Skráningarfærsla handrits

Blaðmerking með hendi Kålunds, með rauðu bleki 1-99 (1r-99r). Hann merkir einnig seðlana fremst I-VII.

Þrettán kver:

• Kver I: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver II: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver III: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver IV: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver V: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver VI: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver VII: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver VIII: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver IX: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver X: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver XI: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver XII: 8 blöð, 4 tvinn.
• Kver XIII: 4 blöð, 2 tvinn.

• Leturflötur er .
• Línufjöldi er 25-29.
• Sunnudagsbókstafir og prikstafir marka tímann í annálunum og eru þeir dregnir út úr leturfleti.
• Griporð á stöku stað.

Ein hönd.

séra Jón Pálsson.

• Mjög víða spássíugreinar með hendi Þormóðs Torfasonar, einkum ártöl, athugasemdir og viðbætur. Á stöku stað má og sjá hönd Árna Magnússonar og jafnvel skrifarans sjálfs á spássíum.
• Víða hefur verið strikað niður eftir leturfleti, ýmist með blýanti eða penna. Aukinheldur er texti víða undirstrikaður með blýanti, penna eða rauðum lit. Áherslumerki sem víða eru á spássíum eru sum hver eftir þann eða þá sem þetta gerðu.
• Á fremra spjaldblaði eru athugasemdir með ýmsum höndum.

Fimm fastir seðlar fremst (einn límdur við og tveir límdir á fremra saurblað úr bandi) með hendi Árna Magnússonar. Hér eru t.d. upplýsingar um feril, skrifara, afrit af annálunum, en einnig lesbrigiði úr öðrum handritum.

• Seðill 1 (200 mm x 147 mm): „Þessa annála léði mér, Árna Magnússyni 1712, monfrere Þormóður Torfason. Voru þeir þá innbundnir framan við annála Björns á Skarðsá. En ég hefi þá látið innbinda sérílagi, svo settir yrðu inter libros antiqvos, helst þar hans hustru ädröst [iðrast] (?), að ekki mundi þá í bráð aftur heimta. Höndin á þessum annálum er (ef ég ekki villist) skrifara eins herra Þorláks Skúlasonar biskups á Hólum, sem annálana, í þann máta, hefur copiera látið eftir öðru eldra exemplare. 1715 gaf monfrere Þormóðar Torfasonar kærasta mér þessa annála, og sendi mér in originali það revers sem ég þar upp á gefið hafði þann 13. octobris 1712. Er svo bókinn nú mín. København, 1. maí 1715. Á. Magnússon.“
• Seðill 2 (159 mm x 101 mm): „Mig minnir ég hafi haft norðan úr landi annála excerpta nokkur lítilvæg, sem ég mun síðan eyðilagt hafa.* Þar úr kynni þau loka tekin vera í þessu differentiis, sem ég nú hvergi finn hvaðan tekin séu. Vide præterea horum Annalium anni 1290−92. *Þad er víst af annotatione minni framan á síra Hjalta copiu, að ég 2 exemplaria chartacea (vond eða góð) hér við confererað hafi.“
• Seðill 3 (192 mm x 131 mm): „þessir annálar eru (sem mér virðist) rétt hinir sömu, sem standa in membrana Regia in 4to og ég á copie af með hendi Ásgeirs in folio. Þegar aftur á þá sækir, eru aukar res gestæ annorum með fáeinum tilburðum cuiusvis anni, og epter 1310 verða þessir allir öðruvísi og eru þar longe locupletiones. Þessir munu skrifaðir vera ex veteri exemplari, sem á fyrri tímum hefur ritað verið eftir nefndum Annalibus regiis in 4to og með það sama interpolerað. Vide mitt folium membraneum, sem úr þessum annálum.“
• Seðill 4 (tvinn) (192 mm x 153 mm): „Úr þessum annálum skrifaði síra Hjalti Þorsteinsson, þá hann var í Kaupenhafn, fyrir mig, eitt exemplar, sem byrjast á anno 810 og hljóp yfir eitt og annað usqve in anno 1000, síðan var það fullkomin copia hér af, út til endans. Það sama exemplar varð mér ónýtt eftir það þetta eignaðist. Það var og vitiose skrifað, og vildi ég eigi, að það nokkurn síðan villa skyldi. Reif ég það því í sundur 1724. Var in folio, og hafði ég það þó fyrrum innbinda látið. Á marginibus þessa exemplaris, með hendi síra Hjalta hafði ég nokkru síðar annoterað í nokkrum stöðum, eigi allfáum, nokkrar differentias úr öðrum exemplaribus, og skrifað framan á þetta síra Hjalta exemplar að þær differentiæ væru teknar: Ex binis ejusdem generis (sem þetta er) Annalibus chartaceis, en hafði þetta eigi distinctius þar annoterað. Flestar af þessum differentiis voru manifeste teknar úr því excerpto Skálholts annals hins forna sem síra Jón Egilsson í Hólum hefur gjört 1601. Confereraði ég þetta, áður en þessa síra Hjalta copiu í sundur tók, og eyðilagði með það sama fyrrskrifað excerptum síra Jóns, skeði þetta 1724. Árinu síðar 1725 confereraði ég á ný, þessar differentias sem noteraðar voru á exemplarenu með hendi síra Hjalta, við Skálholtsannál hinn forna (úr hverjum síra Jón sín excerpta gjört hafði) og finnast þær allar í sögðum annál, að fráteknum þessum eftirfylgjandi: Ad ann. 984 kirkjugjörð Þorvarðar Spak-Böðvarssonar í Laufási. Þetta síðasta finn ég hvergi, er og oriett því það var í Ási í Hialtadal. Ad ann. 1008 veginn Styr mágur Snorra goða undir Staðarhrauni. Þetta finn ég og hvergi, ætla og oriett vera því Styr var drepinn á Jörfa í Flysjuhverfi. Ad ann. 1183 ófarasumar mikið. Þá týndust af hafskipum 500 manns. Ad ann. 1289 fjölmennt þing i Niðarósi. Þessi orð: mikið og fjölmennt finn ég hvergi. Veit ég svo ekki hvort síra Jón hafi þau af libertate exscribendi tillagt, eða og þau séu tekin úr einhverju öðru pappírsexemplare, sem ég hafi haft, og nú sé forkært því síra Jóns exemplar er eyðilagt, sem áður er sagt. Ad ann. 1191 vatnavöxtur mikill í Frans. Þessi 3 orð finn ég nú hvergi. Þau kunna varla komin vera af libertate exscribendi síra Jons. Eru þau svo tekin úr einhverju öðru pappírsexemplare. Ad ann. 1288 Bæjarbruni í Björgvin. Vígður Þórður biskup til Grænlands. Hvaðan það fyrsta hér af sé tekið, veit ég nú eigi. Ég kynni þenkja, að það væri úr excerpto síra Jóns, og hefði hann skakt tillitið. Farið áravillt, og misskrifað því síðast in anno 1287 stendur í Skálholtsannál bæjarbruni í Tunsbergi. Um bæjarbrunann í Björgvin finn ég hér hvergi. Scripsi mense Decembri 1725.“
• Seðill 5 (tvinn í 8vo) (162 mm x 106 mm): „1292 útkoma Jörundar biskups [med páfabréf og erkibiskups] útkoma [herra] Þórðar Hallssonar og herra Christofori Vilhjálmssonar með bréfum [Eiríks konungs] að leikmenn skyldu taka staði alla og kirkjueignir, svo sem verið hefði áður Ísland kom undir Noregskonungs vald. [Hefjast þá að nýju staðamál. Settist Sigurður á Möðruvelli í Hörgárdal.] Sigurður Guðmundarson legifer. Þetta sem á fyrri blaðsíðunni stendur, og undirskrifað er, in parenthesi, hafði ég annoterað in margine þeirrar copiu, er síra Hjalti í Vatnsfirði hafði forðum, í Kaupenhafn, skrifað fyrir mig, eftir þessari Þormóðar bók, hvert exemplar ég síðan í sundur reif í 1724. Ég finn nú eigi, úr hvaða annál þetta muni tekið vera. Það sem er tvístrikað undir er tekið úr excerpto úr Skálholtsannál forna, er gjört hefur síra Jón Egilsson í Hólum. Hitt finn ég hvergi. Það var og af mér ritað in margine copiu síra Hjalta, með öðru bleki svartara miklu, en hinar aðrar variationes voru með skrifaðar, er ég annoterað hafði úr excerpto síra Jóns. Er það svo tekið úr einhverjum öðrum stað. Með sama svarta blekinu hefi ég og á copiu síra Hjalta annoterað síðast in anno 1290, útkoma Erlends [lögmanns] og veittir Vestfirðir. Þetta lögmanns má sömuleiðis vera tekið úr einhverju öðru exemplare en excerpto síra Jóns.“

Skrifað af séra Jóni Pálssyni skrifara Þorláks Skúlasonar biskups ( Guðrún Ása Grímsdóttir 1998:45 ).

Var áður hluti af stærra handriti þar sem í voru einnig Annálar Björns á Skarðsá, bundnir aftan við. Árið 1712 tók Árni handritið í sundur og fjarlægði annála Björns úr því og lét binda það inn að nýju (sbr. seðil).

Þorlákur Skúlason biskup átti fyrstur handritið. Árið október 1712 í október fékk Árni Magnússon það lánaði hjá Þormóði Torfasyni. Eiginkona Þormóðs gaf Árna handritið síðan 1. maí 1715 (sbr. seðil).

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 8. nóvember 1973.

• Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
• Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar, sem keypti þær af Arne Mann Nielsen 31. ágúst 1972.