Skráningarfærsla handrits

PDF
PDF

NKS 3284 4to

Ljóðmæli Benedikts Gröndal Jónssonar, 1799-1812

Tungumál textans
íslenska (aðal); danska

Innihald

1 (1r-19v)
Ljóðmæli Benedikts Gröndal Jónssonar
1.1 (1r-2r)
Ljóð á afmælisdegi konungs 29. janúar 1799
Titill í handriti

Den 29di Januar 1799 paa kongens Födelsdag.

Upphaf

Jeg levet har i saa mange aar / og har paa bagen vel tiende sneese ...

Niðurlag

... til landets slötter i sönder brække ved Ragnarök.

Athugasemd

8 erindi.

Tungumál textans
danska
1.2 (2v)
Ljóð vegna andláts Finsens
Titill í handriti

Ved Finsens Död.

Upphaf

Þrútin af ekka þrykti hjálm / þrotin Minerva sældar gengi ...

Niðurlag

... lætur margtekið: enginn, engi.

Athugasemd

2 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 96.

Kvæðið hefur verið þýtt á þýsku, í Eislandblüten ein Sammelbuch neuisländischer Lyrik von J.C. Poestion, bls. 3.

1.3 (2v-3v)
Ég bað til Guðs þá ég var ærið ungur
Titill í handriti

Jómfrú Malene Örum - þann 12ta febrúar 1801.

Upphaf

Ég bað til Guðs þá ég var ærið ungur / og varla þar ég þekkti illt né gott ...

Niðurlag

... ráð, sem mér ætíð gáfust gæða vel.

Athugasemd

8 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 73-74.

1.4 (3v-4r)
Þegar Júpíter gjörði gildi
Titill í handriti

Sauðurinn eftir Lessing.

Upphaf

Þegar Júpíter gjörði gildi / giftingar degi sínum á ...

Niðurlag

... grát, hefði Júnó fallið í.

Athugasemd

5 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 67-68.

1.5 (4v-5v)
Íslands Elli-væla
Titill í handriti

Ellivæla.

Upphaf

Íslands elli-væla / orð sem vildi næla ...

Niðurlag

... að gera grun, hver girnilegri vera mun.

Athugasemd

7 erindi auk formála sem eru 3 erindi.

1.6 (5v-6v)
Hafði Herkúles hinn harðgeði
Titill í handriti

Eftir Theokríts.

Upphaf

Hafði Herkúles / en harðgeði / ári minnur ...

Niðurlag

... svo höfðu goðin, gætur alls. / defect.

Athugasemd

Vantar aftan af; endar í 10. erindi.

Titill er einnig skrifaður með grísku letri.

Öll erindin eru prentuð í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 51-55.

1.7 (6v-7r)
Þú hinn mikli
Titill í handriti

Vide Claudiani de Raptu Proserpinae Libr. 1.v.55.

Upphaf

Þú hinn mikli / myrkurs og vofnar drottinn ...

Niðurlag

... en vindar Guð. (defect).

Athugasemd

1 erindi.

1.8 (7r-8r)
Ó, hvað ég elska þig
Titill í handriti

Tilhuga-lífið. Piltur. Stúlka.

Upphaf

P. Ó, hvað ég elska þig / ó, hvað ég feginn vildi ...

Niðurlag

... Guði mitt frelsi þakka vil og farvel fley!

Athugasemd

7 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 113-115.

Kvæðið hefur verið þýtt á þýsku, í Eislandblüten ein Sammelbuch neuisländischer Lyrik von J.C. Poestion, bls. 1-3.

1.9 (8r-8v)
Þó mikið ei kynni metast tjón
Titill í handriti

Þetta er stælt eftir Theokríts 27 idyle þótt endirinn sé öðruvísi. Þegar Jón var veikur.

Upphaf

Þó mikið ei kynni metast tjón / margur kynni segja: ...

Niðurlag

... þegar hann fer að deyja.

Athugasemd

1 erindi.

Titill er einnig skrifaður með grísku letri.

1.10 (8v-9v)
Ægir kóngur á efri tíð
Titill í handriti

Austur-farir. Lagið: Hafur þarf ei að hugsa um etc.

Upphaf

Ægir kóngur á efri tíð / er valinn kunnur þá og síð ...

Lagboði

Hafur þarf ei að hugsa um

Niðurlag

... Potturinn hverr hið lægra laut / liggjandi í sínum eigin graut.

Athugasemd

7 erindi.

Þrjú fyrstu erindin eru prentuð í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 134-135.

1.11 (9v-10r)
Ljóð um Eirík Björnsson
Titill í handriti

Motto, framan á Reisubók Eiríks Björnssonar Polyhistors.

Upphaf

Eiríki var orðið sýnt / um ýmsra landa snilli ...

Lagboði

Hafur þarf ei að hugsa um

Niðurlag

... lesið um Eirík fróða.

Athugasemd

3 erindi.

Á undan kvæðinu er umfjöllun um Eirík er hann dó í Kaupmannahöfn og um frágang á bókasafni hans.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 130-131.

1.12 (10r)
Barrere var bizarr
Titill í handriti

Barrere og Pitt

Upphaf

Barrere var bizarr / bundinn því sá hundur ...

Niðurlag

... skolla láta sinn koll.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.13 (10r-10v)
Debilem facito manu
Upphaf

Debilem facito manu / Debilem pede coxa ...

Niðurlag

... It sedeam oruce sustine.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.14 (10v)
Láttu mig handar
Titill í handriti

Maecenas.

Upphaf

Láttu mig handar vana verða / verða skakkann í mjöðm og fót ...

Niðurlag

... þó pínu bekk ég pínist á.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.15 (10v)
Á þráð er hlaupinn
Upphaf

Á þráð er hlaupinn / þeirrar Gyðju þúsund hrúta ...

Niðurlag

... sperringslega er ei vert að láta.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.16 (10v-11r)
Skyldi ég gefa yður ans
Upphaf

Skyldi ég gefa yður ans / og aftur kveða ljóðin ...

Niðurlag

... og lærið besta móðinn!

Athugasemd

4 erindi.

Efnisorð
1.17 (11r)
Þ... lét þungum fæti
Upphaf

Þ... lét þungum fæti / þrykt mál hvert að stálum ...

Niðurlag

... H... ur fram leygja.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.18 (11r-12r)
Sæförin
Titill í handriti

M.J. 12ta febrúar 1803. Margt er manna bölið.

Upphaf

Margt er mannsins ára / mér sólgáruð bára ...

Niðurlag

... heilan heim til sinna!

Athugasemd

3 erindi.

2 erindi birtust í Morgunblaðinu, 21. janúar 2004, bls. 43.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 90-91.

1.19 (12r)
Gissurar rímum
Titill í handriti

Framaná Gissurar rímum.

Upphaf

Lögmaður sveinn hefir lista vel / lagað óð um Gíssur jarl ...

Niðurlag

... þeirra prís er engi til.

Athugasemd

3 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 160-161.

1.20 (12v)
Ljóð um Jón Sveinsson
Titill í handriti

Neðst á líkkistu skildi landfysíkus Jóns Sveinssonar.

Upphaf

Ótrauður lét ég óðar / arð minn sjúka finna ...

Niðurlag

... orð lifir mitt fyrir borði.

Athugasemd

1 erindi.

Kvæðið er prentað í Kvæði landsyfirréttar assessors Benedkits Gröndals, bls. 95-96.

1.21 (12v-18v)
Þökk sé vitringum vorra tíða
Titill í handriti

Ráðleggingin. (eftir Stölberg og Rahbek).

Upphaf

Þökk sé vitringum vorra tíða / veröldin flá ...

Niðurlag

... mölvar á hnútum tónn í tvennt.

Athugasemd

103 erindi.

1.22 (18v)
Úr bréfi til Benedikts Gröndal, árið 1807
Upphaf

Vinir fækka / heilsan hnignar ...

Niðurlag

... skammt að bana hyl.

Athugasemd

1 erindi.

Efnisorð
1.23 (19r)
Hannes biskup hann er í burtu
Titill í handriti

Þetta kvað séra Gísli í Odda eftir Biskup Hannes:

Upphaf

Hannes biskup hann er í burtu / hann var þá prýði þessa lands ...

Niðurlag

... mátti þó hníga að danda.

Athugasemd

2 erindi.

Úr bréfi Gröndals af 1806, en vísuna mun Gísli í Odda kveðið eftir biskup Hannesi.

1.24 (19r)
Mót vísa
Höfundur

Feðgarnir Jón og Sori

Titill í handriti

Á móti þessu skulu fegðarnir Jón skjallari og Sori hafa qveðið:

Upphaf

Vulianns(?) datt i Lernu Leir / lamaður um sig neðann ...

Niðurlag

... tarna er votum héðan.

Athugasemd

3 erindi.

Kveðið sem mótvísa fyrri vísu.

Um þá feðga Jón og Sora má lesa í greininni Nokkrar sögusagnir byggða á frásögn Bjarna amtmanns Þorsteinssonar í Lbs 1754 4to, (1924-1927), bls. 186.

1.25 (19r)
Úr bréfi 1812
Höfundur

Sigurður Þorgrímsson

Upphaf

Gröndal undir gröf ég bjó / gugnuðu Jón og ...

Athugasemd

2 erindi.

Úr bréfi Sigurðar Þorgrímssonar landfógeta til Bjarna um haustið 1812.

Efnisorð

Lýsing á handriti

Blaðefni
Pappír.
Blaðfjöldi
i + 20 + i, þar með talið blað merkt 2bis (225 +/- 1 mm x 175 +/- 1 mm). Autt blað 19v.
Tölusetning blaða

Blaðsíðumerking 1-37 + bl. 2bis. Síðari tíma viðbót.

    Kveraskipan

    6 kver.

    • Kver I: bl. 1-2, 1 tvinn.
    • Kver II: bl. 3, stakt blað.
    • Kver III: bl. 4-7, 2 tvinn.
    • Kver IV: bl. 8-11, 2 tvinn.
    • Kver V: bl. 12-15, 2 tvinn.
    • Kver VI: bl. 16-19, 2 tvinn.

    Umbrot

    • Eindálka.
    • Leturflötur er 200-210 mm x 90-115 mm.
    • Línufjöldi er 23-25.
    • Leturflötur er afmarkaður með línum (sjá t.d. bl. 1r).

    Ástand

    • Milli blaða 2 og 3 er blaðbrotsblað merkt 2bis.
    • Blöð gulnuð og snjáð við jaðar.

    Skrifarar og skrift

    Sennilega með hendi Benedikts Gröndal, snarhönd, en hluti af bl. 9v er með fljótaskrift.

    Skreytingar

    Bókahnútur (bl. 4r).

    Ígildi bókahnúta (bl. 8r, 10r, 11r).

    Band

    Band frá 1993 (236 mm x 210 mm x 9 mm).

    Pappaspjöld klædd fínofnum líndúk. Grófari dúkur á kili og hornum. Saurblöð tilheyra nýju bandi.

    Límmiði á kili með safnmarki.

    Handritið er í nýlegu hylki (242 mm x 224 mm x 16 mm). Límmiði með safnmarki.

    Uppruni og ferill

    Uppruni
    Handritið hefur verið skrifað á tímabilinu 1799-1812, samkvæmt upplýsingum úr handritinu.

    Handritið er ekki í Kålunds, Katalog over de oldnorsk-islandske Håndskrifter i Det store kongelige Bibliotek og i Universitetsbiblioteket.

    Aðföng

    Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 9. apríl 1997.

    Aðrar upplýsingar

    Skráningarferill

    MJG skráði samkvæmt TEI P5 reglum 28. nóvember 2023 og yfirfarið 5. janúar 2024.

    Viðgerðarsaga

    Gert var við handritið í júní til október 1993. Handritið er í nýlegu bandi, en er ekki í hylki.

    Nákvæm lýsing á ljósmyndun og viðgerð fylgdi með.

    Myndir af handritinu

    • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.

    Notaskrá

    Höfundur: Benedikt Jónsson Gröndal
    Titill: Kvæði landsyfirréttar assessors Benedikts Gröndal. Sveinbjörn Egilsson ritar formála og kostaði útgáfu.
    Ritstjóri / Útgefandi: Viðeyjarklaustur.
    Höfundur: Josef Calasanz Poestion
    Titill: Eislandblüten ein Sammelbuch neuisländischer Lyrik von J.C. Poestion
    Ritstjóri / Útgefandi: , Bernhard Kahle

    Lýsigögn