NKS 2261 4to
Kvæðabók ; Iceland, 1727
Full Title
Ein falleg | Kvæðabók | innihaldandi | Mörg andleg lær- | dómsrík kvæði, sálma og | söngvísur, samt aðra skemtun- | ar dikte, með ýmsum lögum, og artugum melodís.| Ort og samsett | af þeim gáfuríka og nafnfræga | drottins kennimanni | séra Ólafi að Söndum | í Dýrafirði fyrir vestan. En uppskrifuð eftir gamallri bók af | Hallgrími Jónssyni Thorlacius, | að Berunesi, anno 1727. (Bl. 1r).
Language of Text
Contents
„I. Iðrunarkvæði.“
„Sjálfur Guð drottinn sannleikans / sagt hefur málshátt þann ... “
„... hugraun minni Guð hjálpa þú við.“
32 erindi.
„II. Iðrunarkvæði.“
„Margur unir í myrkri sér / megi hann skemtun finna ...“
„... frómu kristinn far vel dagana alla.“
48 erindi.
„III. Iðrunarkvæði.“
„Ó, Eg manneskjan auma / erfitt mér ganga vill ...“
„... minn Guð vor meinin græði og græði.“
17 erindi.
„IV. Iðrunarkvæði.“
„Þó erindin vísna vessa / vilji mér falla þungt ...“
„... lof sé Guði án enda.“
13 erindi.
„V. Iðrunarkvæði.“
„Enn vil eg einu sinni / yrkja kvæði um stund ...“
„... hvort eg lifi eða dey.“
16 erindi.
„VI. Iðrunarkvæði.“
„Eg skal hér byrja mín skriftamál / skýrt fyrir kristnum mönnum ...“
„... þér sé lof án enda.“
34 erindi.
„VII. Iðrunarkvæði.“
„Mér væri skyldugt að minnast á þrátt / minnar sálar fátækt og stóran vanmátt ...“
„... láttu mig aldrei ljúfur Guð minn losna frá þér.“
10 erindi.
„Nú eftirfylgir af Guðs boðorðum og góðum verkum Vísur og kveðlingar.“
„Hress upp þinn hug / opna þitt eyra ...“
„... að þjóna hvað oss af þér býðst.“
9 erindi.
„Eitt gyllini kvæði uppá A.B.C. etc.“
„Alleina til Guðs set eg trausta trú / á tæpa manns hjálp ei bygg þú ...“
„... oft hefur margan hug það kreinkt.“
24 erindi.
„Einn dygða spegill af Guðs boðorðum.“
„Hljóttu guðs náð hvorn og einn / sem heitir og ert hans lærisveinn ...“
„... hér er nú mál að þagni.“
31 erindi.
„Af seinni töflunni.“
„Sú aðalrót allra dygða / almáttugur Guð minn ...“
„... og líkni hann er kvað.“
40 erindi.
„Nokkur kvæði af bíblíuritningu. Fyrsta kvæði.“
„Mér tekur að þykja tíminn langur úr máta / mín tunga vill því skemtan í frammi láta ...“
„... og líkni hann þeim er kvad.“
30 erindi.
„Annað kvæði.“
„Ævin misjöfn yfir hann dreif / á ýmsa veguna hamingjan sveif ...“
„Af Jóseph unga Jakobs syninum fríða ...“
„... þó agi hann oss til enda lífsins tíða.“
30 erindi auk viðlags.
„Kvæði af þeirri bersyndugu kvinnu. Luc: 7.cap.“
„Andleg skáldin iðka mest /efnið úr guðspjalls ræðum ...“
„... so að hann þorni í stað.“
44 erindi.
„Kvæði af þeirri kanversku kvinnu. Matth. 15.“
„Kennir í dag oss kristnum vinum / kvinnan heiðna í Guðspjallinu ...“
„Sá er hjálpari sérhvors manns ...“
„... ljúfur og hjálpar snar.“
9 erindi auk viðlags.
„Ein söngvísa af forkláran Kristi á fjallinu. Matth. 17.“
„Önd mín sé öllu angri svipt / efni sér kvæði af helgri skrift ...“
„... bera hjáp oss þitt okið sætt.“
13 erindi.
„Á móti búksorg. Matth: 6. Tón: Lifandi Guð þú lít þar á.“
„Yfir herrum tveim enginn mann / undir eins þjónað getur ...“
„Lifandi Guð þú lít þar á“
„... sá sé á söng mínum endi.“
16 erindi.
„Enn ein söngvísa.“
„Hugsun kalda / hef eg að halda ...“
„... og þreyi so af.“
20 erindi.
„Kvæði af kristilegum herskrúða.“
„Frá öndverðri æskutíð / Guðs lýð er gjarnt og að reyna ...“
„Guðs lýð er gjarnt hér að reyna ...“
„... stórt stríð um stund hverja og eina.“
25 erindi auk viðlags.
„Enn eitt guðspjallskvæði. Matth: 22.“
„Herra minn Guð helgasti / hjartans vinur trúfasti ...“
„... lof Guði og lotning veita.“
20 erindi. Línur fyrir nótur, en engar nótur.
„Eitt kvæði af IX mannsins óvinum hér í heimi.“
„Gaumgæfið kristnir og gefið til hljóð / sem guðrækni hafið sanna ...“
„... lát oss og stöðuga standa.“
15 erindi.
„Annað kvæði sömu meiningar.“
„Adam braut og öll hans ætt / Evangelium er dýrmætt ...“
„Evangelium er dýrmætt ...“
„... vinnur sorgar móðum.“
8 erindi auk viðlags.
„Kvæði um góða samvisku.“
„Gjörist mín hyggjan glóð og þýð / því Guðs er lundin blíð ...“
„... þú mín sál þessu gjarnan vel hlýð.“
13 erindi.
„Annað kvæði sömu meiningar.“
„Guðs míns dýra / gjöri eg að skýra ...“
„... herrans Jesú dýra blóð.“
13 erindi.
„Þriðja kvæði, nær eins.“
„Umburðarlyndið birti eg best / blómstur guðrækninnar ...“
„... enn óþolinmæði er eitran sálarinnar.“
13 erindi.
„Um baráttu holds og anda, í einu kristnum manni hér á jörðu.“
„Mín ástundan mest sú er / meðan eg lifi í heimi og ...“
„Það man lengst sem lærir fyrst ...“
„... þá mun um síðir náttúran þýðast námið.“
19 erindi auk viðlags.
„Nú koma Huggunkvæði. Kveðin fyrir góða vini og flest í kvennlegginn. I. kvæði.“
„Manninum er og mjög so varið / mun það sjaldan hann hugsi ei parið ...“
„... mun eg so enda hið fyrsta krydd.“
34 erindi.
„Annað parturinn.“
„Aldinið annað eg upp mun leita / í þessu einu það fólgið má heita ...“
„... sem faðma að sér ráðin góð.“
14 erindi.
„II. huggunarkvæði. Með lag sem hjónasinna.“
„Herra Guð himinins og jarðar / heita gjöri eg á þið ...“
„Hjónasinna.“
„... öllum þegar eg dey.“
13 erindi.
„III. huggunarkvæði.“
„Blessan Guðs og blíða hans einninn líka / boðast þér hin verðuga heiðurs píka ...“
„... og brjóta máls fegurð alla.“
21 erindi.
„IV. huggunarkvæði. Með lag sem hjónasinna“
„Eg vil so mitt ávarp byrja / til yðar mín góð jómfrú ...“
„Hjónasinna.“
„... biðlundargóð hin blíða etc.“
18 erindi.
„V. huggunarkvæði. Lag sem við Ellikvæði gamla.“
„Holl í hagkvæman tíma / heilsan mín sé yðar send ...“
„Ellikvæði gamla.“
„... í friði Guðs líf hin fróma.“
13 erindi.
„VI. huggunarkvæði.“
„Blessi Guð þig kvendið kært / og kvitti af hugarins pín ...“
„... og sjái minn Guð til þín.“
10 erindi.
„VII. huggunarkvæði.“
„Sértu kvödd með sæmd og virt / seljan ofnis láða ...“
„... auðnan fylgi aldurs stundum þínum.“
18 erindi.
„VIII. huggunarkvæði. Tón: Gæskur ríkasti græðari minn etc.“
„Guðs náð og blessan greiðist góð / gifturík yfir þér meyjan rjóð ...“
„Gæskur ríkasti græðari minn“
„... og heilagur í hug þér byggi.“
10 erindi.
„IX. huggunarkvæði. Þegar bólan gekk.“
„Helst er mér nú af hjarta leið / hörmung náunga minna ...“
„... Kristur þess öllum unni.“
18 erindi.
„X. huggunarkvæði.“
„Heilbrigðum manni hvörjum ber / að harma á með sem líða ...“
„... enn gálausir forsmán líða.“
18 erindi.
„XI. huggunarkvæði. Tón: sem Á Krist allkæran Guð etc. “
„Mælt er fyrr enn Guð gleður / grætur hann raunum meður ...“
„Á Krist allkæran Guð“
„... og hér með fögnuði fyllir.“
14 erindi.
„XII. huggunarkvæði.“
„Þér vil eg kurteist kvendi / kærlega heilsan mína ...“
„... bróðurleg ráðin lagði eg yður þar inni.“
15 erindi.
„XIII. huggunarkvæði. Tón: sem við Hugbót.“
„Hér hef eg lítinn harma grá / mér hugað í ljós að færa ...“
„Hugbót.“
„... fyrir miskunar huggun blíða.“
16 erindi.
„XIV. huggunarkvæði.“
„Syrg ei mín sæta, syrg ei þú / bið eg Guð þér bæta ...“
„... mín hjartans frú.“
13 erindi.
„XV. huggunarkvæði.“
„Jesús sonur hins góða Guðs / gleðji þið mær hin bjarta ...“
„... að gott eg á nokkuð vinni.“
4 erindi.
„Eitt kvæði að menn sálist uppá Guðs fyrirheit.“
„Orðið guðs er andi og líf / í andláti styrkir það menn og víf...“
„Sigursælan sérhvorn þann má prísa ...“
„... á dómi Guðs hann dýrðlegur mun upprísa.“
19 erindi auk viðlags.
„Ein vísa, nefnd Drykkjuspil.“
„Gleður mig oft sá góði bjór / Guði sé þökk og lof ...“
„... og hýr gleður hug minn.“
Hluti þessa kvæðis er birt í: Sigurjón Einarsson: Séra Ólafur á Söndum, bls. 109.
15 erindi auk viðlags.
„Ein söngvísa. Tón: Hugraun mitt hjarta stangar.“
„Kom þú minn herra Kristi / kom nú og blessa mig ...“
„Hugraun mitt hjarta stangar.“
„... so læt eg kvæðið standa.“
Endir þess fyrra parts af þessari kvæðabók.
11 erindi.
„Einn sumar boði.“
„Blessaðan tíma börn Guðs mega það kalla / sem Krists upprisan kennist á ...“
„... sýni oss blíðu alla.“
23 erindi.
„Kvæði um hrörnan Íslands.“
„Nokkuð einslega nú vilja mér / nálægar stundir líða ...“
„Fyrnist Ísland fríða ...“
„... far vel Ísland fríða.“
11 erindi auk viðlags.
„Ævisaga þess sem bókina hefur diktað.“
„Mjög hneigist þar til mannslundin hrein / að minnast á drottinn með skáldskapargrein ...“
„... þung mæða hugarins þar sneyðir hjá.“
17 erindi. Línur fyrir nótur, en engar nótur.
„Góðar óskir yfir konu sinni og börnum eða einn lukkuboði.“
„Jesú Sýraks læt eg í ljósi / lærdómsgrein í kvæði einu ...“
„... hér so vendi kvæði á enda.“
40 erindi.
„Elli kvæði þess sem bókina hefur diktað.“
„Fræðaspil eg finna vil / fólkið má vel hlýða til ...“
„Hin góða elli að garði fer ...“
„... so vel mun ævin gá.“
13 erindi auk viðlags.
„Annað Elli kvæði. Lag sem við Lilju.“
„Roskinna manna siður og sinni / sem og ellin tekur að hrella ...“
„Lilju lag“
„... friðarins anda lofgjörð vandist.“
34 erindi.
„Eitt húsmóður kvæði, sem lúin er af langvarandi mæðu og bústarfi.“
„Skaða mun ei þó skemti eg mér / og skýri frá því sem drottinn lér ...“
„Eg hefi tryggð við traustan Guð minn bundið ...“
„... úr minnisbygð skal mér því aldrei hrundið.“
31 erindi auk viðlags.
„Kvæði sent dóttur nafni sínu.“
„Kvæði vil eg með kærleg skil / kveða fyrir þér ágætt sprundið rjóða ...“
„... þú ber drósin dóttur nafn mitt góða.“
12 erindi.
„Annað kvæði eins.“
„Líð mín dóttir ljúf mannleg / þó lítt megi ræðan falla ...“
„Séð fæ eg þig sjaldan ...“
„... í hönd með þér að halda héðan til sín.“
20 erindi auk viðlags.
„Barnagælur, að dilla með börnum.“
„Með því eg skyldumst / að mæla og hugsa ...“
„... skírðum þeim öllum skaparans fuglum.“
20 erindi.
„Af einni jómfrú sem pínd var vegna kristilegrar trúar. Tón: Einn herra eg best ætti / er mínar etc.“
„Eitt sinn með öðrum kristnum / ein var guðhrædd jómfrú ...“
„Einn herra eg best ætti / er mínar“
„... so endast kvæðið vífs.“
15 erindi.
„Af tveimur systrum utanlands skéð Anno 1617. Tón: Allt mitt ráð til Guðs eg set etc.“
„Karlmenn og kvinnur öldruð og ung / áhlýðið þessi tíðindi þung ...“
„Allt mitt ráð til Guðs eg set“
„... amen það ætíð standi.“
20 erindi.
„Lofkvæði eins bónda eftir fengna frelsan af Guði úr hrakreisu, eitt sinn þá hann ferðaðist.“
„Mjög skyldugt það mönnum er / að meta og virða í brjósti sér ...“
„... so heiðrandi sonur og andi, sjá til mín. Amen amen.“
23 erindi.
„Registur bókarinnar.“
„ A. Adam fyrst því valda til vann- ...“
„... Æ. Ætíð lofi þig öndin mín.“
„Skrifarinn til eiganda bókarinnar.“
Mörg eftirrit eru til af Kvæðabók Ólafs Jónssonar að Söndum, en elsta handritið er talið vera NKS 139b 4to.
„Gaf margar gramar töfra / gáfur séra Ólafi ...“
„... dvína so bækur mínar.“
J. Þorkelsson. (1888) Om digtningen på Island i det 15. og 16. århundrede, p. 455.
Ólafur Davíðsson. (1894) Íslenzkir vikivakar og vikivakakvæði.
„Anno 1727. Hallg. J. S. Thorl. (bl. 117r).“
Physical Description
- Upprunaleg blaðsíðumerking 1-221.
- Engin blaðsíðumerking er frá bl. 113r-115v.
- Eindálka.
- Leturflötur er 158 mm x 119 mm.
- Leturflötur afmarkaður með strikum (sjá t.d. bl. 2r).
- Línufjöldi er 26-34.
- Griporð.
Hallgrímur Jónsson Thorlacius, kansellískrift, kansellíbrotaskrift í fyrirsögnum.
Rammi teiknaður utan um titilsíðu (bl. 1r).
Letur sem er skreytt: á titilsíðu (bl. 1r), í kafla fyrirsögnum (bl. 13r, 19v, 32v, 58r, 61r, 70r, 113r, 117r), við lok bókarinnar (bl. 112r).
Fyrirsagnir kvæði/sálma eru skrautskrifaðar (sjá bl. 2r).
Í lok hvers kvæðis er smá skreyting (sjá bl. 4v).
Bókahnútur (bl. 69v).
- Á fremra spjaldi er gamalt safnmark og stimpill sem á stendur: „Bibliotheca Regia Hafniensis.“
- Á bl. 1r er stimpill sem á stendur: „Det Store Kongelige Bibliothek.“
- Pennaprufur (bl. 1v).
Upprunalegt band (202 mm x 154 mm x 20 mm).
Skinnband, spjöld klædd blindþrykktu brúnu skinni. Blindþrykktur kjölur með gyllingu, „Bræðabök“. Saurblöð tilheyra bandi.
Handritið er í ljósgrárri öskju (álímt efni) (224 mm x 177 mm x 32 mm). Límmiði á kili með safnmarki.
Fremri flötur bands er rispaður og kápan snjáð.History
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu April 09, 1997.
Áður í safni Konunglega bókasafnsins í Kaupmannahöfn.
Additional
MJG skráði samkvæmt TEI P5 reglum November 27, 2023 ; bætti við skráningu January 26, 2024.
Skráning Kristian Kålunds á handritinu er aðgengileg á Katalog over de oldnorsk-islandske Håndskrifter i Det store kongelige Bibliotek og i Universitetsbiblioteket, bls. 293.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
Bibliography
Title: , Heiður og huggun : erfiljóð, harmljóð og huggunarkvæði á 17. öld
Scope: 91
Metadata
×- Country
- Iceland
- Place
- Reykjavík
- Institution
- The Árni Magnússon Institute for Icelandic Studies
- Repository
- Handritasvið
- Collection
- Safn Konunglega bókasafnsins í Kaupmannahöfn
- Shelfmark
- NKS 2261 4to
- Keywords
- Biography poems
Season hymns
Tables of contents / indexes
Nursery rhymes
Commandment hymns
Consolation hymns
Hymns
Bible hymns
Alphabet hymns
Laments
Hymns / Praise poems
Polemic poems
Poems about old age
Penitential hymns
Poetry
Prayers
Saga poem - Additional pictures
Ext (Spine)Ext (Fore-Edge)Ext (Head-Edge)Ext (Tail-Edge)CCP- XML
- View as XML
- PDF all-in-one
- Notes
- Send Feedback on Manuscript
Contents
×- Ein falleg kvæðabók
- Sjálfur Guð drottinn sannleikans
- Margur unir í myrkri sér
- Ó, Eg manneskjan auma
- Þó erindin vísna versa
- Enn vil eg einu sinni
- Eg skal hér byrja mín skriftamál
- Mér væri skyldugt að minnast á þrátt
- Vísur og kveðlingar
- Hress upp þinn hug
- Alleina til Guðs set eg trausta trú
- Hljóttu Guðs náð hvorn og einn
- Sú aðalrót allra dygða
- Nokkur kvæði af bíblíuritningu
- Mér tekur að þykja tíminn langur úr máta
- Af Jóseph unga Jakobs syninum fríða
- Andleg skáldin iðka mest
- Sá er hjálpari sér hvors manns
- Önd mín sé öllu angri svipt
- Yfir herrum tveim enginn man
- Hugsun kalda
- Guðs lýð er gjarnt hér að reyna
- Herra minn Guð helgasti
- Gaumgæfið kristnir og gefið til hljóð
- Vísur og kveðlingar af kristum
- Dýr fæðingin drottins vors Jesú Kristi
- Kristur minn Jesús komi til þín
- Ó, Jesú minn, eg finn
- Ætíð lofi þig öndin mín
- Það er míns hjarta þýðust vild
- Jesú barnið blíða
- Ó, Jesú elsku hreinn
- Þegar minn dauði og dómurinn þinn
- Tefja mun eg af tímann vetrarhríða
- Sterkur himnanna stýrir
- Eg hef upp til þín mitt góðfúst geð
- Heyr mig mín sál og hraust þú vert
- Eitt blóm er mjög mætt
- Evangelium er dýrmætt
- Gjörist mín hyggjan glóð og þýð
- Guðs míns dýra
- Umburðarlyndið birti eg best
- Faðir vor Guð og frelsari kær
- Heyr þú sem huginn upplýsir
- Þig bið eg þrátt
- Engin megnar sér til sanns
- Hvor sem vill elska herrann Krist
- Mikils ætti eg aumur að akta
- Nær framliðnum fylgir þú
- Manns náttúran og meðfædd art
- Herra minn Jesú hægur í lund
- Óð skal hefja
- Harm hefur mér í hjartans leynum
- Það man lengst sem lærir fyrst
- Smákvæði
- Hug minn eg hef til þín
- Holl er þeim hvor nátt
- Eg var mig á útlöndum lengi
- Drottins elska og dygðin há
- Andlegt kvæði af elskunnar dygðum
- Af hjarta gjarnan hugur minn er
- Börnum mínum skal búin hér snart
- Söngvísur morgna og kvöld
- Minn Guð um þessa morgunstund
- Guð gef þú oss góðan dag
- Sætt lof Guði syng fegin
- Framorðið er og meir en mál
- Minn Guð, minn Guð, mundu nú til mín
- Tel eg það hvors manns tign og bestan sóma
- Nær heimurinn leikur í hendi manans
- Góðan lofa eg Guð minn hinn þýða
- Mýkja vildi eg mærðar grein
- Um daga og dimmar nætur
- Bænin góð er best eitt það
- Herra Kristi mín heilsa er rýr
- Syng mín sál með glaðværð góðri
- Ó, hjartans minn huggarinn
- Ó, hó, minn Kristi kær
- Huggunarkvæði
- Manninum er hér mjög so varið
- Aldinið annað eg upp mun leita
- Manninum er hér mjög so varið
- Blessan Guðs og blíða hans
- ÉE vil so mitt ávarp byrja
- Holl í hagkvæman tíma
- Bessi guð þig kvendið kært
- Sértu kvödd með sæmd og virt
- Guðs náð og blessan greiðist góð
- Helst er mér nú af hjarta leið
- Heilbrigðum manni hvörjum ber
- Mælt er fyrr enn Guð gleður
- Þér vil eg kurteist kvendi
- Hér hef eg lítin harma grát
- Syrg ei mín sæta, syrg ei þú
- Jesús sonur hins góða Guðs
- Nálægð ferð er nú fyrir hendi
- Hvör sá kristinn karl eða víf
- Sigursælan sérhvorn þann má prísa
- Mál er að linni
- Heyr þú oss himnum á
- Vel þér ráðin vinsamleg
- Hýr gleður hug minn
- Kom þú minn herra Kristi
- Kvæði kveðin fyrir ýmsa góða vini og um ýmsa hluti
- Adam fyrst því valda vann
- Þökk skulum drottni þýða tjá
- Blessaðan tíma börn Guðs mega það kalla
- Herra voldugur hæsti Guð
- Fyrnist Ísland fríða
- Mjög hneigist þar til mannslundin hrein
- Í heimi þessum sé hegðun þín
- Jesú Sýraks læt eg í ljósi
- Hin góða elli að garði fer
- Roskinna manna er siður og sinni
- Eg hefi tryggð við traustan Guð minn bundið
- Þá gæfugrein, Guð minn lát ei dvína
- Hugsun þungri úr hjartans byggð
- Listir mig með lifandi raust
- Sjálf ritningin sælan prísar soddan mann
- Kvæði vil eg með kærleg skil
- Séð fæ eg þig sjaldan
- Með því eg skyldumst að mæla og hugsa
- Eitt sinn með öðrum kristnum
- Karlmenn og kvinnur öldruð og ung
- Í Austurríki eitt furðu frítt
- Kærustu hlýðið kristnir á
- Ástsamir kristnir álítið
- Mjög skyldugt það mönnum er
- Kveðju mína og kær kærleiksband
- Eg bífel þetta bæklingskver
- Efnisyfirlit
- Skrifarinn til eiganda bókarinnar