Handrit.is
 

Skráningarfærsla handrits

AM 354 fol.

Handrit hefur ekki verið myndað stafrænt

Lögbók; Ísland, 1397-1410

Nafn
Árni Magnússon 
Fæddur
13. nóvember 1663 
Dáinn
7. janúar 1730 
Starf
Prófessor 
Hlutverk
Fræðimaður; Höfundur; Skrifari; Ljóðskáld 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Þórður Þorláksson 
Fæddur
14. september 1637 
Dáinn
16. mars 1697 
Starf
Biskup 
Hlutverk
Höfundur; Eigandi; Ljóðskáld; Þýðandi 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Kålund, Kristian Peter Erasmus 
Fæddur
19. ágúst 1844 
Dáinn
4. júlí 1919 
Starf
Bókavörður 
Hlutverk
Fræðimaður 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Drífa Kristín Þrastardóttir 
Fædd
2. júní 1976 
Starf
 
Hlutverk
Skrásetjari 
Ítarlegri upplýsingar

Innihald

1(1v-19r)
Kristinréttur Árna biskups
Aths.

Með viðaukum.

Efnisorð

Lög

Kirkjulög / Kirkjuréttur

2(19r-43r)
Kirkjuskipanir
Efnisorð

Lög

Kirkjulög / Kirkjuréttur

3(43r-46r)
Enginn titill
3.1(43r)
Skipan Goðsvins biskups um tíund
Efnisorð

Lög

Kirkjulög / Kirkjuréttur

3.2
Um kirkjubót vegenda
Efnisorð

Lög

Kirkjulög / Kirkjuréttur

3.3(43v-44r)
Eiðstafir
Tungumál textans

Latína

Íslenska

3.4
Um rekamark milli Hornafjarðar og Hjörleifshöfða
Titill í handriti

„Wmm Reka mark mille Horna fiardar og Hiǫrleifs hǫfda“

3.5
Hvað gagngjald og gjöf er með réttu
Titill í handriti

„Huad Gagngialld og Giof er med Riettu“

3.6
Um lögfesting Íslendinga
Titill í handriti

„Umm lǫgfeſting Islendinga“

3.7
XIII. Erfð laungetinna
Titill í handriti

„XIII Erfd Laungetinna“

Efnisorð

Lög

3.8(45v-46r)
Ráðsmannseiður í Skálholti
3.9
Skipan Sveins biskups 1472
3.10
Úr réttarbót um refsingu fyrir því að bera ljúgvitni
Titill í handriti

„RBCK“

4.0(48r-138v)
Jónsbók
Aths.

Hlutum úr Hirðskrá og — Kristinrétti Jóns erkibiskups skotið inn í, sem og úr — Skipan Vilhjálms kardínála um helgidaga og kirkjufé.

Lýsing á handriti

Blaðefni
Skinn
Blaðfjöldi
139 blöð (272 mm x 193 mm).
Ástand

Efri hluti ytri spássíu á bl. 138 rifinn af.

Skrifarar og skrift
Skreytingar

Upphafsstafir í mörgum litum.

Rauðritaðar fyrirsagnir.

Spássíugreinar og aðrar viðbætur

Viðbætur við texta:

  • Bl. 1: Innskotsblað frá 17. öld (sbr. Katalog I, bls. 287), skrifað á versósíðu.
  • Bl. 43r-46r: Viðbætur frá c1400, c1410-1430 og c1500 (sjá um uppruna).

Aðrar viðbætur:

  • Bl. 1r, sem upprunalega var autt: Tvær lausavísur og pennakrot.
  • Bl 32: Viðbót með hendi Árna Magnússonar á neðri spássíu.
  • Bl. 46v-47, sem upprunalega voru auð: Tvær vísulínur og pennakrot.
  • Bl. 139, sem upprunalega var autt: Mannanöfn og pennakrot.

Fylgigögn

Einn seðill (193 mm x 149 mm) með hendi Árna Magnúsonar: „F.3. er í folio hefur og átt heima í Skálholti forðum. Þar er á: 1. Kristinréttur nýr. 2. statutum prolixum Eilifi Archi Episcopi, confirmatum per Joh. episcopi Scalholltini. 3. Statutum Eilifi Archiepiscopi 1320. 4. statutum Magni episcopi Scalholtini. 5. Statutum Arnoris Episcopi Scalholtini integrum. 6. Svo segir lögbók h(uic?) kirkju. 7. Statutum Johannis et Gyrdi Episcoporum Scalholtinum. 8. Consessio fidei. cum peenitentias. 9. Additamento de modo imponendi. 10. Statutum Gyrdi episcopi 1359. eiqve perperam annexum. 11. Ejus Gyrdi Episcopi Statutum 1354. initio mutilum. 12. statutum Vilkini Episcopi 1396. 13. Sættagjörð Magnúss konungs og Jóns rrkibiskups. verte. 14. Bréf Honorum og Martini páfa til Eiríks Noregskonungs. 15. Statutum Johannis Archiepiscopi prolixum (est datum 1280). 16. Statutum Johannis Episcopi Scalholtini. 1326. 17. Statutum Godsvini Epischopi Scalholtini. 1439. 18. Juramenta qvædam. 19. Statutum Svenonis Episcopi 1472. hæc sunt variis alienis manibus exarata sunt, sed veteribus. 20. Jónsbók og þar í Kristindómsbálki. 21. Hirðmannasiðir. Admodum vitiose exaratus est hic codex, habet alias: sig siette id est 69 hafua et similia. ei pro eigi.“

Uppruni og ferill

Uppruni

Meginhluti handritsins, bl. 2r-43r:6 og 48r-138v, er tímasettur til c1400 (sbr. ONPRegistre, bls. 442 og Katalog I, bls. 287).

Viðbætur með öðrum höndum eru tímasettar á eftirfarandi hátt (sbr. ONPRegistre, bls. 442):

  • Bl. 43r:7-29 til c1500.
  • Bl. 43v:25-44r til c1400.
  • Bl. 45v-46r:4 til c1410-1430.
  • Bl. 46r:5-19 til c1500.

Í Katalog I, bls. 287, eru viðbæturnar tímasettar til 15. og 16. aldar.

Ferill

Í handritaskrá Árna Magnússonar er bókin talin upp meðal annarra í afhendingu Skálholtsstaðar til Þórðar Þorlákssonar biskups árið 1674 (sbr. AM 435 a 4to, bl. 153r (útg. bls. 48)) og einnig meðal handrita sem Jón Vídalín biskup sendi Árna árið 1699 (sbr. AM 435 a 4to, bls. 186v (útg. bls. 61)).

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 23. nóvember 1987.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

Tekið eftir Katalog I, bls. 287-288 (nr. 512). Kålund gekk frá handritinu til skráningar í janúar 1886. DKÞ skráði 6. ágúst 2002.

Viðgerðarsaga

Athugað í október til nóvember 1987.

Viðgert í mars 1973.

Myndir af handritinu

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, gefnar af Arne Mann Nielsen í desember 1972.

Notaskrá

HöfundurTitillRitstjóri / ÚtgefandiUmfang
Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamlinged. Kristian Kålund
Ordbog over det norrøne prosasprog: Registreed. Den arnamagnæanske kommision
Íslenzkt fornbréfasafn I. 834-1264
Ludvig Holm-Olsen„Introduction“, The sagas of king Sverrir and king Hakon the old. Manuscript no. 81a fol. in The arnamagnæan Collection1961; s. 7-17
Steinar ImsenHirdskråen. Hirdloven til Norges konge og hans håndgangne menn. Etter AM 322 fol.
Bernhard LuxnerOn the history of the Icelandic pronouns nokkur and nokkuð : an examination of selected manuscripts from the 13th to the 16th century
Magnús Lyngdal MagnússonKristinréttur Árna frá 1275. Athugun á efni og varðveizlu í miðaldahandritum
Magnús Lyngdal Magnússon„"Kátt er þeim af kristinrétti, kærur vilja margar læra". Af kristinrétti Árna, setningu hans og valdsviði“, Gripla2004; 15: s. 43-90
Már Jónsson„Forskeyttar forsetningar í miðaldahandritum“, Íslenskt mál og almenn málfræði2000; 22: s. 167-176
Lasse MårtenssonStudier i AM 557 4to : kodikologisk, grafonomisk och ortografisk undersökning av en isländsk sammelhandskrift från 1400-talet, 2011; 80
Børge NordbøHirðsiðir : om tilhøvet mellom handskrifta av ei morallære frå 1200-talet : Magisteravhandling i norrøn filologi
Janes Oresnik„An Old Icelandic dialect feature: iæ for æ“, Gripla1982; 5: s. 183-196
Didrik Arup SeipStjórn AM 227 fol. A Norwegian version of the Old Testament transcribed in Iceland,
Peter Springborg„Fra Kapstaden til Island“, Ægisif : reist Bergljótu Soffíu Kristjánsdóttur fimmtugri 28. september 20002000; s. 72-75
Peter Springborg„Tre betragtninger over Arne Magnussons håndskrifter : i anledning af to fødselsdage“, Handritasyrpa : rit til heiðurs Sigurgeiri Steingrímssyni sjötugum 2. október 2013, 2014; 88: s. 253-282
Stefán Karlsson„Um Vatnshyrnu“, s. 279-303
Stefán Karlsson„Af Skálholtsvist Skálholtsbókar yngri“, Gripla1982; 5: s. 197-200
Stefán Karlsson„Kersknivísa í kirkjubók (Samtíningur)“, Gripla1982; 5: s. 317
Stefán Karlsson„Þorlákstíðir í Skálholti“, Gripla1982; 5: s. 319-320
Stefán Karlsson„Hauksnautur: Uppruni og ferill lögbókar“, Sólhvarfasumbl saman borið handa Þorleifi Haukssyni fimmtugum 21. desember 19911992; s. 62-66
Stefán Karlsson„Um Vatnshyrnu“, Stafkrókar : ritgerðir eftir Stefán Karlsson gefnar út í tilefni sjötugsafmælis hans 2. desember 1998, 2000; 79: s. 336-359
Stefán Karlsson„Af Skálholtsvist Skálholtsbókar yngri“, Stafkrókar : ritgerðir eftir Stefán Karlsson gefnar út í tilefni sjötugsafmælis hans 2. desember 1998, 2000; 79: s. 360-363
Stefán Karlsson„Þorlákstíðir í Skálholti“, Stafkrókar : ritgerðir eftir Stefán Karlsson gefnar út í tilefni sjötugsafmælis hans 2. desember 1998, 2000; 79: s. 364-367
Elizabeth Walgenbach„The canon Si quis suadente and excommunication in medieval Iceland“, Gripla2019; 30: s. 155-185
« »