Detaljer om håndskriftet

PDF
PDF

AM 152 1-2 fol.

Sögubók ; Island

Bemærkning

Aftast í handritinu (blað 202r) er hómilíubrot á latínu frá um 1300 eða fyrr, sem ekki hefur tilheyrt handritinu upprunalega.

AM 338 4to og AM 341 a 4to eru skrifuð eftir AM 152 1 fol.

Indhold

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale
Skinn.
Antal blade
i + 201 + i blöð.
Indbinding

Bundið í tréspjöld (331 mm x 248 mm x 105 mm).

Historie og herkomst

Herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi ca 1300-1525.
Erhvervelse

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 4. desember 1973.

Yderligere information

Katalogisering og registrering

Tekið eftir Katalog I, bls. 105-106 (nr. 181). Kålund gekk frá handritinu til skráningar í december 1885. DKÞ skráði 4. juli 2003 VH jók við og lagfærði skráningu skv. reglum TEI P-5, 6. juli 2011ÞEJ lagfærði skráningu í november 2021

Billeder

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.

Del I ~ AM 152 1 fol.

1 (1r-49v)
Grettis saga
Incipit

Önundur hét maður …

Explicit

… Og ljúkum vér svo sögu Grettis Ásmundarsonar fulltakins karls.

2 (49v-54v)
Hálfdanar saga Brönufóstra
Rubrik

Hér byrjar sögu Hálfdanar Brönufóstra

Incipit

Hringur er kóngur nefndur …

Explicit

… Það segja sumir menn, að sá Ríkarður væri faðir Álaflekks.

Finalrubrik

Og lýkst hér nú saga Hálfdanar Brönufóstra.

Tekstklasse
3 (54v-69r)
Flóvents saga
Incipit

Saga þessi er eigi af lokleysu …

Explicit

… er lifir og ríkir um allar aldir veralda. Amen.

Bemærkning

Á nokkrum stöðum á efri spássíu er nefnd Flores saga Frakkakonungs.

Tekstklasse
4 (69r-88v)
Sigurðar saga þögla
Incipit

Margir fyrri menn hafa saman sett til skemmtanar mönnum …

Explicit

… er þessi saga komin á enda.

Tekstklasse
5 (88v-98r)
Þórðar saga hreðu
Incipit

Þórður hét maður son Hörða-Kára, mikill að virðingu …

Explicit

… Þórður hreða varð sóttdauður. Höfum vér ekki fleira heyrt með sannleik af honum sagt.

Finalrubrik

Og lýkur hér með sögu Þórðar hreðu.

6 (98r-115r (98r–116r))
Göngu-Hrólfs saga
Incipit

Svo byrjar þessa frásögu, að Hreggviður er konungur nefndur …

Explicit

… er angrast við og ekki verður að gamni. Amen.

Tekstklasse
7 (115r-124v (116r–125v))
Þorsteins saga Víkingssonar
Incipit

Það er upphaf þessarar sögu, at Logi hefir konungur heitið …

Explicit

… af þeim mönnum, sem honum voru samtíðis.

Finalrubrik

Ljúkum vér hér nú sögu Þorsteins Víkingssonar með þessu efni, og er hin gamansamligasta.

Tekstklasse
8 (124v-138v (125v-139v))
Ectors saga
Incipit

Eftir niðurbrot Trojuborgar …

Explicit

… niður falla þá atburði. Hefur sá skömm fyrir er skrifaði.

Bemærkning

Aftan við hefur hálfur dálkur verið skilinn eftir auður en seinna fylltur með nöfnum persóna ofl. (sjá: Spássíugreinar og aðrar viðbætur).

Tekstklasse
9 (139r-158r (140r–159r))
Hrólfs saga Gautrekssonar
Incipit

Þar hefjum vér þessa sögu, er Gautrekur hefir konungur heitið …

Explicit

… Lýkur hér nú frásögu Gautrekssonar.

Tekstklasse
10 (158v-195r (159v–196r))
Mágus saga
Incipit

Svo hefur byrjast eitt ævintýr …

Explicit

… lýkur hér nú Mágus sögu

Tekstklasse
11 (195v-200v (196v-201v))
Gautreks saga
Incipit

Þar hefjum vér eina [kátliga] frásögn af einum konungi …

Explicit

… [stórgjöf]ull og hinn hæverskligasti að sjá.

Finalrubrik

Og lýkur hér Gjafa-Refs sögu

Bemærkning

Sagan er nefnd Gjafarefs saga við sögulok, en á spássíu bl. 195v (196v) er (með 17. aldar hendi) titillinn: Frá Gauta kóngi hinum milda skrifaður.

Tekstklasse

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale
Skinn
Antal blade
200 blöð (295-305 mm x 235-245 mm).
Foliering

Í blaðmerkingu Jóns Sigurðssonar (með bleki í hægra horni) er blað 111 merkt 111-112. Blaðmerking er því eftirfarandi: 1-111-112, 113-201; í tölusetningu blaða er blöðum handritsins fylgt og blaðmerking Jóns gefin í sviga fyrir aftan.

Lægfordeling

Samtals 25 kver.

  • Kver I: blöð 1-8, 4 tvinn.
  • Kver II: blöð 9-16, 4 tvinn.
  • Kver III: blöð 17-24, 4 tvinn.
  • Kver IV: blöð 25-32, 4 tvinn.
  • Kver V: blöð 33-40, 4 tvinn.
  • Kver VI: blöð 41-48, 4 tvinn.
  • Kver VII: blöð 49-56, 4 tvinn.
  • Kver VIII: blöð 57-64, 4 tvinn.
  • Kver IX: blöð 65-72, 4 tvinn.
  • Kver X: blöð 73-80, 4 tvinn.
  • Kver XI: blöð 81-88, 4 tvinn.
  • Kver XII: blöð 89-96, 4 tvinn.
  • Kver XIII: blöð 97-104, 4 tvinn.
  • Kver XIV: blöð 105-113, 4 tvinn (blað 111 er merkt sem 111-112 (sjá nánar: Blaðfjöldi).
  • Kver XV: blöð 114-120, 4 tvinn.
  • Kver XVI: blöð 121-128, 4 tvinn.
  • Kver XVII: blöð 129-136, 4 tvinn.
  • Kver XVIII: blöð 137-144, 4 tvinn.
  • Kver XIX: blöð 145-152, 4 tvinn.
  • Kver XX: blöð 153-160, 4 tvinn.
  • Kver XXI: blöð 161-168, 4 tvinn.
  • Kver XXII: blöð 169-176, 4 tvinn.
  • Kver XXIII: blöð 177-184, 4 tvinn.
  • Kver XXIV: blöð 185-192, 4 tvinn.
  • Kver XXV: blöð 193-200, 4 tvinn.

Layout

  • Tvídálka.
  • Eyður fyrir kaflafyrirsagnir eru aftan við blað 52.
  • Eyður fyrir upphafsstafi eru aftan við blað 52.

Tilstand

Vel varðveitt handrit, blað 1r er þó slitið og göt og rifur á einstaka blöðum (sbr. blöð 1, 84, 91, 110 og 149 (150)).

Skrifttype

I. Blöð 1r-51v eru skrifuð af Þorsteini Þorleifssyni sbr. blað 46v (sjá nánar: Uppruni og ferill). Árléttiskrift.

II. Blöð 52r-200v eru eignuð Jóni Þorgilssyni ráðsmanni á Hólum og presti á Melstað (sjá: Uppruni og ferill).

Udsmykning

Rauðritaðar kaflafyrirsagnir hafa verið á fyrstu blöðunum (blöðum 1-52) en þær eru víða orðnar máðar. Sem dæmi má t.d. nefna blöð 4v og 22v.

Upphafsstafir í ýmsum litum eru á blöðum 1-52 sjá t.d. blöð 3v, 41v, 49v.

Teiknuð mannvera er á blaði 47r, en þar er gefinn til kynna Spesar þáttur með sömu hendi og spássíugrein á blaði 46v (sjá: Uppruni og ferill), ef til vill hendi skrifarans sjálfs.

Tilføjelser

  • Spássíugreinar skrifara eru á bl. 96v-97r, 138v, 64v og 72v (athugasemdir um skrift o.fl.).
  • Þjóðvísa frá um 1500 á neðri spássíu blaðs 57v með hendi skrifara.
  • Spássíugreinar lesenda um Grettis sögu á blöðum 2r, 3r, 39r, 40r, 41v, flestar með gamalli hendi.
  • Víða eru titlar á efri spássíu með 17. aldar hendi (sjá t.d. blöð 74v-75r Saga af Sigurði þögla).
  • Ýmis nöfn eru á spássíum, sbr. upplýsingar um skrifarann og eigenda/-ur handritsins (sjá: Uppruni og ferill).

    Fleiri nöfn má finna á spássíum handritsins. Á blaði 138v (139v) kemur fyrir nafnið: Tómas prestur Jónsson . Og á blöðum 40v, 51r, 65v, 89v, 104r, 138v (139v), 185v, 188r og 196v (197v) er fleiri nöfn að finna.

    .

Vedlagt materiale

Engir seðlar með hendi Árna Magnússonar.

Historie og herkomst

Herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi og á blaði 46v eru upplýsingar um skrifarann skrifaðar með samtímahendi: Þessa sögu hefur skrifað bróðir Bjarnar Þorleifssonar. Björn þessi bjó á Reykhólum en Þorsteinn var óskilgetinn hálfbróðir hans.

Handritið er tímasett til ca 1500-1525 (sbr. ONPRegistre, bls. 433), en til 15. aldar í  Katalog I, bls. 105.

Proveniens

Árni Magnússon fékk handritið frá Vigfúsi Guðbrandssyni en áður áttu það Elín Hákonardóttir í Vatnsfirði og Helga Magnúsdóttir Björnssonar lögmanns, en Árni telur Helgu hafa fengið handritið frá föður sínum (sbr. AM 435 a 4to, blað 64v). Nafn Magnúsar Björnssonar kemur fyrir á blaði 57r (með eigin hendi) og 138v (139v) (í vísu). Aftast í handritinu er skrá yfir ætlaða sauðaþjófa í Eyjafirði frá 1545 (sbr. Íslenskt fornbréfasafn XI, nr. 350). Jón Helgason taldi líklegt að Ari Jónsson lögmaður hefði átt handritið og látið skrifa sauðaþjófatalið í auðan dálk. Handritið hefur því verið í eigu sömu ættar mjög lengi en Vigfús var sjötti maður frá Ara. Mjög fátítt er að hægt sé að rekja eigendasögu miðaldahandrits eins langt aftur og hér hefur verið gert en Ari, fyrsti maðurinn sem með nokkurri vissu er hægt að eigna handritið, hefur fæðst um svipað leyti og handritið var skrifað eða um 1510. Árni hefur fengið bókina í síðasta lagi á árinu 1704 (Guðvarður Már Gunnlaugsson; www.arnastofnun.is).

AM 338 4to og AM 341 a 4to eru skrifuð eftir AM 152 1 fol.

Del II ~ AM 152 2 fol.

1 (202r-202v)
Hómilía
Bemærkning

Brot af latneskri hómilíu, sem ekki hefur tilheyrt handritinu upprunalega en verið notuð í band.

Tekstklasse

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale
Skinn.
Antal blade
1 blað (265-290 mm x 242-245 mm).
Lægfordeling

Eitt blað.

Layout

  • Tvídálka.
  • Leturflötur er ca 220-225 mm x 210-215 mm.
  • Línufjöldi er ca 31-33.

Tilstand

  • Blaðið er í raun tvö blöð sem saumuð hafa verið saman. Annað blaðið er skorið að ofan og að utanverðu. Hitt blaðið er aðeins ræma á hvolfi sem er saumuð neðan á hitt; á henni eru nótur. Blöðin eru bæði úr tvídálka handritum en það er ekki sama hönd á þeim. (Guðvarður Már Gunnlaugsson; www.arnastofnun.is)
Versósíða er mjög dökk og ber merki um að blaðið hefur verið notað í band.

Skrifttype

Skrifari er óþekktur. Textaskrift.

Tilføjelser

Blaðræma með nótum er saumuð neðan á blaðið.

Historie og herkomst

Herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi.

Það er tímasett til ca 1300 eða fyrr í  Katalog I , bls. 105.

Bibliografi

Forfatter: Loth, Agnete
Titel: , Småstykker 11-12
Omfang: s. 361-363
Forfatter: Loth, Agnete
Titel: Småstykker 6-8,
Omfang: s. 363-366
Titel: , Úlfhams saga
Redaktør: Aðalheiður Guðmundsdóttir
Omfang: 53
Forfatter: Aðalheiður Guðmundsdóttir
Titel: Stóð og stjörnur, Hallamál : rétt Haraldi Bernharðssyni fimmtugum 12. apríl 2018
Omfang: s. 7-10
Forfatter: Bjarni Einarsson
Titel: Munnmælasögur 17. aldar, Íslenzk rit síðari alda
Omfang: 6
Titel: Fornaldar sögur Norðrlanda II.
Redaktør: Rafn, C. C.
Titel: Fornaldar sögur Norðrlanda III.
Redaktør: Rafn, C. C.
Forfatter: Rowe, Elizabeth Ashman
Titel: Folktale and parable. The unity of Gautreks saga, Gripla
Omfang: 10
Forfatter: Elín Bára Magnúsdóttir
Titel: Forfatterintrusjon i Grettissaga og paralleller i Sturlas verker, Scripta Islandica
Omfang: 68
Forfatter: Hansen, Finn
Titel: Forstærkende led i norrønt sprog, Arkiv för nordisk filologi
Omfang: 98
Forfatter: Guðrún Þórhallsdóttir
Titel: Orð og tunga, Tvíræða orðasambandið að ósekju
Omfang: 18
Forfatter: Haraldur Bernharðsson
Titel: Þykkja og þykja. Hljóðbeygingarvíxl einfölduð, Gripla
Omfang: 15
Forfatter: Hreinn Benediktsson
Titel: Linguistic studies, historical and comparative
Forfatter: Jóhanna Katrín Friðriksdóttir
Titel: Ideology and identity in late medieval northwest Iceland, Gripla
Omfang: 25
Forfatter: Jóhanna Katrín Friðriksdóttir
Titel: Góssið hans Árna, Síðasta glæsta sagnahandritið
Omfang: s. 171-183
Forfatter: Jóhannes Bjarni Sigtryggsson
Titel: Hálfdanar saga Brönufóstra (a- og b-gerð)
Forfatter: Jón Helgason
Titel: Athuganir Árna Magnússonar um fornsögur, Gripla
Omfang: 4
Titel: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Redaktør: Kålund, Kristian
Forfatter: Driscoll, Matthew James
Titel: Véfréttir sagðar Vésteini Ólasyni fimmtugum, Hvað binst við nafn?
Omfang: s. 67-69
Titel: Sigurðar saga þögla. The shorter redaction
Redaktør: Driscoll, Matthew James
Omfang: s. clxvi, 67 p.
Forfatter: Driscoll, Matthew James
Titel: Postcards from the edge: an overview of marginalia in Icelandic manuscripts, Variants
Omfang: s. 21-36
Titel: Ordbog over det norrøne prosasprog: Registre
Redaktør: Den arnamagnæanske kommision
Forfatter: Widding, Ole
Titel: , En forbindelse imellem Sverris saga (AM 81a, fol.) og Hectors saga
Omfang: s. 94-96
Forfatter: Boulhosa, Patricia Pires
Titel: Gripla, Scribal practices and three lines in Völuspá in Codex Regius
Omfang: 26
Titel: , Jóns saga Hólabyskups ens helga
Redaktør: Foote, Peter
Omfang: 14
Titel: Rit Handritastofnunar Íslands, Laurentius saga biskups
Redaktør: Árni Björnsson
Omfang: III
Forfatter: Stefán Karlsson
Titel: , Ritun Reykjafjarðarbókar. Excursus, bókagerð bænda
Omfang: s. 120-140
Forfatter: Stefán Karlsson
Titel: Bókagerð Ara lögmanns Jónssonar, Gripla
Omfang: 19
Titel: Biskupa sögur
Omfang: I-II
Forfatter: Árni Heimir Ingólfsson
Titel: Góssið hans Árna, Kvæða og tvísöngsbók frá Vestfjörðum
Omfang: s. 37-49
[Metadata]
×

[Metadata]