Handrit.is
 

Skráningarfærsla handrits

AM 237 a fol.

Skoða myndir

Brot úr predikunarsafni; Íslandi, 1140-1160

Nafn
Árni Magnússon 
Fæddur
13. nóvember 1663 
Dáinn
7. janúar 1730 
Starf
Prófessor 
Hlutverk
Fræðimaður; Höfundur; Skrifari; Ljóðskáld 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Þorsteinn Ketilsson 
Fæddur
1687 
Dáinn
27. október 1754 
Starf
Prestur 
Hlutverk
Eigandi; Ljóðskáld; Skrifari; Þýðandi 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Hrafnagilshreppur 
Sýsla
Eyjafjarðarsýsla 
Svæði
Norðlendingafjórðungur 
Land
Ísland 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Þórunn Sigurðardóttir 
Fædd
14. janúar 1954 
Starf
 
Hlutverk
Skrásetjari 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Haraldur Bernharðsson 
Fæddur
12. apríl 1968 
Starf
 
Hlutverk
Skrásetjari 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Kålund, Kristian Peter Erasmus 
Fæddur
19. ágúst 1844 
Dáinn
4. júlí 1919 
Starf
Bókavörður 
Hlutverk
Fræðimaður 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Giovanni Verri 
Fæddur
20. desember 1979 
Starf
Stúdent 
Hlutverk
student 
Ítarlegri upplýsingar
Nafn
Már Jónsson 
Fæddur
19. janúar 1959 
Starf
 
Hlutverk
Fræðimaður 
Ítarlegri upplýsingar
Tungumál textans
Íslenska

Innihald

1(1r-2v)
Predikanir
Vensl

Þessir textar eru einnig í Norsku hómilíubókinni, AM 619 4to.

Efnisorð

Hómilíur

Prédikanir

1.1(1r-v)
Kirkjudagsmál
Upphaf

„… trú rétta. Þá er oss leiðir inn til almennilegrar kristni …“

Niðurlag

„… maður sé óprúður og missi …“

Notaskrá

Analecta norræna s. 235-238.

Leifar fornra kristinna fræða íslenzkra s. 162-165.

1.2(2r-v)
Enginn titill
Upphaf

„… er mér hafði vitrast. Þá kom annar engill …“

Niðurlag

„… Höldum vér jafngirni í öllum hlutum og verum …“

Notaskrá

Analecta norræna s. 238-241.

Leifar fornra kristinna fræða íslenzkra s. 165-167.

Lýsing á handriti

Blaðefni
Skinn.
Blaðfjöldi
i + 2 + i blöð (312 mm x 210 mm).
Tölusetning blaða

Blaðnúmer hefur verið fært inn með rauðu bleki á miðja efri spássíu rektósíðna (ásamt safnmarki vinstra megin á neðri spássíu 1r).

Kveraskipan

Tvö samföst blöð (eitt tvinn) innan úr bók.

Ástand

Blöðin bera þess merki að hafa verið notuð sem kápa utan um bók: brot eru í skinninu og 1r og 2v sums staðar máð og skítug. Skorið hefur verið af ytri spássíum og nærri gengið leturfleti svo að sums staðar (einkum á bl. 2) vantar ysta staf í línu.

Umbrot

  • Tvídálka.
  • Leturflötur er ca 267 mm x 190 mm.
  • Á bl. 1 og 2r eru 40 línur í dálki, en á 2v er 41 lína í hvorum dálki.

Skrifarar og skrift

Óþekktur skrifari, karlungaskrift.

Skreytingar

Fyrirsögn með rauðu bleki.

Upphafsstafur með rauðu bleki.

Spássíugreinar og aðrar viðbætur

Eftirfarandi spássíugreinar með ungri hendi (19. öld?):

  • Á bl. 1r neðst vinstra megin: „Cum hoc folio cf. 619 in 4to p. 95 1-98 2“.
  • Á bl. 2r neðst vinstra megin: „Cum hoc folio cf. 619 in 4to p. 136 28-145 16“.

Band

  • Nýleg pappakápa með líndúk á kili.
  • Handritið liggur í öskju sem er fóðruð að innan (335 mm x 248 mm x 15 mm). Saurblöð tilheyra bandi.

Fylgigögn

  • Fastur seðill (142 mm x 99 mm) með hendi Árna Magnússonar með upplýsingum um feril: „Frá séra Þorsteini Ketilssyni 1728. Er úr ærið gamalli predikunarbok.“.
  • Safnmarksmiði innan á fremra bandi.
  • Miði með upplýsingum um gamla skráningu innan á fremra bandi.

Uppruni og ferill

Uppruni

Handritið er skrifað á Íslandi. Það er tímasett til 12. aldar í Katalog I, bls. 198, en til ca 1150 í Early Icelandic Script, bls. iii (nr. 2) og ONPRegistre, bls. 436.

Ferill

Árni Magnússon fékk frá séra Þorsteini Ketilssyni að Hrafnagili í Eyjafjarðarsýslu 1728.

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 18. júní 1997.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

ÞS endurskráði samkvæmt reglum TEIP5 22. desember 2008 og síðar.

HB færði inn grunnupplýsingar 22. janúar 2001.

Kålund gekk frá handritinu til skráningar 20. febrúar 1886(sjá Katalog I 1889:198 (nr. 358).

GV sló inn texta af seðlum Árna Magnússonar undir umsjón ÞS og með hliðsjón af gögnum frá MJ.

Myndir af handritinu

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi (keyptar af Arne Mann Nielsen í febrúar 1985).

Notaskrá

HöfundurTitillRitstjóri / ÚtgefandiUmfang
Analecta norrænaed. Theodor Möbiuss. 235-238
Leifar fornra kristinna fræða íslenzkras. 162-165
Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamlinged. Kristian Kålund
Early Icelandic Script as illustrated in vernacular texts from the twelfth and thirteenth centuries, Íslenzk Handrit, Series in folioed. Hreinn Benediktsson1965; II
Ordbog over det norrøne prosasprog: Registreed. Den arnamagnæanske kommision
Hoffory, Gött. gel. Anz. 188412
Konráð GíslasonUm frum-parta Íslenzkrar túngu í fornölds. xvii-xviii, cix
Unger, Gl. norsk Homiliebog, Chrania 1846
Palæografisk AtlasI
Marius HægstadLatinsk skrift i gamalnorsk maal - Vestnorske maalføre fyre 1350, Videnskabs-Selskabets Skrifter1906; Innleiding
Hans Bekker-Nielsen„Kirkedagsprædikenen“, Sjötíu ritgerðir helgaðar Jakobi Benediktssyni, 1977; 12: s. 93-99
Björn Karel Þórólfsson„Nokkur orð um íslenzkt skrifletur“, Árbók. Landsbókasafn Íslands1948-1949; 5-6: s. 116-152
Foster W. Blaisdell„The verb-adverb locution in certain Old Icelandic manuscripts“, Scandinavian Studies1960; XXXII: s. 76-82
Michael Chesnutt„On the structure, format, and preservation of Möðruvallabók“, 2010; 21: s. 147-167
Margaret J. Cormack„Saints and sinners“, 1993; 8: s. 187-218
Guðvarður Már GunnlaugssonSýnisbók íslenskrar skriftar
Guðvarður Már Gunnlaugsson„Brot íslenskra miðaldahandrita“, Handritasyrpa : rit til heiðurs Sigurgeiri Steingrímssyni sjötugum 2. október 2013, 2014; 88: s. 121-140
Guðvarður Már Gunnlaugsson„Nokkur orð um bókstafi á 12. öld“, Hallamál : rétt Haraldi Bernharðssyni fimmtugum 12. apríl 20182018; s. 48-49
Vår eldste bok : skrift, miljø og biletbruk i den norske homiliebokaed. Odd Einar Haugen
Haraldur Bernharðsson„Skrifandi bændur og íslensk málsaga. Vangaveltur um málþróun og málheimildir“, 2002; 13: s. 175-197
Haraldur Bernharðsson„Afdrif KK-tákns fyrstu málfræðiritgerðarinnar. Um táknbeitingu nokkurra þrettándu aldar skrifara“, 2004; 15: s. 209-221
Ilkka Hirvonen„Om bruket av slutartikel i de äldsata norröna homilieböckerna IslH och GNH“, Scripta Islandica1980; 31: s. 30-53
Hreinn Benediktsson„Old Norse short e: One phoneme or two?“, Arkiv för nordisk filologi1964; 79: s. 63-104
Hreinn BenediktssonLinguistic studies, historical and comparative
Jakob Benediktsson„Traces of Latin prose-rhythm in Old Norse literature“, Lærdómslistir1987; s. 153-160
Eiríks saga víðförla, ed. Helle Jensen1983; 29
Jón Axel Harðarson„Fáránn ræingur mælti rán og regin : orðsifjafræðileg athugun nokkurra nafnorða og lýsingarorða“, Orð og tunga2002; 6: s. 35-51
Jón Axel Harðarson„Hví var orðið guð upphaflega hvorugkynsorð?“, Orð og tunga2005; 7: s. 81-93
Jón Axel Harðarson„Um orðið járn í fornnorrænu og forsögu þess“, Orð og tunga2011; 13: s. 93-121
Jón Margeirsson„Bréf Árna Magnússonar til Íslands 1729 og fleiri skjöl hans í Ríkisskjalasafni Dana“, s. 123-180
Jónas KristjánssonUm Fóstbræðrasögu, 1972; 1
Kristian KålundPalæografisk Atlas: Oldnorsk-islandsk Afdeling
Alex Speed KjeldsenFilologiske studier i kongesagahåndskriftet Morkinskinna, 2013; Supplementum 8
Trygve KnudsenGammelnorsk homiliebok etter AM 619 QV, 1952; I
Gustaf LindbladStudier i Codex Regius av äldre eddan
Gustaf Lindblad„Det isländska accentbruket och den förste grammatiker“, Íslenzk tunga1963; s. 82-108
Hallvard Magerøy„In dedicatione ecclesiæ sermo. Om overleveringa av "Stavkyrkjepreika"“, s. 96-122
James W. MarchandAn Old Norse fragment of a psalm commentary, 1976; 1-2: s. 24-29
Janez Oresnik„Modern Icelandic u-umlaut from the descriptive point of view“, 1977; II: s. 151-182
Fredrik Paasche„[Introduction]“, Homiliu-bók (Icelandic sermons). Perg. 4to No. 15 in The Royal library, Stockholm, 1935; 8: s. 5-22
Stephen Pelle„Twelfth-century sources for Old Norse homilies“, 2013; 24: s. 45-75
The Arna-Magnæan manuscript 677, 4to : pseudo-Cyprian fragments. Prosper's epigrams, Gregory's homilies and dialogues, ed. Didrik Arup Seip1949; 18
Didrik Arup Seip„Introduction“, The Arna-Magnæan manuscript 677, 4to : pseudo-Cyprian fragments. Prosper's epigrams, Gregory's homilies and dialogues1949; s. 7-41
Didrik Arup SeipPalæografi, B: Norge og Island, Nordisk Kultur1954; XXVIII:B
Didrik Arup Seip„Om et norsk skriftlig grunnlag for Edda-diktningen eller deler av den“, 1957; s. 81-207
Stefán Karlsson„Tungan“, Íslensk þjóðmenning VI. Munnmenntir og bókmenning1989; s. 1-54
Stefán Karlsson„Tungan“, Stafkrókar : ritgerðir eftir Stefán Karlsson gefnar út í tilefni sjötugsafmælis hans 2. desember 1998, 2000; 79: s. 19-75
Sydney Sims„Relative chronolgy in the Old Icelandic Homily book“, Arkiv för nordisk filologi1989; 104: s. 141-159
Matteo Tarsi„On the origin of the oldest borrowed Christian terminology in Icelandic“, Orð og tunga2016; 18: s. 85-101
« »