Sögur af nokkrum landnámamönnum á Íslandi og þeirra afkomendum, sem á fyrri öldum hafa öðrum framar hreysti og hugvit sýnt. Ritaðar eftir þeim réttustu exempl. sem ég gat fengið. Anno MDCCCXX. (1r) Hér ritast Eyrbyggja eður Þórsnesingasaga. Einnig sögurnar af Gunnlaugi ormstungu, Skáld-Rafni og Hrafnkeli freysgoða (2r) Íslendingasagan Vatnsdæla skrifuð á Starrastöðum árið MDCCCXIX. Einar (108r) Söguþáttur af Gunnari Keldugnúpsfífli (155r)
„Þessar sögur hefur bókin inni að halda“
„Eyrbyggja saga er á þessari bók kemur fyrir sjónir er í flughasti upphripuð; eftir 2 exempt. sem bæði voru mjög skör uppá stafasetning, og með fleiri skriftfeilum. En að mestu voru þau samhljóða sín á milli, nema hvað lítils mismunaði um ættartölur; þar hjá hef ég borið þessa saman við gamla manusk. sem var eiginhandarrit sál. sra. Eyjólfs sem var á Völlum í Svarfaðardal, og mismunaði þeim mikið litlu nema lítils uppá orðaniðurröðun en um efni valla neitt en þann orðamun sem nokkurs var verður hef ég teiknað neðan til á spássíunum með tilvísun hvar samberast eigi við söguna. Gunnlaugs saga er samanborin við góð manusk. og tilfærður sá lítill orðamunur sem fannst. Eins að nokkru leyti sagan af Rafnkeli. En Vatnsdæla er ritinn eftir ófullkomna expempl. því annað fékkst ekki, líka mun vanta, þátt aftan við hana, enn nokkrar óskrifaðar blaðsíður þar framan fyrir nefnda sögu eru ætlaðar til að rita á orðamun, og það sem vantar, ef einhvörstaðar síðar fást kynni. (1v)“
Efnisyfirlit og athugasemdir um forrit
„Ketill flatnefur hét hersir ágætur í Noregi …“
Á blaði 29v og 30r hefur skrifari víxlað texta
„Sagan af Gunnlaugi ormstungu eftir því sem sagt hefir Ari prestur hinn fróði Þórgilsson er mestur fræðimaður hefir verið á Íslandi á landnámasögur og forna fræði.“
Ex cod. memb. hólmiense no. 18 in quarto.
Framan við: „Gunnlaugs saga sýnist mér fyrst rituð snemma á 14. öld“
„Sáttir þeir váru / Svarfvaður og Skarphéðinn …“
„Í þann tíma er Haraldur konungur hárfagri …“
Án titils.
„Söguþáttur af Einari Sokkasyni Grænlending“
Framan við: „Rafnkels saga meinast að sé fyrst ritin seint á 12. öld en eftirfylgjandi þáttur á 13. öld“
„Þessi eftirfylgjandi orðamunur hefur fundist mest verður í hér skrifaðri Vatnsdælu þá hún var samborin við önnur exemplar … “
Án titils
„Íslendingasagan Vatnsdæla skrifuð á Starrastöðum árið MDCCCXIX. Einar.“
Vatnsdæla saga 1934-1935, s. vii.
„Appendix eður viðbætir sögunnar“
„Af … sýnist þessi saga fyrst að vera rituð á tólfta hundraði ára (154v)“
Lokakafli Vatnsdælu
„Söguþáttur af Gunnari Keldugnúpsfífli“
Pappír.
Vatnsmerki.
Gömul blaðsíðumerking 1-302 (2r-152v), 303-332 (155r-169v).
Á blaði 29v og 30r hefur skrifari víxlað texta.
Ókunnur skrifari (155r-169v).
Skinnband með tréspjöldum, þrykkt og með upphleyptum kili.
Eigandi handrits: Einar Bjarnason frá Starrastöðum 1820 (fremra saurblað 1v).
Guðmundur Einarsson sýsluskrifari, gaf Reykjavíkurdeild Hins íslenska bókmenntafélags 1865.
Áður ÍBR. A. 7.
1. bindi úr 5 binda sagnasafni: ÍBR 2 4to - ÍBR 6 4to.
Landsbókasafn keypti handritasafn Reykjavíkurdeildar Hins íslenska bókmenntafélags 1901.
Athugað 1998