Lbs 531 4to
Íslenskar þjóðsögur og ævintýri ; Ísland, 1850-1865
Tungumál textans
Innihald
„Huldufólk heillar barn“
„Norður í Þingeyjarsýslu hvarf eitt sinn drengur á 4. árinu …“
„… en sveinninn vóx upp hjá móður sinni, og var efnismaður.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 48.
„Ekki má því mein er á“
„Tvær álfkonur fóru einu sinni …“
„… og síðan sagði frá þessum atburði.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 42 - 43.
„7. Tilvera huldufólks“
„Á Prestbakka á Síðu í Skaftafellssýslu …“
„… Upp frá því dreymdi hann hana aldrei.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 3. bindi , bls. 77.
„Meystelpan á Kirkjubóli “
„Páll bóndi Sæmundarson bjá á Kirkjubóli, á Bæjarnesi …“
„… er Málfríður kallaði.“
„Eftir honum, nú komnum yfir sjötugt er sagan tekin 1859. “
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 46.
„Fardagar álfa “
„Fardagar álfa eru …“
„… nokkuð gjör frásagt.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Er yfirstrikað í handriti.
„Álfadans á nýjársnótt “
„Tvo bræður greindi á um það …“
„… hvarf aldrei maður síðan nokkra nýársnótt .“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 117 - 118.
„Um álfa “
„Það er alkunnugt …“
„… sem að þeim hefir verið farið .“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Skarðhóll hjá Látraseli “
„Maður hér Gunnlaugur Árnason …“
„… og komst undir tvítugt .“
„Eftir Gísla fróða Konráðssyni “
Sögu þessa er að prentaða finna í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 35.
„Álfkonan í Skollhól “
„Á Eyrarbakka í Árnessýslu er kot nokkurt …“
„… grimmilega gjalda gáska síns.“
„Eftir manni sem alist hefur upp á Eyrarbakka “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sögu þessa er að finna prentaða í Íslenzkum þjóðsögum og ævintýrum 1. bindi , bls. 35 - 36.
„Sama efni“
„Páll bóndi Sæmundarson bjá á Kirkjubóli, á Bæjarnesi …“
„… er Málfríður kallaði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Sama saga og er á blaði 4r-4v.
„Frá Eyjólfi og álfkonu “
„Gunnlaugur prestur Þorsteinsson …“
„… og varð það Eyjólfi að bana. “
„Sama efni “
„Í Hvammssveit í Dalasýslu …“
„… tekur hann í hönd hennar. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Er yfirstrikað í handriti.
„Prestdóttir gift huldumanni “
„Prestur einn á einhverjum stað …“
„… sem þú átt skilið. “
„Eftir Gísla fróða Konráðssyni “
„Skarðhóll hjá Látraseli “
„Maður hér Gunnlaugur Árnason …“
„… og komst undir tvítugt. “
„Eftir henni nær sextugri er saga þessi tekin (1859?) “
Er yfirstrikað í handriti.
„Álfkonur í barnsnauð “
„Þegar álfkonur geta ekki fætt …“
„… var hún skyggn þaðan í frá. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Álfkonan í Ásgarðsstapa “
„Í Hvammssveit í Dalasýslu …“
„… hin mesta alla ævi. “
„Úr Eyjafirði“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Sama efni “
„Á Skúmstöðum í Landeyjum …“
„… og engan huldumann upp frá því. “
„Eftir manni sem ólst upp í Rangárþingi “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Álfkona fæðir í híbýlum manna “
„Í þá tíð sem Grímur (Grímólfur) prestur …“
„… og hefður þetta verið tvær huldukonur. “
„Eftir sama“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Hann ólst upp á einhverjum bæ austur í Þingvallasveit …“
„… kenna það þessum atburði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Frá því hefir sagt gömul kona …“
„… og elti hana svo. “
„Það er og fært í frásögur …“
„… og væru kirkjusiðir þess líkir vorum. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Þegar Jón prestur Norðmann var ungur …“
„… þá meinsemd í mánuð. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Norðmann
Heimildamaður : Margrét Jónsdóttir
Skrifari : Jón Árnason
„Nálægt Staðarstað er hóll …“
„… hér um bil 14 ára. “
„Það hefir verið sagt frá umskiptingi …“
„… að hann komst þar ekki fyrir.“
„Ólafur hét maður …“
„… af því nógu snemma var að gætt.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Ragnheiður Einarsdóttir
Heimildamaður : Ragnhildur Einarsdóttir
Skrifari : Jón Árnason
„Barnsvaggan á Minni-Þverá“
„Kristín sem var á Minniþverá …“
„… og hurfu þau þar öll.“
„Eptir Ragnheiði og Ragnhildi Einarsdætrum. “
„Umskiptingurinn á Sogni “
„Gísli hét maður …“
„… En konan var lengi ístöðulítil eftir þessa ásjón. “
„Eftir þeim systrum Ragnheiði og Ragnhildi Einarsdætrum. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Ragnheiður Einarsdóttir
Heimildamaður : Ragnhildur Einarsdóttir
„Andrahaus“
„Í Skarðslöndum (eyjum, sem liggja undir Skarð á Skarðsströnd) er eya ein …“
„… að láta slá hann. “
„Eftir Vigfúsi föður Sigurðar gullsmiðs “
„Karl og kerling “
„Tvö tröll framan úr Breiðafjarðardölum …“
„… heita enn Karl og Kerling .“
„Sami sögumaður “
„Sagt er, að tröllkona nokkur …“
„… riðið undir knésbótina krepta. “
„Sbr. Safn til sögu Ísl. I, 46. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Skessulág“
„Skamt fyrir ofan Mælifell í Skagafirði …“
„… ímyndað sér tröllin “
„Eftir handriti Skúla prests Gíslasonar “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Draugurinn “
„Einu sinni var draugur einn …“
„… fyrir þrekvirki þetta .“
„Handritsdrusla rifin innan um blöð sr. Magnúsar sál. Grímssonar. “
„Af drengnum í Dyrhólaey “
„Fyrir skömmu var smaladrengur í Dyrhólaey …“
„… og sumir heyrðu hljóð hans á land. “
„Eftir sömu blaðadruslum “
„Sagan af skratta og 3 djöflum hans “
„Einu sinni sendi fjandinn 3 djöfla …“
„… teljast næstur mér upp héðan. “
„Eftir sömu blaðadruslum “
„Skólapiltar á Hólum og í Skálholti kveðast á “
„Fyrrum þegar skólar voru …“
„… liggja vestur á höfða. “
„Eftir sömu druslum. “
„Um huldufólk í Geirfuglaskeri “
„Það er í sögnum haft …“
„… Lýkur svo þessari sögu. “
„Páll prestur Jónsson í Hvammi skrásetti eftir gömlum manni á Skaga. “
„Mannhyllingar álfa “
„Það hefir á stundum borið við …“
„… Hér skal og segja dæmi þess. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Uppeldisdóttir álfkonu“
„Einu sinni var stúlkubarn …“
„… áður hún lagðist og dó.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Hyllingar “
„Það hefur oft borið við …“
„… þangað til hún lagðist og dó. “
„Eftir sögn gamallar konu í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
Eftir sögn gamallar konu í Borgarfirði.
„Umskiptingar “
„Það var á bæ einum …“
„… og ólst upp hjá móður sinni. “
„Tekið eftir vanalegri sögn í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Tökum á, tökum á! “
„Einu sinni fóru tvær álfkonur …“
„… sagði síðan frá atburði þessum. “
„Tekið eftir vanalegri sögn í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Huldufólk“
„Það vita allir …“
„… búa illir álfar og alheiðnir. “
„Eftir sögn Borgfirðinga og Álftnesinga. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Í Reykjavík er maður sé enn á lífi …“
„… hafa ræst ummæli álfkonunnar! “
„… ... Eftir Skafta sjálfum um föður hans, Skafta lækni Sæmundsen. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Skafti Skaftason
„Á Þúfu á Fellsströnd …“
„… auðséð er ljós í álfabyggð. “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Eiríkur Kúld
„Skafti Sæmundsson læknir “
„Skafti hét maður …“
„… og var hann þar síðan til dauðadags. “
„Skafti sonur hans, sem og er heppinn læknir, hefur sagt frá þessari sögu, eftir því sem amma hans hafði honum sagt ungum. “
Safnari : Jón Árnason
„Tekannann “
„Sá prestur var í Gaulverjabæ …“
„… var látin í steypu til koparsmiðs. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Ragnheiður Einarsdóttir
Heimildamaður : Ragnhildur Einarsdóttir
„Á næsta bæ við mig …“
„… heyrst spunnið á rokk og áraglamur. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Þegar ég var í Fagurey …“
„… Gekk konan svo á burt.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Hið fyrsta sumar er við vorum hér í Purkey …“
„… og kvennfólk líkt búið og heimafólk hér. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Hér í hólnum milli bæjar og fjóssins …“
„… né nokkur skrípalæti. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Guðlaug hét kona …“
„… feitur og þriflegur með fallegum lagði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Þá foreldrar konu minnar …“
„… að hann það ei gjöra skyldi. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Huldumenn í hvalflutningi “
„Mr. Vigfús Sigurðsson á Brokey sagði …“
„… af þeim er samleið áttu. “
„Eftir handriti Ólafs Sveinssonar í Purkey “
„Þegar Bjarni sál., langafi konu minnar …“
„… ganga um gólf undir borginni, mjög hægan. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Þorsteinn sál. Pálsson, er var í Búðardal …“
„… hann í fyrsta sinn eldinn sá. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Þegar Páll sálugi bróðir minn …“
„… hefði átt heima í hæð þessari. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Álfahökullinn “
„Þegar foreldrar séra Eyjólfs …“
„… það veit ég ekki. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Einu sinni varð bóndadóttir …“
„… og lögðu fæð á dóttur sína. . “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Svo bar við á Ormsstöðum …“
„… þótt pilturinn sæi þær ei. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Svo bar við hér í Purkey …“
„… í hæð þeirri er ég áður nefndi. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Hjá foreldrum Madame Gróu …“
„… og látið hana njóta Sigurðar. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Pétur og álfamærin “
„Pétur Pétursson, er síðar bjó að Hríshól …“
„… og fór vanaleg leið. “
„Vestfirsk sögn “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Huldukonan hjá Hríshóli “
„Ragnheiður Jónsdóttir á Hríshóli …“
„… en ekki stallsystir Ragnheiðar “
„Vestfirsk sögn “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Eiríkur Kúld
„Augnasmyrls álfa “
„Þegar álfkonur geta ekki fætt …“
„… og aldrei var hún skyggn þaðan í frá. “
„Eftir sögn manna í Borgarfirði “
Safnari : Jón Árnason
„Prestsdóttirin frá Stað í Hrútafirði“
„Einu sinni bjó prestur að Stað …“
„… meðan þau lifðu.“
„Eftir handriti Þorvarðar Ólafssonar.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Þorvarður Ólafsson
„Prestsdóttirin “
„Á Prestbakka á Síðu í Skaftafellssýslu …“
„…prestdóttur sína aldrei framar. “
„Eftir sögn skólapilta að austan, 1847.“
Safnari : Jón Árnason
„Nykurinn í Svínavatni “
„Nykur er í Svínavatni …“
„… hafi verið nykur úr Svínavatni. “
„Tekið eftir sögn hr. A. Ólafssonar “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Arnljótur Ólafsson
„Nykur“
„Það segja menn að nykur …“
„… né heldur börnin. “
„Eftir sögn manna í Borgarfirði og leiðrétting Dr. H. Scheving í Reykjavík.“
„Tungustapi“
„Í gamla daga …“
„… enda hafa slík býsn eigi skeð síðan þetta var. “
„Í Eyrbyggju, seinasta kapit. er sagt frá að kirkja hafi verið flutt í Sælingsdalstungu, kirkjugarður grafinn og bein manna upptekinn t.d. Snorra goða og Barkar digar; var það á dögum Guðnýjar húsfreyju í Hvammi móður þeirra Sturlusona því söguritarinn segir að hún hafi verið við og hefur eftir henni það sem greint er um stærð beinanna. Sagan talar ekkert um hvers vegna krikjan var flutt úr stað en á Vesturlandi gengur þessi saga um tilefnið til flutningsins. “
Safnari : Jón Árnason
„Gullbrá “
„Hvammur í Dölum …“
„… svo útkom um bakið. . “
Safnari : Jón Árnason
„Skeggi í Hvammi“
„Þess er getið í Kristnisögu …“
„… sunnan megin í þeim dal. “
Safnari : Jón Árnason
„Þá mun nú vera mál að byrja söguna …“
„… hvernig úti er núna. “
Safnari : Jón Árnason
Vantar framan við þessa sögu.
„Það var einu sinni bóndi …“
„… Lýkur svo sögu þessari. “
„Skrifað eftir Ólöfu Jónsdóttir í Krosskoti. “
„Einu sinni voru hjón á bæ einum …“
„… og lýkur svo sögunni.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jakob Björnsson
„Einu sinni var kaupamaður …“
„… og lifðu lengi saman.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jakob Björnsson
„Saga af hjónum nokkrum sem bjuggu í Skál áSíðu “
„Einu sinni bjuggu hjón …“
„… batnaði mikið að lyktum. “
„Að austan, frá Magnúsi Jónssyni frá Felli?“
Safnari : Jón Árnason
„Önnur saga nefnd Kötludraumur “
„Már hefur búið manna göfugastur …“
„… og varð nýtur maður og endast svo þetta. “
„Að austan, frá Magnúsi Jónssyni frá Felli?“
Safnari : Jón Árnason
„3ja saga af huldupilti nokkrum “
„Hjón nokkur auðug bjuggu á bæ …“
„… og lýkur svo þessari sögu. “
„Að austan, frá Magnúsi Jónssyni frá Felli?“
Safnari : Jón Árnason
„4a saga af Prestsdóttur nokkri “
„Eitt sinn bjó prestur á kirkjustað …“
„… og sloppur fylgdi með. “
„Að austan, frá Magnúsi Jónssyni frá Felli?“
Safnari : Jón Árnason
„sækýr“
„Sækýr eru gráar á lit …“
„… góðar til undaneldis. “
„Eftir sögn manna í Borgarfirði“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Kvíguvogabjarg “
„Vogastapi i Gullbringusýslu …“
„… eins og fyrr segir. “
„Eftir sögn Vogamanna, 1850. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Marbendill “
„Það segja menn, að niður í sjónum …“
„… sem öðrum þykir ekki hláturlegt. “
„Tekið eftir vanalegri sögn í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Einu sinni var stúlka frá Þingeyrum …“
„… sett sig með hana í vatnið.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Á næstliðinni öld bjó maður …“
„… að niðjar Kristínar hafi verið ólánsmenn. “
Safnari : Jón Árnason
„Frá marmennli “
„Á Suðurnesjum er bæjaþorp nokkurt …“
„… er áður voru kallaðir Vogar. “
Safnari : Jón Árnason
„Móðarsþáttur “
„Það er upphaf sögu þessarar …“
„… Og lúkum vér þannig Móðarsþætti. “
„Eftir handriti Hjálmars skálds Jónssonar.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Hjálmar Jónsson
„Kona numin af tröllkonu “
„Einu sinni bað ungur prestur sér stúlku …“
„… frá því mjög hjálpsöm. “
„Eftir handriti frá séra S. Gunnarssyni “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Skúli Gunnarsson
„Kleppa tröllkona “
„Bær sá liggur fremst í Staðardal …“
„… en rústir sjást þar enn. “
„Vestfirsk sögn “
Safnari : Jón Árnason
„Steingrímur trölli, er bjó að Stað …“
„… haug sínum í Staðarfjalli. “
Safnari : Jón Árnason
„Surtshellir “
„Það er í frásögum haft …“
„… allra mestur og verstur. “
„Tekið eftir sögn manna í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
„Veiðimannaþáttur “
„Bjarni er maður nefndur …“
„… lýkur svo frá honum að segja. “
„Frá Jóni Borgfirðing upp úr einhverri bók. “
Safnari : Jón Árnason
„Guðmundur biskup vígir Látrabjarg “
„Á dögum Guðmundar biskups voru óeirðir …“
„… og það er hann Gvöndur. “
„Eftir handriti Ólafs Sveinssonar í Purkey. “
„Drángey “
„Drángey liggur hér um bil …“
„… því þar er fjöruborðið mest “
Safnari : Jón Árnason
„Frá upptökum Drángeyjar “
„Á fyrri dögum áttu nátttröll …“
„… Guðmundur biskup vígði Drángey. “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Jón Árnason
„Mjóafjarðar-skessa“
„Fyrir framan Fjörð í Mjóafirði er gil eitt …“
„… hversu vel sem í það hefur verið hlaðið.“
„Hermann nokkur, bóndi í Firði, dáin sirka 1830, kvaðst muna eftir járnskó skessunar sem fallið hafði af henni, þá er hún sté skarðið úr garðinum; var skórinn hafður fyrir sorptrog.“
Safnari : Jón Árnason
„Í grennd við Kirkjubæ í Hróarstungu …“
„… þeim er síðar er Skessusteinn kallaður. “
Safnari : Jón Árnason
„Vikivakakvæði“
„Hér fer hind af heiði …“
„… hjá fögrum baugaskorðum. “
Safnari : Jón Árnason
„Jólasveinar “
„Þeir eru 13 að tölu …“
„… enn hinn seinasti á þrettánda. “
„Frá Sr. P. Jónssyni á Myrká“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Páll Jónsson
„Kýrnar á þrettándanótt “
„Á þrettándanótt tala allar kýr …“
„… voru allar kýrnar lausar. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Páll Jónsson
„Guðbjartur prestur á Laufási “
„Hann var prestur að Laufási, þegar Gottskálk Gottskálsksson var biskup á Hólum. …“
„… og tók nú fyrir allan dýrbítir. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Páll Jónsson
„Gottskálk biskup hfði þungan hug til Guðbjartar prests …“
„… Og lyktar svo þessi saga. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Páll Jónsson
„Þormóður í Þormóðsey “
„Hann bjó í Þormóðsey í Breiðafjarðareyum …“
„… áður en hann fór að heiman. “
Safnari : Jón Árnason
„Álfar “
„Í Hvammsveit í Dalasýslu er bær sá, sem Ásgarður heitir …“
„… En mesta auðnukona var hún alla ævi. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Páll Jónsson
„Árum-Kári “
„Kári eða Árum-Kári tjásit verið hafa prestur í Selárdal við Arnarfjörð. …“
„… er hann braut skipið á Kolbeinsboði. “
„Eftir sögn Sigurðar prests Gíslasonar á Stað í Steingrímsfirði. “
„Missagnir og viðaukar við þáttinn af séra Hálfdáni í Felli. Málmey.“
„Sú hefur verið trú á bænum Málmey í Skagafirði …“
„… ef hún væri þar í 20. ár. “
„Þessi missögn er tekin eftir Sigurði málara Guðmundssyni; samanber. 17. kapituli Í þættinum. “
Missögn.
„Hálfdán prestur reið gandreið í Hvammdalabjarg “
„Svo er mælt, að í fornöld hafi konum í Málmey oft orðið slysagjarnt með einhverju móti …“
„… og sneru þeir síðan aftur. “
„Páll prestur Jónsson í Hvammi hefir tekið þessa missögn 1859 eftir gömlum manni á Skaga. “
Missögn.
„Hálfdán prestur þjónar Hvammdalabrauði “
„Svo er sagt, að einn tíma væri prestlaust í Hvamms og Ketu brauðu …“
„… í miðju skarðinu. “
„Páll prestur Jónsson í Hvammi hefir skrásett eftir sama sögumanni. “
„Fiskveiðin “
„Það var einhverju sinni …“
„… að Hálfdán prestur hafi gjört rekskör að um lúðuhvarfið. “
„Eftir handriti Jóns alþingismanns á Gautlöndum.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Sigurðsson
„Gissur í Lækjabotni “
„Gissur hét maður; hann átti heima í Botni …“
„… og reið sem hann mátti burtu þaðan. “
„Eftir sögn gamallar konu úr Rangárþingum “
Safnari : Jón Árnason
Eftir sögn gamallar konu úr Rangárþingum.
„Í Búrfelli upp af Þjórsárdal …“
„… og því unnu þær systur honum ekki mein, “
„Missögn við söguna Gissur á Botnum eftir Maurer. “
Missögn.
„Af tröllkonu þeirri, sem átti heima í Helgafellssveit …“
„… og Kerlíng heitir. “
Þrjár sögur.
„Nálægt Nesvogi hjá Stykkishólmi eru 3 litlir hólar …“
„… brjóta með því kirkjuna á Helgafelli. “
„Sagt er og, að tröll hafi átt að kasta Vestmannaeyjum …“
„… hvernig á því stóð. “
„Milli Búðardals og Skarðs á Skarðsströnd …“
„… sem mönnum sé ekkert annað kunnugt um. “
„Hjá Hlíðarenda í Bárðardal …“
„… ná sér mönnum til átu. “
„Í Bæarfelli í Hítardal eru klettar tveir …“
„… að þau Karl og Kerlingu hafi dagað uppi. “
„Í Þjórsárdal fyrir ofan Stóranúp …“
„… og á mynd hennar að vera á klettinum Líkn. “
„Landnáma (II, 29. kap) telur með fyrstu landnámsmönnum á Íslandi galdrakonu eina …“
„… sem Þórólfur hét. “
„Eggert Ólafsson getur þess og í ferðabók sinni …“
„… varð honum þess ei auðið. “
„Ármannshaugur á að vera hjá Ármannsfelli …“
„… hvar haugur hans er. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Í Haukadal vestra sér enn Bergþórsleiði …“
„… að hafi beðið dauða af hringbrotinu. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Þess er áður getið, að nátttröll séu ein tegund trölla …“
„… hafa þókt góðar landvættir. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Þó gangi ekki lengur nein ummæli um Grýlu …“
„… og ofnbrunnið grjót. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Á Narfastöðum í Melasveit hefir sá maður búið í fornöld …“
„… eins og hann væri holur innan. “
„Missögn (Vestfirsk sögn)“
„Kleppa tröllkona bjó á Kleppustöðum í Staðardal …“
„… og réð henni sjálfur bana litlu síðar. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Missögn.
„Jórukleif (úr Árnessýslu) “
„Jórunn hét stúlka ein …“
„… heitir síðan Jórukleif. “
Skrifari : Jón Árnason
Safnari : Jón Árnason
„Jóra í Jórukleif “
„Jóra hefir kona heitið …“
„… Og lýkur hér að segja frá Jóru. “
„Eftir sögn hr. Gullsmiðs Jóhannesar J. Lund í Gullbringusýslu“
„Kona numin af tröllkonu “
„Einu sinni bað ungur prestur sér stúlku …“
„… og var ætíð karlinum hjálpsöm upp frá þessu. “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Sigurður Gunnarsson
„Biskupsdóttirin frá Hólum “
„Í pápísku var prestur í Hólabiskupsdæmi …“
„… að henni leið vel. “
„Eftir handriti frá Eiríki presti Kúld á Helgafelli.“
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Eiríkur Kúld
„Tröllin í Þórisás“
„Út frá svo kölluðum Þórisás …“
„… urðu geldingarnar aldrei lángstæðar. “
„Eftir sögnum úr Múlasýslu. Stúdent Páll Pálsson í Reykjavík hefir safnað þeim.“
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Páll Pálsson
„Þóruhólmi “
„Jón hét maður Sigurðarson …“
„… tveim vetrum fyrir Stórubólu 1707. “
„Eftir Guðrúnu Guðmundsdóttur skáldu“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Guðrún Guðmundsdóttir
„Tröllin á Vestfjörðum “
„Í fyrndinni voru 3 tröll á Vestfjörðum …“
„… af Breiðafirði eða Húnaflóa.“
„Eftir sögn Ásgeirs alþingismanns Einarssonar á Þingeyrum “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Ásgeir Einarsson
„Helga prestsdóttir “
„Í fyrndinni bjó prestur nokkur á Felli í Sléttuhlíð …“
„… Endar svo sagan af Helgu prestsdóttr frá Felli.“
„Eftir handriti sr. Jóns Kristjánssonar á Ystafelli.“
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Jón Kristjánsson
„Básinn og hóllinn í Gaulverjabæ “
„Það var forn álfatrú í Gaulverjabæ …“
„… að nógar væru slægjur í Gaulverjabæ. “
„Eftir handriti Gísla Konráðssonar. “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Gísli Konráðsson
„Álfar í Litla-Langadal “
„Egill hét maður, sem bjó í LitlaLangadal …“
„… en nágranna hennar. “
„Eftir handriti Gísla Konráðssonar. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Gísli Konráðsson
„Huldumaðurinn úr Miðstapa“
„Þórunn hét mær ein gjafvaxta …“
„… Þórunn dó sjötug nú (1860) fyrir 4 eða 5 árum.“
„Eftir Guðrúnu Guðmundsdóttur skáldu.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Guðrún Guðmundsdóttir
„Hans Becker “
„Hans Becker lögmaður fór til Brokeyjar …“
„… og lést af þeim veikindum. “
„Eftir handriti Gísla Konráðssonar. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Gísli Konráðsson
„Álfarnir á Bíldhóli “
„Bær heitir á Bíldhóli á Skógarströnd …“
„… af álfar hefðu valdið þessu.“
„Eftir handriti Gísla Konráðssonar. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Gísli Konráðsson
„Hallgrímur á Böðvarsbakka “
„Á Böðvarsbakka í Þverárhlíð var hér um bil árið 1822 vinnumaður …“
„… mundi sig ekki skorta það. “
„Eftir sögn Þórðar Sæmundssonar á Búrfelli “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Þórður Sæmundsson
„Sagan af Jónasi á Melstað “
„Í fyrri tíð bjó prestur einn á Melstað …“
„… og varð góður bóndi.“
„Eftir handriti Jóns prests Þórðarsonar á Auðkúlu.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Þórðarson
„Bóthildur drottning “
„Á jólaaftan var það einu sinni að Melum í Hrútafirði …“
„… og varð hin mesti gæfumaður. “
„Eftir handriti Jóns prests Þórðarsonar á Auðkúlu “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Þórðarson
„Átta systur á gandreið “
„Það var einu sinni herramaður …“
„… eftir þetta fyrir magnleysi. “
„Eftir Branþrúði Benonísdóttur úr Múlasýslu. “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Brandþrúður Benónýsdóttir
„Einu sinni var piltur og stúlka á bæ einum …“
„… og vitjaði maðurinn hennar aldrei síðan. “
Safnari : Jón Árnason
„Á Tröllatungu í Trékyllisvík fyrir vestan …“
„… en prestur fór til sængur og svaf af um nóttina. “
Safnari : Jón Árnason
„Fyrir vestan var prestur að nafni Ketill …“
„… gróf aldrei framar upp neina kistu úr kirkjugarðinum. “
Safnari : Jón Árnason
„Það var fyrir fáum árum að tveir menn áttu tal saman …“
„… en karl kvað kerlingu hafa villt um sig. “
Safnari : Jón Árnason
„Svo bar við á ríkisbæ einum …“
„… og fær helming fjársins. “
Safnari : Jón Árnason
„Saga um draugahver “
„Hjá Grafarbakka í Hrunamannahrepp eru margir hverir …“
„… og heitir Draugahver. “
Safnari : Jón Árnason
„Snæfjalladraugurinn “
„Litlu eftir siðaskiptin á 16. öld var sá prestur á Snæfjöllum …“
„… hann tók á móti draugnum og setti hann niður.“
„Eftir frásögnum að vestan.“
Safnari : Jón Árnason
„Sólheima-Móri “
„Á öndverðri 19. öld bjó að Skriðnesenni í Bitru bóndi …“
„… Lúkum vér svo þessari sögu. “
Safnari : Jón Árnason
„Sendingin “
„Á Tröllatungu fyrir vestan var lengi prestur einn að nafni Björn …“
„… fór til sængur og svaf af um nóttina.“
„Úr Barðarstrandarsýslu.“
Safnari : Jón Árnason
„Torfi í Klofa“
„Torfi er maður nefndur …“
„… sem nú mun sagt verða.“
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Egilsson
Heimildamaður : Jón Espólín
Skrifari : Jón Árnason
„Deilur Torfa og Stefáns biskups “
„Meðan Magnús Eyjólfsson mókolls sat að stóli í Skálholti …“
„… þótt hér sé ekki greint frá atvikum. “
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Jón Egilsson
Heimildamaður : Jón Espólín
Skrifari : Jón Árnason
„Torfi fer að Lénharði fógeta “
„Meðan Torfi hélt Árnessýslu …“
„… Þó varð ekki þelalaust með þeim.“
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Jarðhús Torfa “
„Torfi átti ekki aðeins í styrjöldum við þá, sem nú var getið …“
„… eftir meir en 300 ár. “
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Bygð í Torfajökli “
„Það er mælt að plágan seinni hafi komið út hingað með enskum kaupmönnum í Hafnarfjörð …“
„… sem sagan segir að hann hafi verið á dögum Torfa.“
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Að gjalda Torfalögin “
„Eins og Torfi var uppvöðslusamur og ófyrirleitinn …“
„… sem þar var til forna. “
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Ófall Torfa á alþingi “
„Það var eitt sinn á alþingi …“
„… Hann dó skömmu eftir aldamótin 1500. “
„Eftir Jóni Egilssyni, Jóni Espólín og munnmælum af landi.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Skíðastaðir“
„Skíðastaðir hefir bær heitið …“
„… og heitir það enn Skíðaskarð. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Hestastuldurinn“
„Séra Eiríkur varaði bæði smala og aðra stráka við því …“
„… að hann ekki skyldi heldur komast upp af honum. “
„Selsmóri “
„Maður hét Þorfinnur …“
„… Þorfinnur kvaðst vilja leysa með því líf pilts. “
„Eftir sögn á Seltjarnarnesi. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Prestarnir á Auðkúlu “
„Í langa tíma …“
„… er síðar kom fram bæði við séra Jón sjálfan og aðra. “
„Þessa sögu sagði mér sonur séra Jóns Þorstein kaupmaður 1858. En dóttir séra Jóns, Guðríður, var 6 vetra er hún kom að Kúlu segir að þetta hafi orðið að vera fyrsta eða fyrstu ár föður síns á Kúlu, því aldrei hefið hann farið fylgdarlaust, eftir að hún fór að muna til, og er því ólíklegt að þetta hafi verið fyrstu fundir þeirra nafna séra Jóns eldra og yngra.“
„Miklabæjar-Solveig “
„Stúlka ein, er Solveig hét …“
„… Aðrar sögur hefi ekki heyrt af Solveigu. “
„1. Þessi saga er tekin etir Guðríði Magnúsdóttur, ljósmóður í Reykjavík, en hún hafði hana eftir Valgerði sem dvaldi mörg ár eftir það hjá Guðríði eftir þenna atburð. 2. Sigurður málari hefir sagt frá þessu atviki um séra Gísla. Sbr. Dr. Maurers Isl. Volkss. 72 bls. “
„Athugasemdir við legsteininn yfir Kjartani Ólafssyni “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Náhljóð “
„Náhljóð þykjast menn oft hafa heyrt …“
„… þegar hinn kemur í garðinn. “
„Eftir almennri sögn í Borgarfirði “
„Jólasveinar“
„1. Stekkjastaur …“
„… og þá var hringt öllum jólabjöllunum.“
„Úr Eyjafirði.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Þó nú gangi ekki lengur nein munnmæli um Grýlu …“
„… Jólasveinar heita svo eiginlegum nöfnum. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Þá átti Leppalúði holukrakka sinn …“
„… sem um þau hafa verið ort. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Athugasemd við Hallgerði á Bláfjalli “
„Það getur verið að Ólafur eyfirski …“
„… sem ég veit ekki eftir hverjum er höfð. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Fylgjur“
„Hver maður hefir fylgju …“
„… bæði að fornu og nýju.“
„Eftir sögn manna í Borgarfirði.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Dauðra manna fylgjur“
„Það ber stundum við …“
„… Þetta er dauðs manns fylgja.“
„Tekið eftir vanalegri sögn í Borgarfirði.“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Vökumaður “
„Sá maður, sem fyrstur er grafinn í hverjum kirkjugarði …“
„… grafa sig né ættingja sína í Sturlungareitum. “
„Eftir almennri sögn í Borgarfirði. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Fyrir 2 árum drukknuðu margir menn af skipi …“
„… á lifandi manna landi.“
Safnari : Jón Árnason
„Draugasögur.“
„Um útburði …“
„… þá er hún bar það út.“
Safnari : Jón Árnason
„Útburðir“
„Oft þykjast menn hafa séð útburði …“
„… þegar hún bar það út. “
„Einu sinni voru tveir kvennmenn …“
„… og dansa í.“
„Veggjaútburðurinn “
„Einu sinni var maður á reið á ásunum hjá Síðumúlaveggjum í Borgarfirði …“
„… og sigrað klárinn. “
„Eftir sögn Síðumúlamanna í Hvítársíðu. “
„Þessa vísu er og sagt að útburður hafi kveðið …“
„… fæddur er ég á Mói “
„Eftir handriti séra Jóns Norðmanns. Flókadalur er til bæði í Sagafjarðarsýslu Og Borgarfjarðarsýslu, og ef til vill víðar á Íslandi. “
„Útburðarsaga (brot) “
„Einu sinni var kvennmaður …“
„… og systir hennar sem út var borin hafi kveðið hana. “
„Eftir Sigurð málara Guðmundsson “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Sigurður Guðmundsson
„Þá eru þeir framliðnir og á kreiki …“
„… Greftrun Þorgunnu. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Minnispunktar Jóns um afturgöngur.
„Einhvern tíma var maður uppi …“
„… Sókti Jón þá ekki framar að honum.“
Safnari : Jón Árnason
„Einu sinni var prestur á kirkjustað …“
„… Eftir það var ekki á neinum reimleika.“
„Sagan er tekin eftir frásögn Markúsar skólapilts Gíslasonar úr Mýrasýslu.“
„Draugurinn í bæargilinu á Húsafelli “
„Í fjallinu fyrir sunnan bæinn á Húsafelli …“
„… svo frá sé greint. “
„Eftir sögn Þorsteins bónda Jakobssonar þar á bæ. “
„Nú munum við víkja að sögum þeim …“
„… sem þar lúta að. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Vafurlogar “
„Allvíða er það …“
„… en enginn veit greinilega hvar hann er. “
„Tekið eftir sögn herra Arnljóts Ólafssonar “
„Draugur á barn við stúlku “
„Kvennmaður einn var einu sinn að prjóna úti á kirkjuvegg …“
„… að því leyti sem hann var af jarðneskum uppruna. “
„Vestfirsk sögn “
Safnari : Jón Árnason
„með því mundi hún skilja …“
„… og gjörðu hana að heiman með mikilli rausn. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
Vantar framan á þessa sögn.
„Snæbjörn Hákonarson hét maður …“
„… kölski sótt eign sína alla. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Formáli við glímugaldur “
„Gapandi undir hæli …“
„… Skal vera glímuflötur. “
„Blæs ég svo …“
„… lifandi fjandans auðar. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Einu sinni var lík grafið á prestsetri …“
„… og kvað vísuna. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Það er venja í sveitum …“
„… varð stúlkunni ekkert meint við þetta. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Ófælni drengurinn “
„Einu sinni var drengur …“
„… af honum eftir þetta. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Í byrjun 11. aldar …“
„… lá í kistu þeirri hinni fornu. “
Safnari : Jón Árnason
„Höfðabrekku-Jóka “
„Svo segja sumir …“
„… en annar endi trefilsins sé fastur í hverinum. “
Safnari : Jón Árnason
Safnari : Runólfur Jónsson
„Nýársnótt “
„Það er eitt undur á nýársnótt …“
„… og hún sjálf skömmu síðar. “
„Tekið eftir almennri sögn í Borgarfirði“
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Magnús Grímsson
„Reynistaðabræður “
„Um haustið 1780 …“
„… að ná norður. “
„Eftir Árbókum Espólíns og sögn nyrðra frá Skúla presti Gíslasyni. “
„Reynistaðabræður “
„Þegar þeir Reynistaðarbræður …“
„… eins og galdramaðurinn hafði sagt suður í Kjalhrauni. “
„Frá Skúla presti Gíslasyni eftir sögn nyrðra.“
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Skúli Gíslason
„Hjónadjöfulinn “
„Á Geirmundastöðum í Skagafirði …“
„… Enda sást móri aldrei framar. “
„Eftir sögn Sigurðar málara Guðmundssonar “
„Sigurður bóndi Sigurðsson bjó norður í Eyjafirði …“
„… víst mun blæða sjöfaldar. “
Safnari : Jón Árnason
„Skorravíkur-Jón “
„Maður nokkur …“
„… oftar en einu sinni. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Séra Oddur á Miklabæ “
„Stúlka ein var það …“
„… Síðan fara ekki sögur af þessari afturgöngu. “
„Sagan er tekin eftir frásögn Sigurðar málara og Dr. Maurers “
Safnari : Jón Árnason
Heimildamaður : Konrad Maurer
Heimildamaður : Sigurður Guðmundsson
Skrifari : Jón Árnason
„Konan með rauðu húfuna “
„Á prestsetri einu …“
„… við gröfinni eftir það. “
Safnari : Jón Árnason
Skrifari : Jón Árnason
„Ólafur Sveinsson “