Skráningarfærsla handrits

AM 970 IV 4to

Þjóðsögur ; Ísland

Tungumál textans
íslenska

Innihald

1 (1r)
Api á Apavatni
Upphaf

Í ofanverðri Grímsnessveit í Árnessýslu stendur bær einn, sem heitir Apavatn …

Niðurlag

… og þá er mælt að allur silungur komi upp á sporðinum í Apavatni.

Athugasemd

Bl. 1v og 2r-v auð.

2 (3r)
Steinninn í hestaréttinni á Stað
Upphaf

Á Stað í Hrútafirði er gömul hestarétt …

Niðurlag

… en hann komst eigi lengra en í réttina.

Athugasemd

Bl. 3v og 4r-v auð.

3 (5r)
Kapelluhraun
Upphaf

Í Gullbringusýslu milli Hafnarfjarðar og sveitar þeirrar …

Niðurlag

… er hann kom sunnan úr Njarðvíkum.

Athugasemd

Bl. 5v og 6r-v auð.

4 (7r)
Berufjörður
Upphaf

Það er mælt að Berufjörður taki nafn sitt af Beru …

Niðurlag

… og stendur hann suðrundan bænum í Berufirði.

Athugasemd

Bl. 7v og 8r-v auð.

5 (9r-v)
Ketilvallakirkja
Upphaf

Gissur biskup sá er annar var biskup að Skálholti …

Niðurlag

… sem liggur úr Laugardalnum norður að Skjaldbreið.

Athugasemd

Bl. 10r-v autt.

6 (11r)
Torfagarður
Upphaf

Í Rangárvallasýslu í sveit þeirri er Landsveit heitir …

Niðurlag

… uppí fjallið þegar snjókyngja var.

Athugasemd

Bl. 11r og 12r-v auð.

7 (13r)
Sviði og Vífill
Upphaf

Í Gullbringusýslu fyrir ofan Garðahraun stendur bær er heitir á Vífilstöðum …

Niðurlag

… að sjaldan mundi fiskur bregðast á því miði.

Athugasemd

Bl. 13r og 14r-v auð.

8 (15r)
Völvuleiði hjá Felli
Upphaf

Sólheimaþing heitir prestakall …

Niðurlag

… og helst þessi venja enn í dag.

Athugasemd

Bl. 15v og 16r-v auð.

9 (17r)
Goðhóll
Upphaf

Í túninu í Klausturhólum, það er prestsetur í Grímsnessveit …

Niðurlag

… er nú heita Seyðishólar.

Athugasemd

Aftast er tilvísun í Landnámabók: (Sjá Landnámabók Kh. 1843 bl. 315).

Bl. 17v og 18r-v auð.

10 (19r)
Þrasaborgir
Upphaf

Lyngdalsheiði í Grímsnesi er lík Skjaldbreið að lögun …

Niðurlag

… og skera landareignir hinna bæjanna úr á milli.

Athugasemd

Bl. 19v og 20r-v auð.

11 (21r)
Smali
Upphaf

Í Rangárvallasýslu í sveit þeirri er Landsveit …

Niðurlag

… Steinninn er einstakur og nokkuð siginn í jörð.

Athugasemd

Bl. 21v og 22r-v auð.

12 (23r)
Blótbjörk
Upphaf

Í Árnessýslu í sveit þeirri er Grímsnes heitir …

Niðurlag

… hefur síðan verið kallað Blótbjörk.

Athugasemd

Bl. 23v og 24r-v auð.

13 (25r)
Gullkista
Upphaf

Í Árnessýslu er sveit sú er Laugardalur heitir …

Niðurlag

… og mundi lykillinn standa í skránni.

Athugasemd

Bl. 25v og 26r-v auð.

14 (27r)
Kvíguvogabjarg
Upphaf

Þar sem nú er kallaður Vogastapi …

Niðurlag

… því kallað uppfrá því Kvíguvogabjarg.

Athugasemd

Bl. 27v og 28r-v auð.

15 (29r)
Herdís og Krýs
Upphaf

Í hrauni því er liggur milli Herdísarvíkur og Krýsivíkur …

Niðurlag

… og urðu báðar að steinum.

Athugasemd

Aftast er vísað í Landnámabók: (Sjá Landnámabók bl. 318).

Bl. 29v og 30r-v auð.

16 (31r)
Tólfhundraðavatn
Upphaf

Í Árnessýslu í sveit þeirri er Laugardalur heitir …

Niðurlag

… og hefur hún síðan verið kölluð Tólfhundraðavatn.

Athugasemd

Bl. 31v og 32r-v auð.

17 (33r)
Brytalækir
Upphaf

Það er mælt að einhverju sinni hafi ráðskonu og bryta sinnast …

Niðurlag

… og fellur í Kúðafljót.

Athugasemd

Bl. 33v og 34r-v auð.

18 (35r)
Katla eða Kötlugjá
Upphaf

Á Þykkvabæjarklaustri í Skaftafellssýslu bjó fyrir eina tíð ábóti …

Niðurlag

… og steypti sér ofaní hana.

Athugasemd

Skýringar neðanmáls.

Bl. 35v og 36r-v auð.

19 (37r)
Brunaberg
Upphaf

Í sögu Gests Bárðarsonar …

Niðurlag

… og er bergið síðan kallað Brunaberg enn þann dag í dag.

Athugasemd

Bl. 37v og 38r-v auð.

Lýsing á handriti

Blaðefni
Pappír.
Blaðfjöldi
38 blöð (200-210 mm x 155-170 mm). Versósíður og aftara blað hvers tvinns oftast auð.
Tölusetning blaða

Blaðmerkt nýlega með blýanti.

Kveraskipan

Hver saga er á sínu tvinni.

Umbrot

Eindálka.

Skrifarar og skrift

Með hendi Jóns Þórðarsonar, sprettskrift.

Band

Bundið í pappaspjöld í október 1983. Líndúkur á kili. Saumað á móttök. AM 970 I-VII 4to er varðveitt í öskju. Gömul spjaldmappa fylgir.

Fylgigögn

Sendibréf frá Jóni Þórðarsyni, dags. í Reykjavíkurskóla 28. febrúar 1849. Segist bréfritari hafa skrifað upp örnefnasögurnar eftir frásögnum sveitarmanna.

Uppruni og ferill

Uppruni

Handritið var skrifað á Íslandi 1849. Það er tímasett til 19. aldar í Katalog II 1892:282.

Ferill

AM 970 I-VII 4to var áður í eigu Det kongelige nordiske Oldskriftselskab. Það kom á Árnasafn í Kaupmannahöfn 1886 fyrir tilstuðlan Gísla Brynjúlfssonar.

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar tók við handritinu 21. maí 1987.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

ÞS skráði 11. júlí 2018

GI færði inn grunnupplýsingar 11. júní 2012

Kålund gekk frá handritinu til skráningar 1892 (sjá Katalog II 1892:282 (nr. 2102)).

Viðgerðarsaga
Viðgert í október 1983.
Myndir af handritinu
  • Filma kom í apríl 1979 askja 229.
  • Myndir gerðar í filmuvél, frágangur í nóvember 1989.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.

Notaskrá

Höfundur: Aðalheiður Guðmundsdóttir
Titill: Skáldskaparmál, (Ó)Traustar heimildir : um söfnun og útgáfu þjóðkvæða
Umfang: 4
Titill: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Höfundur: Yelena Sesselja Helgadóttir
Titill: Góssið hans Árna, Alþýðleg fornfræði og Jón Sigurðsson forseti
Umfang: s. 81-95

Lýsigögn