AM 189 8vo
Alfræðiefni ; Ísland, 1690-1710
Tungumál textans
Innihald
„Eftirgrennslan margra hluta og meining margra hluta.“
Tíu heimspekilegar samræður.
„Um mannsins náttúru og eðli af stjörnunum“
„Nú af því að þér vitið ei hvar stjörnur standa ...“
„... eður fæddur undir mána[00].“
„Um tungl“
„Þá tungl er nætt er hvervitna gott ...“
„... ei er þá gott fyrir blóð.“
„Um mannanna sköpun“
„Svo segja oss fróðar vísindabækur ...“
„... þjóð sú sem stert hefur svo sem þá er sels dindill.“
Um ólíkar þjóðir, m.a. risa, Blálendinga, einfætlinga.
„Einir berja dyggðir“
„Svo skrifar einn meistari er Hip[p]ocratus heitir ...“
„... ef þeir eru með því smurðir.“
„Um sköpun skepnanna“
„Guð skóp allar skepnur ...“
„... umfram og iiij nætur.“
Um tímasetningar ýmissa atburða úr biblíunni.
„Um heimsstöðu“
„Heimsstaðan er talin í xij páskaaldir ...“
„... og er það þá hlaupársdagur.“
„Svo taldi Stjörnu-Oddi er glöggvastur var ...“
„... þá er komið til Andrésmessu.“
„Hér segir af sólmörkum“
„Það er rímtal svo er hinum fyrri mönnum þótti ...“
„... nucior xij adonij xix.“
„Af löndum og tungum“
„Synir Nóa voru þrír ...“
„... verða alls taldar tungur ii og lxx en þjóð þúsund.“
„Fjórar ár falla úr Paradís í þennan heim ...“
„... Saxelfur, Padus, Tifru, Rodon, Getus.“
„Af vötnum og brunnum“
„Vötn og tjarnir eru með mörgu móti ...“
„... Dauðasjór er á Egyptalandi.“
Um línur og "berg" handarinnar og tengsl þeirra við skapferli fólks. Skrifari hefur ruglast við uppskriftina. Þannig er texti á 51v13 (52v13)-52v17 (53v17) endurtekinn á bl. 56r13 (57r13)-57r9 (58r9) undir fyrirsögninni „Þetta á lesast fyrr sem seinna er skrifað“.
„Í mannsins líkama hvörjar spacim menn kalla berg ...“
„... það er á milli líflínu og lukkulínu hvört rúm mjög eftir.“
Virðist enda í miðri setningu neðarlega á bl. 52v (53v).
„Nú er að segja af mynd handarinnar og hennar verkum ...“
„... og lítt colerchus.“
„Af alls háttuðum eiginleik“
„Ef nokkur lýtur og munninn að matnum hneigir ...“
„... hann mun og einnig til heiðurs hefjast.“
„Þetta á að lesast fyrr sem seinna er skrifað“
„Gengur hún allt í miðlínu og ekki lengra ...“
„... án hvörra lima maðurinn má ekki lifa.“
„Af lífslínuteikninu í þeirri fyrstu almennilegu hönd“
„Þetta rúm handarinnar, milli miðlínu og borðlínu ...“
„... en það sker skjaldan.“
„Af línu höfuð[s]ins“
„Ef lífslínan er breið og löng ...“
„... hugsunar illrar og góðrar hneigðar.“
„Af línu lif[r]arinnar“
„En ef lif[r]arinnar lína er löng og breið ...“
„... þýðir krankleik sem einnig kemur af lif[r]inni.“
„Af tr[i]angulo handarinnar línu og borðinu“
„Af tr[i]angulo er áður sagt hvernig hún er gjörð ...“
„... tilfallandi hlutir verða af þessari línu teknir.“
„Af borði handarinnar“
„Borð handarinnar er á millum miðlínu og borðlínu ...“
„... það er sagt af helstu línum.“
„Af öðrum línum utan prin[c]ipalis“
„Það er enn aðrar línur fyrir utan þær fjórar ...“
„... en hitt kemur af nægð náttúrunnar.“
Lýsing á handriti
Blaðmerkt 2-68 á neðri spássíu, síðari tíma viðbót.
Níu kver:
- Kver I: bl. 2-9, 4 tvinn.
- Kver II: bl. 10-17, 4 tvinn.
- Kver III: bl.18-19, 1 tvinn.
- Kver IV: bl. 20-29, 2 stök blöð, 4 tvinn.
- Kver V: bl.30-37, 4 tvinn.
- Kver VI: bl. 38-45, 4 tvinn.
- Kver VII: bl. 46-50, 4 tvinn.
- Kver VIII: bl. 51-61, 4 tvinn.
- Kver IX: bl. 62-69, 4 tvinn.
Blekblettir, 10r (bl. 11r) og 19v (bl. 10v).
I. 1r-14r: Óþekktur skrifari.
II. 15r-67r: Óþekktur skrifari, fljótaskrift.
Pennaflúraðir upphafsstafir (ca 2 línur), sjá t.d. bl. 1r (Bl. 2r), en minna flúraðir eftir bl. 15r (bl. 16r).
Stærra letur notað í fyrirsögnum og fyrstu línu kafla, sjá t.d. bl. 35v (bl. 36v).
Smá skreyting við griporð, t.d. bl. 24v (Bl. 25v)
Nöfn og ýmislegt krot er á saurblaði og spjaldblöðum.
Band frá því í september 1980 (120 mm x 164 mm x 19 mm). Pappaspjöld klædd fínofnum líndúk, grófari dúkur á kili og hornum. Saumað á móttök. Saurblöð tilheyra nýju bandi.
Safnmarksmiði á kili.
Eldra band (ca 144-147 mm x 92-98 mm x 17 mm) er klætt skinni (en hefur skroppið saman). Varðveitt sér í pappakápu (223 mm x 191 mm x 5 mm). Þar liggja einnig spjaldblöð (hér og hér).
- Seðill (102 mm x 83 mm) Árna Magnússonar um feril handritsins: „Bjarna á Geirlandi.“
- Fremst í handriti liggur laus seðill frá forverði.
Uppruni og ferill
Handritið var skrifað á Íslandi. Það er tímasett til ca 1700 í Katalog II 1892, bls. 439. Bl. 20 (Bl. 21) er úr eldra handriti frá 17. öld.
Sjá seðil Árna Magnússonar. Sjá einnig nöfn á spjaldblöðum og saurblaði.
Stofnun Árna Magnússonar tók við handritinu 21. maí 1981.
Frá 11. febrúar til 11. maí 2025 er handritið á sýningunni Heimur í orðum í Eddu, Arngrímsgötu 5.
Aðrar upplýsingar
- KÓÓ yfirfór og bætti við 30. janúar 2025.
- MJG yfirfór og skráði samkvæmt TEI P5 17. desember 2024 ; lagfærði 3. febrúar 2025.
- GI skráði 1. júlí 2012.
- Skráning Kristian Kålunds á handritinu er aðgengileg á Katalog over den Arnamagnæanske håndskriftsamling, II, bls. 439 (nr. 2401).
Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
Svart-hvítar ljósmyndir á NorS Sprogsamlinger.
Notaskrá
Titill: Medieval physiology encoded: an Icelandic samtal, Mediaeval Scandinavia
Umfang: 12
Lýsigögn
×- Land
- Ísland
- Staður
- Reykjavík
- Stofnun
- Stofnun Árna Magnússonar í íslenskum fræðum
- Vörsludeild
- Handritasvið
- Safn
- Safn Árna Magnússonar
- Safnmark
- AM 189 8vo
- Efnisorð
- Heimsmyndarfræði/kosmólógía
Grasafræði / Grös
Líffræði
Siðfræði
Annálar
Heimspeki
Stjörnufræði
Alfræði
Tímatalsfræði
Stjörnuspeki
Þjóðfræði
Lækningar
Landafræði
Eldgos - Fleiri myndir
![[Ext] (Spine)](/images/new_window.png)
[Ext] (Spine)[Ext] (Fore-Edge)[Ext] (Head-Edge)[Ext] (Tail-Edge)Litaspjald- XML
- Opna XML færslu
- PDF í einni heild
- Athugasemdir
- Gera athugasemdir við handrit
Efni skjals
×- Eftirgrennslan margra hluta
- Samtal meist[a]rans og lærisveinsins
- Annað samtal
- Þriðja samtal
- Fjórða samtal
- Fimmta samtal
- Sjötta samtal
- Sjöunda samtal
- Áttunda samtal
- Níunda samtal
- Tíunda samtal
- Um mannsins art og náttúru
- Um mannsins náttúru og eðli af stjörnunum
- Um tungl
- Um mannanna sköpun
- Einn gamall annáll
- Einiberja dyggðir
- Um sköpun skepnanna
- Um heimsstöðu
- Stjörnu-Odda tal
- Um sólmörk
- Af löndum og tungum
- Um ár og vötn
- Af vötnum og brunnum
- Um form og línur handarinnar