Skráningarfærsla handrits
ÍB 299 4to
Skoða myndirEddukvæði; Ísland, 1764
Innihald
„Til - ágætis - vid. Snorra Eddu setjast þessir eftirfylgjandi kviðlingar úr Sæmundar Eddu“
„Skrifuð Anno 1764.“
„Gunnarsslagur“
„Ár var það Gunnar / gjörðist að deyja …“
„… hljóðfagra sveigja hörpustrengi.“
Skrifað með yngri hendi: „NB. Autor hujus Odæ est Doctiss. Dns. G. Pauli.“ (11v)
Haukur Þorgeirsson: Gunnarsslagur og Valdagaldur Kráku
„Grímnismál“
„Grottasöngur“
„Gull er kallað mjel Fróða. Þar til er saga sjá að Skjöldur hét sonur Óðins …“
„Sigurðarkviða Fáfnisbana eður Grípisspá“
„Sigurðarkviða Fáfnisbana önnur. Um uppruna Fáfnis“
„Fáfnismál“
„Brynhildarkviða Buðladóttur“
„Sigurður reið upp á Hindarfjall …“
„Hvað beit brynju? / Hví brá ég svefni …“
Kviðan endar ekki eins og almennast er í útgáfum.
„Guðrúnarkviða Gjúkadóttur“
„Ár var það Guðrún / gjörðist að deyja …“
„… er hún sár um leit á Sigurði. “
„Guðrún gekk þaðan á braut …“
Niðurlag frásagnarinnar á blöðum 33r-33v er að mestu í lausu máli en þar segir í stuttu máli frá brottför Guðrúnar til Danmerkur og hvernig Brynhildur Buðladóttir tók líf sitt. Einnig er greint frá Gunnari og Högna og Fáfnisarfi, svikráðum Atla og hefnd Guðrúnar.
„Fullrætt er um þetta / för engi svo síðan …“
„… björt áður sylti.“
Í niðurlagi er síðasta erindi Atlakviðu.
„Guðrúnarlok“
„Guðrún gekk þá til sævar …“
Frásögnin hefst eins og almennast er, þ.e. á lausamálskafla en bundna málið hefst hér í þrettánda erindi og lýkur í tuttugasta og öðru erindi (sbr. útgáfu; Finnur Jónsson 1905: 447-450 Finnur Jónsson1905: 447-450 ).
„Gekk eg til strandar / gröm var ég nornum …“
„… að þetta tregrófum talað verði. “
„Þetta er síðast í Sæmundar Eddu (34r)“
„Útlegging Björns Jónssonar á Skarðsá á Skagafirði yfir Völuspá.“
„Tvær bækur eru þær hér á Íslandi er menn nefna almennilega hvörja fyrir sig Eddu …“
„… frá Priamus höfuðkóngi Trojuborgar og Eddu dæmisögur sagði Gylfa kóngi. Tantum.“
„Nokkuð um rúnir. Hvaðan þær séu. Hvörjir þær hafi mest tíðkað. Hvar af sitt nafn hafi. Um þeirra margfjölda. Um þeirra mátt og kraft. Ásamt ráðningu þeirra dimmmæltu ljóða Brynhildar Buðladóttur með því fleira sem hér að hnígur. Uppteiknað með með ráði vitra manna á Skarðsá í Skagafirði. ANNO 1642. Af Birni Jónssyni“
„Um komu Asiæ manna hingað í Norðurlönd …“
„… sem margt kann að finnast.“
„Að fornu í þeirri gömlu norrænu kölluðust rúnir bæði ristingar og skrifelsi“
„Sigrúnar skaltu kunna …“
„… soddan og þvílík fornyrði eru mér of þung og þarflaust um að hugsa né út að leggja. Finis. Endir.“
Kom út á prenti. Sjá Einar G. Pétursson: Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða
„Edda hviled under benke / udi mørke lagt i skyl …“
„… Aldrig hafde hun reist sig op“
Á myndunum má sjá myndir sem tengjast goðsagnarefni.
„Útlegging nokkurra fornyrða til undirvísunar eftir stafrófi“
„Svo ei sé auð eftirfylgjandi blaðsíða setjast hér fáein norðurheimsbúa stafró“
„Ættartala Óðins“
„Til uppfyllingar þassari blaðsíðu setjast þessi stafróf“
„Formáli til Eddu“
„Fyrst stuttleg undirvísun um hennar nafn …“
„… hvör má halda hér um það honum sjálfum best fellur og líkar.“
„Annar formáli nýgjörður“
„Ljóst er mönnum af …“
„… og latínskum diktum ef menn vilja.“
„Natatio de Venere“
„Venus ástargyðjan er áður nefnd …“
„… manninum gefur.“
„Notatio de Idolomania“
„Vocabulum …“
„… frá Júpiter eður Saturnó.“
„Endir þess annars formála bókarinnar Snorra-Eddu.“
„Formáli séra Arngríms Jónssonar að Mel í Miðfirði.“
„Það að vorir forfeður hafi iðkað bóklegar listir …“
„… Guð gefi öllum skilning í því hinu góða. Amen. Arngrímur Jónsson.“
„I. Dæmisaga. Gylfaginning, Hárs lygi“
„Gylfi réð þar löndum er nú heitir Svíþjóð …“
„… svo sem að læra má í hinum seinna parti þessarar bókar.“
„Annar partur Snorra-Eddu sem eru nöfn og kenningar eftir stafrófi.“
„A. Ásaheiti …“
„… (minnkunn) æska, (ungdómur) örvesi.“
„Endir þess annars parts Snorra-Eddu.Tɛλos.“
„Extractum eður útdregið af notis Olavi Vereli svenska sem prentaðar voru Ao. 1664 að Uppsölumí Svíaríki“
„1. Hrósar author þessu tungumáli mikillega …“
„… sem á sinn hvern hátt dóu, svo sem sverð, eður valdauðir væri.“
„Þetta úr notis Vereli (134r)“
„Fyrsta játning: Málfæri þeirra gömlu norðurheimsbúa hafa íslenskir en nú hreint og óskert og tíðka það enn í dag“
„Þó það mikla Norðursjóarins haf …“
„… þá hafa Íslendingar hana en nú hreina og óbrjálaða.“
„Önnur játning: Stafagjörð þeirra gömlu norðurheimsbúa sú elsta voru rúnir“
„Að rúnirnar hafi tíðkanlegar verið hjá þeim gömlu …“
„… því af öllu þessu sem ég hefi talað kunna réttsýnd annað að ineta. [sic]“
„Þriðja játning: Sæmundur fróði að viðurnefni kom fyrstur rúnir punktum aðgreindar og rómverskum stafrófi í raðan og atkvæði viðlíkar í Ísland“
„Anno Xti MLXXII fór þessi Sæmundur er mjög fýstist á bóknám …“
„… í hvörjum þýðingum að aðrir hafa mikið og gott látið eftir sig liggja.“
„Málrúnir. Þeirra myndir, nöfn og kenningar eftir stafrófi“
„ … Kennist sem O.“
„Hér setjast þær gömlu klapprúnir eður dimmrúnir með sínni sexföldu myndan“
„Appendix eður finale“
„Kristur skóp ríkur und reisti / Róms hall veröld alla …“
„… döglingur á járnnöglum.“
„Ungur skjöldungur stígur aldrei / jafnmildur á við skjöld …“
„… bræður landreki æðri.“
„Máni skín af mænu / moldar hofs um foldir …“
„… lífs né dauða.“
„Registur yfir … Snorra Eddu“
Lýsing á handriti
Pappír mjög blandaður, þrjú vatnsmerki greind, arkir efalaust vitlast tengdar saman sums staðar.
Algengasta vatnsmerkið er: Pro patria / JHONIG&ZOONEN
Einnig: skjaldarmerki Amsterdam
og samanfléttað F5 undir kórónu / ID (Strandmøllen-Johan Drewsen).
Ein hönd ; Skrifari:
Fremst í handriti, á blaði 1r, er titilsíða með efnisyfirliti yfir kvæði úr Sæmundar-Eddu með ramma í tveimur litum. Á blaði 1v er mynd af Cybele Valva. Á blaði 57r er bókahnútur. Á blaði 58r er titilsíða Snorra-Eddu. Á blaði 59r er blekteikning af þremur spjótum og texti á latínu. Undir honum stendur: „Gott er til geirs að taka“ Á blaði 59v er mynd sem eru Fyrsti Hár eður þriðji, Jafnhár og í Hár í hásæti og stendur Gangleri frammi fyrir þeim. Á baði 60r er mynd af Mars eða Tý. Á blaði 60v er blekteikning af steini og á honum teikning af Gestum blinda. Á blaði 134v er teikning af rúnasteini. Á blaði 151r er bókahnútur.
Uppruni og ferill
Aðrar upplýsingar
Notaskrá
| Höfundur | Titill | Ritstjóri / Útgefandi | Umfang |
|---|---|---|---|
| Haukur Þorgeirsson | Gunnarsslagur og Valdagaldur Kráku: Eddukvæði frá 18. öld | ||
| Einar Gunnar Pétursson | Eddurit Jóns Guðmundssonar lærða, | 1998; XLVI |