AM 104 fol.
Landnámabók með viðauka ; Noregur, 1690-1697
Tungumál textans
Innihald
Hér hefur Landnámabók Íslandsbyggðar og segir í hinum fyrsta kapitula hvort skemmst er frá Íslandi og hverjir herrar ríktu á Norðurlöndum í þann tíma.
Nú hefur upp landnám í Norðlendingafjórðungi er fjölbyggðastur hefur verið af öllu Íslandi og stærstar sögur hafa gerst bæði að fornu og nýju, sem enn mun ritað verða og raun ber á.
„Nú hefur upp landnám í Norðlendingafjórðungi er fjölbyggðastur hefur verið af öllu Íslandi og stærstar sögur hafa gerst bæði að fornu og nýju, sem enn mun ritað verða og raun ber á.“
„Gunnsteinn meinfretur, son Álfs …“
„… en þar voru MCC bænda þá er talið var.“
Þessir menn hafa land numið í Austfirðingafjórðungi er nú munu upp taldir og fer hvað af hendi norðan til fjórðungamóts frá Langanesi á Sólheimasand og er það sögn manna að þessi fjórðungur hafi fyrst albyggður orðið.
„Þessir menn hafa land numið í Austfirðingafjórðungi er nú munu upp taldir og fer hvað af hendi norðan til fjórðungamóts frá Langanesi á Sólheimasand og er það sögn manna að þessi fjórðungur hafi fyrst albyggður orðið.“
„Gunnólfur kroppa hét maður son Þóris hauknefs …“
„… eru frá komnir - Ketill hinn fíflski og Leiðólfur kappi.“
Hér hefur landnám í Sunnlendingafjórðungi er með mestum blóma er alls Íslands fyrir landskosta sakir og höfðingja þeirra er þar hafa byggt, bæði lærðir og ólærðir.
„Hér hefur landnám í Sunnlendingafjórðungi er með mestum blóma er alls Íslands fyrir landskosta sakir og höfðingja þeirra er þar hafa byggt, bæði lærðir og ólærðir.“
„Austfirðir byggðust fyrst á Íslandi en á milli Hornafjarðar og Reykjaness …“
„… þó að synir þeirra sumir reistu hof og blótuðu, en landið var alheiðið nær C [. …] vetra. “
„Óaldarvetur mikill varð á Íslandi …“
„… og er einmælt hann hafi verið hinn mesti merkismaður.“
Viðauki, að hluta til úr Kristni sögu. Vísað í lokin til Hauksbókar.
Lýsing á handriti
- Upprunaleg blaðsíðumerking 1-206.
- Síðari tíma blaðmerking með rauðum lit 1-103.
Þrettán kver.
- Kver I: blöð 1-8, 4 tvinn.
- Kver II: blöð 9-16, 4 tvinn.
- Kver III: blöð 17-24, 4 tvinn.
- Kver IV: blöð 25-32, 4 tvinn.
- Kver V: blöð. 33-40, 4 tvinn.
- Kver VI: blöð. 41-48, 4 tvinn.
- Kver VII: blöð 49-56, 4 tvinn.
- Kver VIII: blöð 57-64, 4 tvinn.
- Kver IX: blöð 65-72, 4 tvinn.
- Kver X: blöð 73-80, 4 tvinn.
- Kver XI: blöð 81-88, 4 tvinn.
- Kver XII: blöð 89-96, 4 tvinn.
- Kver XIII: blöð 97-103, 3 tvinn + 1 stakt blað.
Með hendi Ásgeirs Jónssonar; settletur, fyrnt.
- Einkunnarorð og undirskrift með hendi Þormóðs Torfasonar á efri spássíu blaðs 1r.
- Athugasemdir og lesbrigði með hendi skrifara eru á spássíum (sbr. t.d. 40v-41r).
- Vísanir til Hauksbókar og Sturlubókar Landnámu eru á spássíum.
Skinnband frá 1989 (311 null x 227 null x 35 null). Saumað á móttök. Fjögur ytri saurblöð tilheyra þessu bandi en fjögur innri tilheyra eldra bandi. Við ystu saurblöðin eru rifrildi af fleiri saurblöðum.
Band frá 1911-1913. Kjölur og horn eru klædd bókfelli, spjöld eru klædd pappír.
Í eldra bandi voru spjöld og kjölur klædd bókfelli úr latnesku helgisiðahandriti með nótum (nú í Acc 7).
- Fastur seðill (162 null x 105 null) með hendi Árna Magnússonar: „Þessi Landnáma var með Compendio Sturlunga sögu í einu bandi þá hún frá Íslandi kom með öðrum mínum bókum 1720. Þormóður Torfason hafði 1698 3. Non. júlí, gefið það volumen Hermanni Mejer, Etatsráðs Meyers syni. En ég keypti bókina á Mejers auction. Var þá í frönsku bandi en ég skildi bækurnar að 1721.“
- Tveir lausir miðar merktir Stofnun Árna Magnússonar, safnmarki og heiti handrits.
Uppruni og ferill
Handritið var skrifað í Noregi (Stangarlandi) og er tímasett frá ársbyrjun 1690 til vors 1697 í umfjöllun Más Jónssonar um skrifarann Ásgeir Jónsson (sbr. Már Jónsson 2009: 282-297 ), en til ca 1700 í Katalog I , bls. 70.
Handritið var skrifað fyrir Þormóð Torfason, eftir uppskrift Björns Jónsonar á Skarðsá, sem nú er glötuð. Skarðsárbók Landnámu er samsteypugerð Björns Jónssonar á Skarðsá af Sturlubók (AM 107 fol.) og Hauksbók (AM 105 fol. og AM 371 4to). Handrit Björns var í láni hjá Árna Magnússyni, sem skilaði því 1693 en fékk það síðar að gjöf frá Þormóði.
Handritið var í eigu Þormóðs Torfasonar sem gaf það Hermanni Mejer, syni etatsráðs Reinhold Mejers, árið 1698. Árni Magnússon keypti handritið á uppboði Meiers 1699 og 1721 skildi hann Landnámabók frá Sturlunga sögu, sem hún var áður bundin með og er nú í AM 119 fol. (sbr. blað 1r og seðil).
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 16. nóvember 1973.
Aðrar upplýsingar
Bundið af Ragnari Einarssyni 1989?
Bundið af Otto Ehlert 1911-1913.
- Stafrænar myndir á www.sagnanet.is
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Negatíf örfilma frá 1992 á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, ljósmyndari Jóhanna Ólafsdóttir (askja 386).
- Ljósprent í Landnámabók. Íslenzk Handrit, Series in folio III (1974).
Notaskrá
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: IX-XII
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: III
Ritstjóri / Útgefandi: Þorgeir Guðmundsson, Þorsteinn Helgason
Ritstjóri / Útgefandi: Det kongelige nordiske Oldskrift-Selskab
Umfang: I-IV
Titill: Heimtur: Ritgerðir til heiðurs Gunnari Karlssyni sjötugum, Skrifarinn Ásgeir Jónsson frá Gullberaströnd í Lundarreykjadal
Ritstjóri / Útgefandi: Guðmundur Jónsson, Helgi Skúli Kjartansson, Vésteinn Ólason
Umfang: s. 282-297
Titill: The care taken by Árni Magnússon of the manuscripts in his collection. A study of the records, Care and conservation of manuscripts
Umfang: 2
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: I
Titill: Moving words in the Nordic Middle Ages : tracing literacies, texts, and verbal communities, Traversing the space of the oral-written continuum : medially connotative back-referring formulae in Landnámabók
Umfang: s. 255-278
Titill: Alfræði Sturlu Þórðarsonar, Sturlustefna. Ráðstefna haldin á sjö alda ártíð Sturlu Þórðarsonar sagnaritara 1984
Umfang: s. 37-60
Titill: Alfræði Sturlu Þórðarsonar, , Stafkrókar : ritgerðir eftir Stefán Karlsson gefnar út í tilefni sjötugsafmælis hans 2. desember 1998
Umfang: 79
Lýsigögn
×- Land
- Ísland
- Staður
- Reykjavík
- Stofnun
- Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
- Vörsludeild
- Handritasvið
- Safn
- Safn Árna Magnússonar
- Safnmark
- AM 104 fol.
- Efnisorð
- Biskupasögur
Fornrit
Landnám - Fleiri myndir
Litaspjald- XML
- Opna XML færslu
- PDF í einni heild
- Athugasemdir
- Gera athugasemdir við handrit
Efni skjals
×- Skarðsárbók. Landnámabók Björns Jónssonar á Skarðsá
- Formáli
- Hér hefur Landnámabók Íslandsbyggðar og segir í hinum fyrsta kapitula hvort skemmst er frá Íslandi og hverjir herrar ríktu á Norðurlöndum í þann tíma.
- Hér hefur upp landnám í Vestfirðingafjórðungi er margt stórmenni hefur byggðan.
- Nú hefur upp landnám í Norðlendingafjórðungi er fjölbyggðastur hefur verið af öllu Íslandi og stærstar sögur hafa gerst bæði að fornu og nýju, sem enn mun ritað verða og raun ber á.
- Þessir menn hafa land numið í Austfirðingafjórðungi er nú munu upp taldir og fer hvað af hendi norðan til fjórðungamóts frá Langanesi á Sólheimasand og er það sögn manna að þessi fjórðungur hafi fyrst albyggður orðið.
- Hér hefur landnám í Sunnlendingafjórðungi er með mestum blóma er alls Íslands fyrir landskosta sakir og höfðingja þeirra er þar hafa byggt, bæði lærðir og ólærðir.
- Um erlenda biskupa á Íslandi