Detaljer om håndskriftet

PDF
PDF

AM 121 fol.

Sturlunga saga ; Island, 1630-1675

Tekstens sprog
islandsk

Indhold

1 (1r-78v)
Sturlunga saga
Bemærkning

Útdráttur skyldur þeim sem er í AM 119 fol., með þátta- og kaflaskiptingu að hluta og án Árna sögu biskups.

Tekstklasse
1.1 (1r-4v)
Íslendingasagan mikla, í tíu þætti sundurdeild og niðurköfluð. Fyrsti þáttur. Af Hafliða Mássyni og Þorgils Oddasyni. 1. kap.
Rubrik

Íslendingasagan mikla, í tíu þætti sundurdeild og niðurköfluð. Fyrsti þáttur. Af Hafliða Mássyni og Þorgils Oddasyni. 1. kap.

Incipit

Hjör konungur, son Hálfs konungs …

Explicit

… og andaðist anno 1130.

Tekstklasse
1.2 (4v-5v)
Annar þáttur hljóðandi um ættartölur ýmsra höfðingja á Íslandi fyrri alda.
Rubrik

Annar þáttur hljóðandi um ættartölur ýmsra höfðingja á Íslandi fyrri alda.

Incipit

[B]örn þeirra Þorgils Oddasonar og Kolfinnu Hallsdóttur …

Explicit

… er þar bjó síðan.

Tekstklasse
1.3 (5v-8v)
Þriðji þáttur af Sturlu Þórðarsyni
Rubrik

Þriðji þáttur af Sturlu Þórðarsyni

Incipit

[Þ]órður Gilsson faðir Sturlu …

Explicit

… um bróður hans.

Bemærkning

Texti blaðs 8 hefur skerst lítillega.

Tekstklasse
1.4 (8v-15v)
Fjórði þáttur af Guðmundi hinum dýra
Rubrik

Fjórði þáttur af Guðmundi hinum dýra

Incipit

Guðmundur hét bóndi Eyjólfsson …

Explicit

… er þar bjó síðan.

Tekstklasse
1.5 (15v-24v)
Fimmti þáttur af Þorvaldi Vatnsfirðingi
Rubrik

Fimmti þáttur af Þorvaldi Vatnsfirðingi

Incipit

[Þ]ar tekur nú til frásagnar …

Explicit

… og skildu við það.

Tekstklasse
1.6 (24v-29v)
Sjötti þáttur af Þorvaldssonum, Þórði og Snorra.
Rubrik

Sjötti þáttur af Þorvaldssonum, Þórði og Snorra.

Incipit

[D]rottinsdaginn eftir brennu Þorvalds …

Explicit

… hafði goldið honum.

Bemærkning

Hér eftir er í handriti ekki um númeraða þátta- eða kaflaskiptingu að ræða.

Tekstklasse
1.7 (29v-45r)
Sjöundi þáttur af Órækju Snorrasyni.
Rubrik

Sjöundi þáttur af Órækju Snorrasyni.

Incipit

[Þ]etta vor sem nú var frá sagt …

Explicit

… að draga saman vináttu þeirra frænda, var það og auðvelt.

Bemærkning

Skriftin breytist eða annar skrifari er að verki á blöðum 34r-45r og eftir blað 34v og handritið út í gegn eru kaflar ekki lengur númeraðir; skrifari skilur þó eftir eyður fyrir slíkt við kaflaskil.

Þáttaskil eru greinileg á blaði 45r þó upphaf næsta þáttar á blaði 45v sé án fyrirsagnar.

Tekstklasse
1.8 (45v-64r)
Ingen titel
Incipit

[E]inum vetri vetri (!) eftir lát Snorra Sturlasonar …

Explicit

… og skildust þeir við svo búið.

Bemærkning

Engin fyrirsögn.

Skriftarlag breytist aftur á blöðum 45v-78v.

Tekstklasse
1.9 (64r-78v)
Af Þorgils skarða Böðvarssyni, Þórðarsonar, Sturlusonar.
Rubrik

Af Þorgils skarða Böðvarssyni, Þórðarsonar, Sturlusonar.

Incipit

[B]öðvar bjó á Stað, Þórðarson …

Explicit

… hér á Íslandi sat Gissur jarl heima á Stað.

Tekstklasse

Fysisk Beskrivelse / Kodikologi

Materiale

Pappír með vatnsmerkjum.

Vatnsmerki 1. Aðalmerki: Akkeri // Ekkert mótmerki ( 189 , 192 , 195 , 201-207 , 209 , 214-216 , 220 , 222 , 225-227 , 237 , 240 , 242-243 , 246-247 , 249 , 252-253 , 255 , 258-259 , 261 , 265-266 ).

Vatnsmerki 2. Aðalmerki: Sverðlilja // Ekkert mótmerki ( 229 , 232 , 234 ).

Antal blade
i + 78 + i blöð (297 mm x 196 mm). Blað 78v er að mestu autt.
Foliering

  • Eldri blaðmerking: 189-266.

Lægfordeling

12 kver:

  • I: spjaldblað - fylgigögn 1 (eitt tvinn + eitt blað: spjaldblað+fremra saurblað 1, fylgigögn 1)
  • II: bl. 1-8 (4 tvinn: 1+8, 2+7, 3+6, 4+5)
  • III: bl. 9-16 (4 tvinn: 9+16, 10+15, 11+14, 12+13)
  • IV: bl. 17-24 (4 tvinn: 17+24, 18+23, 19+22, 20+21)
  • V: bl. 25-32 (4 tvinn: 25+32, 26+31, 27+30, 28+29)
  • VI: bl. 33-40 (4 tvinn: 33+40, 34+39, 35+38, 36+37)
  • VII: bl. 41-48 (4 tvinn: 41+48, 42+47, 43+46, 44+45)
  • VIII: bl. 49-56 (4 tvinn: 49+56, 50+55, 51+54, 52+53)
  • IX: bl. 57-64 (4 tvinn: 57+64, 58+63, 59+62, 60+61)
  • X: bl. 65-74 (5 tvinn: 65+74, 66+73, 67+72, 68+71, 69+70)
  • XI: bl. 75-78 (2 tvinn: 75+78, 76+77)
  • XII: aftara saurblað 1 - spjaldblað (eitt tvinn)

Layout

  • Tvídálka.
  • Sumstaðar er strikað fyrir dálkum og spássíum með bleki eins og t.d. á rekto hliðum blaða 9r-15r.

    Víða annars staðar má greina línur sem hugsanlega hafa verið dregnar með beini til afmörkunar dálka og spássía, sbr. t.d. á blaði 31v.

  • Leturflötur er ca 245-270 mm x 150-170 mm og leturflötur hvors dálks er ca 245-270 null x 75-85 null. Innri dálkar eru að jafnaði breiðari en þeir ytri.
  • Eyður fyrir upphafsstafi (sjá t.d. blöð 1v-2r).
  • Eyður fyrir þáttamerkingar og kaflanúmer (sjá t.d. blöð 45v og 64r).
  • Griporð eru víðast hvar (sjá t.d. blöð 15v-16r og 64v-65r).

Tilstand

  • Blöðin eru víða trosnuð á jöðrum og sumstaðar hafa bæði innri og ytri spássíur verið styrktar (sbr. 25r og 33r).
  • Texti sést víða í gegn (sjá t.d. 29r-30v).
  • Blekklessur eru t.d. á blaði 30r.
  • Sumstaðar eru blettir á blöðum; bæði á textafleti (án þess þó að skemma textann) og spássíum (sbr. 32r-v og 74r-v).

Skrifttype

  • Með hendi Þorsteins Björnssonar á Útskálum.
  • Fljótaskrift. Skrift á blöðum 34r-45r er með öðru bleki og hallar öfugt við fyrri skrift; hún er settari en þó með fljótaskriftareinkennum (h, s, r…).
  • Skriftarlag er sömuleiðis með öðru móti á blöðum 45v-48v og eitthvað áfram.

Udsmykning

  • Fyrirsagnir og kaflanúmer textans eru víðast með stærra letri en meginmálið (sjá blöð 4v-5r og 5v-6r).

Tilføjelser

  • Handritið er merkt sem Compendium B á blaði 1r með hendi frá 18. öld.

Indbinding

Band frá 1974 (300 null x 223 null x 23 null). Pappaspjöld eru klædd fínofnum líndúk. Grófari dúkur er á kili og hornum, saumað á móttök.

Í eldra bandi voru spjöld og kjölur klædd bókfelli úr kirkjulegu latnesku handriti.

Vedlagt materiale

  • Fastur seðill (156 mm x 120 mm með hendi Árna Magnússonar: 1709 16. novembris. Ólafi Einarssyni send til láns. Sturlunga saga folio með smárri skrift úr bók séra Þorsteins á Setbergi. Hún er aftur komin, kannski hann hafi látið uppskrifa úr henni. Er partur úr bók séra Þorsteins Björnssonar er síðar átti Sigurður Björnsson lögmaður.

Historie og herkomst

Herkomst

Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett til 17. aldar í Katalog I , bls. 83, en virkt skriftartímabil Þorsteins Björnssonar var ca 1630-1675. Það var áður hluti af stærri bók (sbr. seðil), þar blöð 189-266. Í þeirri bók voru einnig AM 158 fol., AM 181 a-h fol., AM 181 k-l fol. og AM 204 fol. (sbr. JS 409 4to).

Proveniens

Bókin sem handritið tilheyrði var í eigu skrifarans, sr. Þorsteins Björnssonar, og síðar Sigurðar Björnssonar lögmanns (sbr. seðil). Árni Magnússon tók bókina í sundur og lánaði Ólafi Einarssyni þennan hluta árið 1709 (sbr. seðil).

Erhvervelse

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 17. apríl 1974.

Yderligere information

Katalogisering og registrering

Kålund gekk frá handritinu til skráningar 6. november 1885 Katalog I , bls. 83 (148), DKÞ skráði 13. desember 2001, VH skráði handritið skv. TEIP5 reglum 17. februar 2009; lagfærði í november 2010 ÞÓS skráði vatnsmerki 12. juni 2020. EM lagfærði kveraskipan 12. juni 2023.

Bevaringshistorie

Viðgert og bundið af Birgitte Dall í mars 1974. Eldra band fylgir.

Gömul viðgerð, pappírsstrimlar límdir á blaðkanta.

Billeder

  • Stafrænar myndir á www.sagnanet.is.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Negatíf filma og negatíf örfilma frá 1995 á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi (öskjur 423 og 419).

Bibliografi

Titel: , Mírmanns saga
Redaktør: Slay, Desmond
Omfang: 17
Titel: , Hemings þáttr Áslákssonar
Redaktør: Fellows Jensen, Gillian
Omfang: III
Forfatter: Guðrún Ása Grímsdóttir
Titel: Heimkynni uppskrifta Sturlunga sögu, Skjöldur
Omfang: 11
Forfatter: Guðrún Ingólfsdóttir
Titel: Kona kemur við sögu, Af Þóru Þorsteinsdóttur handritaskrifara
Omfang: s. 167-168
Titel: , Byskupa sögur
Redaktør: Jón Helgason
Omfang: 13:1
Titel: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Redaktør: Kålund, Kristian
Titel: , Árna saga biskups
Redaktør: Þorleifur Hauksson
Omfang: II
Titel: Kirialax saga, STUAGNL
Redaktør: Kålund, Kristian
Omfang: LXIII
Titel: Valla-Ljóts saga, STUAGNL
Redaktør: Jónas Kristjánsson
Omfang: LXIII

[Metadata]