Skráningarfærsla handrits

Blað 1r er upprunalega autt

Teikning af hringnum með útskýringum.

Sólaröld hin minni, 28 ára tímabil. Sá tími sem leið milli þess að sömu vikudagar féllu á sömu mánaðardaga árið um kring í júlíanska tímatalinu (gamla stíl). Slík endurtekning á 28 ára fresti á sér líka stað í gregoríanska tímatalinu (nýja stíl), nema yfir þau aldamótaár sem þar eru felld úr tölu hlaupára.

Sólaröld hin stærri, 400 ára tímabil. Sá tími sem líður milli þess að sömu vikudagar falli á sömu mánaðardaga árið um kring í núgildandi tímatali (nýja stíl) (http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Teikning af hringnum með útskýringum.

Ein tunglöld, 19 ára tímabil. Í lok hverrar tunglaldar er aldur tunglsins (þ. e. tíminn sem liðinn er frá nýju tungli) mjög nærri því sem hann var í upphafi tímabilsins, þannig að kvartilaskipti tungls endurtaka sig nokkurn veginn á sömu mánaðardögum á 19 ára fresti. (sjá: http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Tafla.

Sunnudagsbókstafur er sá bókstafur sem fellur við sunnudaga í árinu ef fyrsti dagur ársins og sjöundi hver dagur frá honum er merktur með A, annar dagur ársins og sjöundi hver frá honum með B, þriðji dagur og sjöundi hver frá honum með C og svo framvegis þar til komið er að bókstafnum G. Í hlaupárum er hlaupársdeginum annaðhvort sleppt úr röðinni eða honum gefinn sami bókstafur og deginum á eftir. Hlaupárin fá því tvo sunnudagsbókstafi, og gildir sá fyrri fyrir tímabilið frá áramótum til hlaupársdags, en sá síðari frá hlaupársdegi til ársloka (http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Rímspillir er það tímabil í íslenska misseristalinu þegar allir viðmiðunartímar tengdir gömlu misserunum verða degi seinna (miðað við dagsetningar eða messudaga) en mögulegt er samkvæmt venjulegum rímreglum. Þetta gerist í þau skipti sem sumarauka er skotið inn degi síðar en venjulega, oftast á 28 ára fresti. Rímspillir stendur frá sumaraukanum, þ. e. frá miðsumri, fram á hlaupársdag næsta ár (http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Föstugangur (föstuinngangur) (föstuígangur, föstugangur), fyrstu dagar þeirrar viku sem langafasta hefst í, þ. e. sunnudagur, mánudagur og þriðjudagur á undan öskudegi, eða aðeins fyrsti dagurinn af þessum þremur (föstuinngangs-sunnudagur) (http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Tafla með skýringum.

Tafla sem sýnir þá daga í mars eða apríl sem páskadaginn ber upp á í tunglöld.

Imbrudagar eru fjögur árleg föstu- og bænatímabil, sem standa þrjá daga í senn, miðvikudag, föstudag og laugardag eftir 1) öskudag, 2) hvítasunnudag, 3) krossmessu (14. september) og 4) Lúsíumessu (13. desember). Nafnið er komið úr engilsaxnesku og merking þess umdeild, en giskað á að það merki "umferð", þ. e. umferðarhelgidaga sem endurtaka sig aftur og aftur á árinu. Jafnframt virðist nafnið hafa orðið fyrir áhrifum af latneska heitinu quatuor tempora: fjórar tíðir, þ. e. fjórar kirkjulegar (kaþólskar) árstíðir sem árinu var skipt í og hófust með imbrudögum. imbruvika, vika sem imbrudagar falla í. Upprunalega mun átt við vikuna sem hefst með fyrsta imbrudegi (http://www.almanak.hi.is/rim.html).

Tafla.

Vísa þessu tengd: Clemens vottar vetur …

Blað 31v er upprunalega autt.