Skráningarfærsla handrits

PDF
PDF

AM 309 4to

Bæjarbók í Flóa ; Island, 1498

Athugasemd
Håndskriftet består af fragmenter fra tre forskellige håndskrifter eller dele, dog skrevet af samme skriver: 1) "Ólafs saga Tryggvasonar" og þættir fra "Flateyjarbók", 2) en "Laxdæla saga" og "Eyrbyggja saga", og 3) "Njáls saga".

Innihald

1 (1ra-26v)
Uddrag fra Flateyarbók
Notaskrá

Rafn: Antiquités Russes I 393-414 Excerpter. Udg. þ

Tungumál textans
norræna
Efnisorð
1.1 (1r-25v)
Ólafs saga Tryggvasonar
Efnisorð
1.1.1 (1ra:1-24)
Ættartala
Titill í handriti

ættartala

Upphaf

ADam skapadi Gud

Niðurlag

med tauldum bædí adam ok haralldi

Efnisorð
1.1.2 (1ra:24-b:10)
Hverir konungar styrt hafa Noregi
Titill í handriti

hverir konungar styrt hafa | noregi

Upphaf

Son haralldz harfagra var sigurdr hrisi

Niðurlag

eptir er hun | liet fanga albrict

Efnisorð
1.1.3 (1rb:10-va:19)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

trygva olafr sa

Upphaf

Eirikr het lendr madr

Niðurlag

þa lagde gudrda aþacka þa | bada

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap 36-37.

Efnisorð
1.1.4 (1va:19-36)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

fæddr olafr tryggva sonr

Upphaf

Astridr

Niðurlag

var þa hia þeim ok | nockurir menn adrir

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 45.

Efnisorð
1.1.5 (1va:36-10rb:22)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

hier er olafr konungr trẏgua son fæddr j holmenum med sigurd

Upphaf

A þui re er lidid

Niðurlag

ok hafde med sier lid ok fritt.

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 46-53, 64-67, 85, 88-93, 118-120, 166-167, 175, 187-188, 190, 192-193, 267-269 og 302-306.

Efnisorð
1.1.6 (10rb:22-11va:28)
Þáttr Þorvalds tasalda
Titill í handriti

Hier Hefr upp þatt þouvallde tasa-|llda

Upphaf

Nv þesso at margar ræda ok fra sgur se ritadar

Niðurlag

ok settí honum þo opinberlíga skript | firir þenna lut

Efnisorð
1.1.7 (11va:28-12rb:30)
Þáttr Finns ok Sveins
Titill í handriti

þattr finnz ok sueins

Upphaf

Þess er getit ok suo er rítad

Niðurlag

olafr konungr uar trẏgvason | olafssonar haralldz sonar haar fagra

Efnisorð
1.1.8 (12rb:30-va:42)
Þáttr Rauðs hins ramma
Titill í handriti

þattr rds hins ramma

Upphaf

Rdr hinn ramme het madr einn

Niðurlag

firir nordan mille ok megenlannda

Efnisorð
1.1.9 (12va:42-15ra:47)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

hier ræer olafr konungr eptir einum kyniamanni

Upphaf

Olafr konungr kristnade fírd þann allann.

Niðurlag

vm uikina ok uidara annars stadar

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 319-326 og 332.

Efnisorð
1.1.10 (15ra:47-b:53)
Þáttr Þorsteins skelks
Titill í handriti

þattr þorsteins skelkis

Upphaf

Þat er sagt vm sumarid eptir

Niðurlag

med odrum kauppum konungs.

Efnisorð
1.1.11 (15rb:53-16rb:21)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

Reistr ormurinn langr

Upphaf

Þann uetr eptir er olafr konungr hafdí komid af halogalanndi

Niðurlag

framm med lidí sínu

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 344, 347-348, 352, 354-355 og 358.

Efnisorð
1.1.12 (16rb:21-17rb:14)
Þáttr Indriða ilbreiðs
Titill í handriti

hier hefr þatt einndrida ilbreids ok olafs konungs trygua sonar

Upphaf

A Nockurumma þa er olafr konungr hafdig albuit skíp

Niðurlag

frar ok gek | arvm

Efnisorð
1.1.13 (17rb:14-21ra:39)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

olafr konungr leystí menn ur biar

Upphaf

Olafr konungr for nordan ur þrandheimi

Niðurlag

þa uoru henni færder

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 366-388 og 391-394

Efnisorð
1.1.14 (21ra:39-va:39)
Gauta þáttr
Titill í handriti

hier hefr upp Gta þa´tt

Upphaf

Nv skal seígía luti er eg nam af frodum monnum

Niðurlag

enn þorarní | sagdí síalfr einar þambarskelfer

Efnisorð
1.1.15 (21va:39-b:53)
Ólafs saga Tryggvasonar
Titill í handriti

sgu atuardz konungs d

Upphaf

Adalradr konungr jatvardz son hafdí radit firir einglaníi

Niðurlag

hinn blinndi j mostur. sem seigir | j sgu uirdulígs herra olafs konungs trygva sons

Athugasemd

Svarer til Ólafs saga Tryggvasonar, Flateyjarbók, kap. 397, 406 og 409

Efnisorð
1.1.16 (21vb:53-23vb:29)
Þáttr Þorsteins uxafóts
Titill í handriti

þattr þorsteins uxafotz hm

Upphaf

Þorkell. het madr er bío krossa uík.

Niðurlag

ok fell ormínvm langa.

Efnisorð
1.1.17 (23vb:29-25rb:24)
Þáttr af Norna-Gesti
Titill í handriti

hier hefr þatt af norna gestí homir ol

Upphaf

Svo e r sagt at einum tima.

Niðurlag

vm lífdaga hans sem hann sagdí

Notaskrá
Efnisorð
1.1.18 (25rb:24-vb:8)
Þáttr Helga Þórissonar
Titill í handriti

þattr helga þorissonar

Upphaf

Þorir het madr er bío j noregi

Niðurlag

ok lẏkr hier fra grimum at seigía

Efnisorð
1.2 (25vb:8-26vb)
Þáttr af Sneglu-Halla
Titill í handriti

hier hefr þatt af sneglu halla

Upphaf

Þat er upp haf þessarar frasagnar

Niðurlag

uel hafa til vnnid h

Efnisorð
2 (27ra-34va)
Laxdæla saga
Upphaf

bolli uar þar selí

Niðurlag

ok lyk|ur þar nu sogunne

Notaskrá

Rafn: Antiquités Russes II 288-289 Bl. 33ra:38-b:6 og 34rb:3-26. Udg. C

Guðbrandur Vigfússon & Powell: Icelandic Prose Reader

Kålund: Laxdæla saga 205:12-289 Udg. C

3 (34va-38vb)
Eyrbyggja saga
Vensl

BL Add. 11110 er en direkte afskrift.

3.1 (34va-35vb)
Hier hefur eyrbyggiu ok er god saga
Titill í handriti

Hier hefur eyrbyggiu ok er god saga

Upphaf

KEtill flat nefur het hersir einn

Niðurlag

sem þingit hafdí uerít

Notaskrá

Finnur Magnússon & Rafn: Grönlands historiske Mindesmærker I 530-566:8

Guðbrandur Vigfússon: Eyrbyggja saga 1864 3-12:21 Udg. Ba

Scott: Eyrbyggja saga 2003 3-29 Udg. G

3.2 (36ra-38vb)
Enginn titill
Upphaf

svell enn þrír fellu

Niðurlag

þeir lgdu þetta þorodde til

Notaskrá

Rafn: Antiqvitates Americanæ 217 (bl. 37rb:10-12. Udg. A), 218-222:2 (bl. 38vb:26-56. Udg. A)

Guðbrandur Vigfússon: Eyrbyggja saga 1864 20:18-50:17 Udg. Ba

Guðbrandur Vigfússon & Powell: Icelandic Prose Reader 88 Excerpter

Scott: Eyrbyggja saga 2003 45-149 Udg. G

4 (39r-48v)
Njáls saga
4.1 (39r-v)
Enginn titill
Upphaf

eck þat seger atli

Niðurlag

eigi skal þat segir sig|mvndr

Notaskrá

Eiríkur Jónsson og Konráð Gíslason: Njála I 155:11-177:8 Udg. D

4.2 (40r-v)
Enginn titill
Upphaf

ecke vin sæll. bioda

Niðurlag

tok smala hest

Notaskrá

Eiríkur Jónsson & Konráð Gíslason: Njála I 220:2-243:4 Udg. D

4.3 (41r-47v)
Enginn titill
Upphaf

j nesid ok buaz

Niðurlag

eigi svo farid hafa

Notaskrá

Eiríkur Jónsson & Konráð Gíslason: Njála I 286:6-451:5 Udg. D

4.4 (48r-v)
Enginn titill
Upphaf

Niall mælti hueria

Niðurlag

yfir markar fliot

Notaskrá

Eiríkur Jónsson & Konráð Gíslason: Njála I 599:17-624:6 Udg. D

Lýsing á handriti

Blaðefni

Pergament.

Blaðfjöldi
48. 260 mm x 210 mm.
Tölusetning blaða

Folieret i nederste margin.

Kveraskipan

Håndskriftet består af 8 læg:

  • I: bl. 1+8, 2+7, 3+6, 4+5
  • II: bl. 9+17, 10+16, 11, 12+15, 13+14
  • III: bl. 18+26, 19+25, 20+24, 21+23, 22
  • IV: bl. 27+33, 28, 29, 30, 31, 32 (bl. 28+32 og 29+31 var engang sammenhængende bladpar)
  • V: bl. 34+38, 35+37, 36
  • VI: bl. 39+40
  • VII: bl. 41+47, 42+46, 43+45, 44
  • VIII: bl. 48

Umbrot

Teksten er tospaltet, med undtagelse af teksten på bl. 6, 13, 29 og 39-48, som er enkeltspaltet. Der er 42-57 linjer pr. side.

De forsirede majuskler er enten røde eller grønne med forsiring i den modsatte farve. Røde rubrikker, nogle majuskler også kun røde.

Ástand

Håndskriftet er defekt. Skriften er på nogen steder svær at tyde pga. slid og skindets tilstand. Bl. 27-33 og 36-37 er hullede og har skader øverst på bladene og i bunden nede ved ryggen. Bl. 1, 3, 5, 17, 24, 27, 38 og 39 har flænger eller huller. Bl. 39, 40 og 48 bærer præg af engang at have været brugt som indbinding.

Skrifarar og skrift

Det har været foreslået, at Jón Oddsson har skrevet håndskriftet (Scott: Eyrbyggja saga 110* ).

Skreytingar

Der er tre historierede initialer på hhv. bl. 1va, 16rb og 20rb. Alle tre er kopier af de tilsvarende initialer i Flateyjarbók (bl. 9va, 60vb og 65vb).

Spássíugreinar og aðrar viðbætur

I håndskriftets nederste margin finder man delvist nogle notitser skrevet med rødt blæk, delvist nogle ordsprog.

Fylgigögn

Der er to AM-seder (a + b): På a-sedlens rekto-siden står der: Olafs Saga Tryggvasonarvantar | [vantar mikid ï] Allar 3 arkirnar eru | samstaðar og vantar | ekki í nema við end-|ann hefr | ỏdruvïs upphaf enn | adrar. | þattur af þorsteini Uxa-|fot. | þattur af Nornagest. | þattur Helga Þorissonar. | Hallla þattur, vantar | endann. | communicavit Th. Th. . På versosiden er der en kopi af to af rubrikkerne: ættar t… og huerir konungar styrt hafa noregi. The b-slip has: Aptan af LaxdælaSỏgu | framan af Eyrbyggiu | ur Grettis sỏgu | þetta fragment er mitt, | og heyrer manifeste til | hins fragmentsens qvod | communicavit. Th. Th. | hvar ä er partur framan | af Olafs Sỏgu Tr. s. | Eg true eg hafi þetta | feinged fra Bæ i Floa.

Uppruni og ferill

Uppruni

Håndskriftet, eller i hvert fald den første del, er skrevet i Island i 1498 på baggrund af skrivermeddelelsen på bl. 1ra:36-39 : hann [Ólafr Hákonarson] var þa konungr er su |bok uar skrifud er þessi bok uar eptir skrifud þa var lidit fra hingad | bvrd uors herra iesv christi. M. CCC. LXXX. ok siau ꜳr. enn nu erv | fra hans hingadburd er sia bok er skrifud M. CCCC. nivtigir ok atta ar.

Ferill

På bl. 17vs nederste margin har skriveren tilkendegivet: on odds son ꜳ mik | ok er ecki nema hans eign . Ifølge Arne Magnussons beretning på bl. 58v-59r i hans katalog over islandske pergamenthåndskrifter, AM 435 a 4to, tilhørte bl. 1-26 Skálholt-kirken og senere Jón Vídalín. Arne husker at han fik resten af håndskriftet fra Bær i Flóa: Ur Olafs Sỏgu Tryggvasonar fragment. | þattur af þorsteini uxafot. | Þattur af Nornagesti. | þattur Helga þoris sonar. | Halla þattur vantar vid endann. | 4to majori, óinnbunded. feinged af | Mag. Jone Wid. hefur fyrrum heyrt | Skalholltz kirkiu til.eda og leiged i Skalhollte epter, af bokum Mag. Bryniolfs. þó mun hitt helldur vera. Aptan af Laxdæla Sỏgu. | framan af Eyrbyggia Sỏgu. | vantar nú ur Grettis Sỏgu. | þetta þrent minner mig eg feinged hafi | fra Bæ i Floa. Er manifeste ur | sama Codice, og lagde eg þad þvi þar | saman vid: ut voluminis antiqva ratio /:qvantum in me esset/: Sibi constaret.

Scott (Scott 2003106*) har dog rejst tvivl om pålideligheden af Arne Magnussons beretning. Scott mener ikke, at Jón Vídalín i 1692 (som var det år, hvor Þorlákur Þórðarson tog en stor gruppe håndskrifter med sig fra Island til Danmark) var nået højt nok i rang til at kunne disponere over kirkens håndskrifter, og at Arne Magnusson må have forvekslet Jón med hans forgænger, Þorður Þorláksson (Thorlacius).

Aðföng

Det er muligt, at Þórlákur Þórðarson overleverede en del af AM 309 4to sammen med en gruppe andre håndskrifter fra Island til Arne Magnusson i 1692.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

Katalogiseret 6. júlí 2000 af EW-J.

Tjekket 16. júlí 2008 af Silvia Hufnagel.

Viðgerðarsaga

Under konservering 3 marts 1969 til 15 januar 1970 blev håndskriftet indbundet af Birgitte Dall.

Myndir af handritinu

  • Plade 16, s.d.
  • Diapositiver fra september 1961.

Notaskrá

Titill: Antiquités Russes
Ritstjóri / Útgefandi: Rafn, C. C.
Titill: , Opuscula IX
Umfang: XXXIX
Höfundur: Kjeldsen, Alex Speed
Titill: , Filologiske studier i kongesagahåndskriftet Morkinskinna
Umfang: Supplementum 8
Titill: Eyrbyggja Saga: The vellum tradition,
Ritstjóri / Útgefandi: Louis-Jensen, Jonna, Scott, Forrest S.
Umfang: XVIII
Titill: , Óláfs saga Tryggvasonar en mesta
Ritstjóri / Útgefandi: Ólafur Halldórsson
Umfang: III
Höfundur: Einar Ól. Sveinsson
Titill: Skírnir, Um handrit Njálssögu
Umfang: 126
Höfundur: Einar Ól. Sveinsson
Titill: , Studies in the manuscript tradition of Njálssaga
Umfang: 13
Titill: Eyrbyggja saga
Ritstjóri / Útgefandi: Guðbrandur Vigfússon
Titill: Fornaldar sögur Nordrlanda: Eptir gömlum handritum
Ritstjóri / Útgefandi: Rafn, Carl Christian
Titill: Flateyjarbók
Ritstjóri / Útgefandi: Guðbrandur Vigfússon, Unger, C. R.
Titill: Grönlands historiske Mindesmærker
Ritstjóri / Útgefandi: Det kongelige nordiske Oldskrift-Selskab, Finnur Magnússon, Rafn, C. C.
Titill: Icelandic Prose Reader
Ritstjóri / Útgefandi: Guðbrandur Vigfússon, Powell, F. York
Titill: Íslendínga sögur, Njála I
Ritstjóri / Útgefandi: Eiríkur Jónsson, Konráð Gíslason
Umfang: III
Titill: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Höfundur: Kapitan, Katarzyna Anna
Titill: Opuscula XVI, Dating of AM 162 B a fol, a fragment of Brennu-Njáls saga
Umfang: s. 217-243
Titill: Nials saga
Ritstjóri / Útgefandi: Suhm, Peter Frederik
Titill: STUAGNL, Laxdőla saga
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Umfang: XIX
Höfundur: Lethbridge, Emily, Svanhildur Óskarsdóttir
Titill: New Studies in the Manuscript Tradition of Njáls saga. The historia mutila of Njála

Lýsigögn