegumenn í Þríhyrningshálsum
- Sagnir frá síra Eggert á Vogsósum
- Sigurður á Loftsstöðum
- Frá Magnúsi Gíslasyni á Hurðarbaki
- Kirkjusiðir við Keldnakirkju um 1850-60
- Sagnir frá Keldum
- Endurminningar frá æsku minni
- Frá sjó og sveitum II
- Messugjörð í Klausturhólum
- Bóndinn og búðarþjónninn
- Góð hjón í landafræði
- Kisu-Þura
- Ari á Stórahrauni
- Andlegir ræðustúfar
- Kirkjuinnleiðsla eftir síra Pál Jónsson skálda. Sönn saga (Prestur í Vestmannaeyjum frá 1822-37, dáinn 1846, 66 ára.)
- Bónorðsfarir
- Hjátrú
- Formáli
- Sagnir frá Vælugerði (Skrásett árið 1875)
- Sagnir frá Vatnsenda
- Frá Villingaholti
- Sagnir frá Kolsholti (Munnmæli)
- Frá Önundarholti
- Frá Mjósyndi
- Frá Skúfslæk
- Frá Egilsstöðum
- Frá Hnausi
- Frá Fljótshólum
- Frá Baugsstöðum
- Frá Ásgautsstöðum í Stokkseyrarhrepp
- Hraunsá
- Borg í Hraunshverfi
- Katthóll á Eyrarbakka
- Vertíðarmerki
- Svanhildur á Stokkseyri
- Frá sjó og sveitum III
- Sagnir um síra Jakob Árnason í Gaulverjabæ, dáinn 1855, 85 ára gamall
- Inngangur
- A. Stolið frá síra Jakobi
- B. Stolið af fiskreka
- C. Síra Jakob huggar ekkju
- D. Prófastur tekur móti gjöldum
- E. Athugagirni prófasts
- F. Verkhvatir prófasts
- G. Prófastur borgaði fóður
- Inni er kalt, en úti er rok …
- Vökulok II