Manuscript Detail
AM 486 1-6 4to
There are currently no images available for this manuscript.
Sögubók; Iceland, 1600-1699
Physical Description
Sautján kver.
- Kver I: blöð 1-8, 4 tvinn.
- Kver II: blöð 9-17, 4 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver III: blöð 18-25, 4 tvinn.
- Kver IV: blöð 26-30, 2 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver V: blöð 31-38, 4 tvinn.
- Kver VI: blöð 39-46, 4 tvinn.
- Kver VII: blöð 47-54, 4 tvinn.
- Kver VIII: blöð 55-62, 4 tvinn.
- Kver IX: blöð 63-68, 1 tvinn + 4 stök blöð.
- Kver X: blöð 69-76, 4 tvinn.
- Kver XI: blöð 77-84, 4 tvinn.
- Kver XII: blöð 85-92, 4 tvinn.
- Kver XIII: blöð 93-101, 4 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver XIV: blöð 102-106, 2 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver XV: blöð 107-112, 3 tvinn.
- Kver XVI: blöð 113-122, 5 tvinn.
- Kver XVII: blöð 123-127, 2 tvinn + 1 stakt blað.
Til er lýsing á kveraskiptingu.
Band (218 mm x 173 mm x 30 mm) er frá 1730-1780.
History
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett í einu lagi til 17. aldar í Katalog I, bls. 660. Hænsa-Þóris saga (2), Harðar saga (3) og Víglundar saga (6) eru allar úr einu og sama handriti, og Árni Magnússon virðist hafa talið þær skrifaðar með sömu hendi og Bárðar saga Snæfellsáss (5), sem hann fékk úr sagnasafni sem tilheyrði Gísla Jónssyni á Leirá, þ.e.a.s. með hendi Einars Eyjólfssonar (sbr. seðil d á milli blaða 30 og 31v). Virkt skriftartímabil Einars var ca 1660-1695.
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 30. apríl 1975.
Additional
VH skráði handritið 27.-29. apríl 2009; lagfærði í desember 2010. DKÞ skráði 21. ágúst 2003, Kålund gekk frá handritinu til skráningar 16. júní 1887. Katalog I>, bls. 660-661 (nr. 1258).
Bundið af Matthiasi Larsen Bloch á árunum 1730-1780.
- Stafrænar myndir á www.sagnanet.is.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
Contents
Part I ~ AM 486 1 4to
Hávarðar saga Ísfirðings
“Sagan af Hávarði sem nefndist Ísfirðingur og [syni] hans Ólafi Bjarnaryl”
“Það er upphaf þessarar sögu að Þorbjörn hét maður …”
“… Og ljúkum vér hér sögu Hávarðar.”
Niðurlag með öðru orðalagi má lesa milli lína en mikið er um undirstrikanir og lesbrigði milli lína og á spássíum: “Og ljúkum vér þar nú þessari sögu að sinni með þessu efni.”
Physical Description
Blaðmerkt er með blýanti 1-30 (hluti af heild 1-127).
Fjögur kver (hluti af heild 1-17).
- Kver I: blöð 1-8, 4 tvinn.
- Kver II: blöð 9-17, 4 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver III: blöð 18-25, 4 tvinn.
- Kver IV: blöð 26-30, 2 tvinn + 1 stakt blað.
- Blöð eru víða skítug (sbr. t.d. blöð 8v-9r) og blettir á blöðum (sbr. t.d. blað 26r og víðar).
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 150 mm x 115 mm.
- Línufjöldi er ca 26.
- Markað hefur verið fyrir innri og ytri spássíum með beini.
- Sagan endar í totu (sjá blað 28r).
Upphafleg kaflaskipting: i-xxi.
- Síðutitlar ná yfir opnu (síðutitillinn “Af Hávarði Ísfirðingi” skiptist t.d. þannig, sbr. blöð 27v-28r að á efri spássíu blaðs 27v stendur: “Af Hávarði” og á efri spássíu blaðs 28r: “Ísfirðingi”).
- Griporð (sbr. t.d. blöð 16v-17r).
Með hendi Einars Eyjólfssonar, blendingsskrift. Blað 13 er skrifað af skrifara Árna Magnússonar.
- Pennaflúraðir upphafsstafir (sjá t.d. blöð 1r, 10v og víðar).
- Pennaflúruð fyrirsögn í upphafi sögu (sjá blað 1r) sem og síðutitlar (sjá t.d. blöð 1v-2r).
- Skrautbekkur við fyrirsögn (sjá blað 1r).
- Blað 13 er innskotsblað sem bætt var við fyrir Árna Magnússon.
- Lesbrigði úr AM 160 fol. á spássíum og milli lína (sjá t.d. blöð 2v-3r).
- Frá og með þriðja kafla eru síðari tíma viðbótarkaflamerkingar á spássíu til hliðar við þá fyrri eða á öðrum stöðum (iii-xx) (dæmi um þetta er t.d. á blaði 27r).
- Nöfnin Einar Ólafsson á blaði 29v og Þorsteinn Arngrímsson á blaði 30r eru síðari viðbætur en blöðin voru upprunalega auð.
Þrír fastir seðlar með hendi Árna Magnússonar:
- Seðill a, octavoseðill (164 mm x 105 mm) er fremst (á milli fremra kápuspjalds og seðils b). Á honum er efnisyfirlit og athugagrein varðandi Víglundar sögu. Einnig síðari tíma athugasemdir um efnið.
- Á seðli b, kvartóblaði (210 mm x 160 mm) á milli seðils a, og blaðs 1r eru upplýsingar um handrit sem Hávarðar saga hefur verið borin saman við.
- Seðill c (116 mm x 97 mm) er festur við blað 6r. Þar á eru efnislegar athugasemdir.
History
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett til 17. aldar í Katalog I, bls. 660, en virkt skriftartímabil skrifarans var ca 1660-1695 og seinni hluta 17. aldar því nær lagi.
Part II ~ AM 486 2-3, 6 4to
Hænsa-Þóris saga
“Hér byrjast sagan af Hænsna-Þórir”
“Oddur hét maður Önundarson …”
“… Og lýkur hér Hænsna-Þóris sögu.”
Texti hefur skaddast í neðri hornum blaða 31r-44r.
Harðar saga
“Saga af Hörð og hans fylgjurum þeim Hólmverjum”
“Á dögum Haralds hins hárfagra …”
“… Ljúkum vér svo sögu Hólmverja.”
Niðurlagi sögunnar er bætt við á blaði 67r af Árna Magnússyni, en upprunalegt niðurlag er yfirstrikað á blaði 102r.
Harðar saga
“… og tekið fé allt …”
“… Ljúkum vér svo sögu Hólmverja.”
Hér er upprunalegt niðurlag sögunnar; yfirstrikað.
Víglundar saga
“Víglundar saga. Kapituli 1.”
“Haraldur hinn hárfagri var son Halfdanar svarta …”
“… Endast hér nú þessi saga af Víglundi hinum væna.”
Physical Description
Síðari tíma blaðmerking með blýanti 31-67, 102-126 (hlutar af heild 1-127).
Níu kver, kver V-IX, XIV-XVII (hluti af heild 1-17):
- Kver V: blöð 31-38, 4 tvinn.
- Kver VI: blöð 39-46, 4 tvinn.
- Kver VII: blöð 47-54, 4 tvinn.
- Kver VIII: blöð 55-62, 4 tvinn.
- Kver IX: blöð 63-68, 1 tvinn + 4 stök blöð.
- Kver XIV: blöð 102-106, 2 tvinn + 1 stakt blað.
- Kver XV: blöð 107-112, 3 tvinn.
- Kver XVI: blöð 113-122, 5 tvinn.
- Kver XVII: blöð 123-127, 2 tvinn + 1 stakt blað.
Sumstaðar hefur morknað úr blöðum og mörg hver eru viðgerð:
- Texti hefur skaddast af þeim sökum í neðri hornum blaða 31r-44r.
- Sömuleiðis hefur morknað úr efri spássíum (sjá t.d. blað 42r).
- Blekblettur á blaði 45v skemmir textann lítillega.
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 150-160 mm x 115-125 mm.
- Línufjöldi er ca 26-28.
- Skreyttir upphafsstafir eru dregnir út úr leturfleti (sbr. 32r og 44v og víðar).
- Síðutitlar ná yfir opnu (síðutitillinn “Hænsna Þórir” skiptist t.d. þannig, sbr. blöð 34v-35r að á efri spássíu blaðs 34v stendur: “Hænsna” og á efri spássíu blaðs 35r: “Þórir”). Þetta á einnig við um síðutitla hinna saganna.
- Griporð eru víðast hvar (sbr. t.d. blað 44v). Þau hafa þó sumstaðar morknað af, sbr. t.d. blað 45r.
Með hendi Einars Eyjólfssonar (sbr. seðil d á milli blaða 30 og 31v), blendingsskrift.
- Pennaflúraðir upphafsstafir (sjá t.d. blöð 31r 44v og 102v).
- Pennaflúraðar fyrirsagnir (sjá blöð 31r, 44v og 102v.
Blöð 67-68 eru innskotsblöð með hendi Árna Magnússonar; skrifað er á liðlega helming blaðs 67r.
- Fastur seðill d, oktavoseðill (164 mm x 102 mm) með hendi Árna Magnússonar, á milli blaða 30 og 31v, með athugagreinum um rithönd.
History
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett til 17. aldar í Katalog I, bls. 660, en virkt skriftartímabil skrifara var ca 1660-1695 og seinni hluti 17. aldar því nær lagi.
Part III ~ AM 486 4 4to
Þórðar saga hreðu
“Sagan af Þórði hreðu”
“Hrólfur í Bergi Upplendingakóngur …”
“… Hann var gleðimaður mikill.”
Aftan við eru nokkur orð úr næstu setningum í sögunni og eyður sem síðar hafa verið fylltar.
Physical Description
- Blaðmerkt með blýanti 69-76 (hluti af heild: 1-127).
Eitt kver (hluti af heild: 1-17).
- Kver X: blöð 69-76, 4 tvinn.
- Blöð eru blettótt og skítug (sjá blað 69r og auðu blöðin frá 73v-76r).
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 180-182 mm x 140 mm.
- Línufjöldi er ca 30-35.
- Kaflanúmer eru á spássíum (1-6 (kafli 1 er ómerktur og númer 5. kafla vantar)).
- Með hendi Einars Eyjólfssonar, blendingsskrift.
- Pennaflúraðir upphafsstafir (sjá t.d. blöð 69r og 70r-v).
- Síðari tíma eyðufyllingar í síðustu línum á blaði 73r.
- Síðari tíma athugagreinar á blaði 76v, þar sem fram kemur að blaðið hefur upprunalega verið aftast í 180 blaða eða 45 arka sögusafni. Einnig er þar upptalning á sögunum sem hafa verið í því safni.
- Fastur seðill e (172 mm x 86-89 mm), með hendi Árna Magnússonar, á milli blaða 68 og 69, sem segir að þar hafi legið Flóamanna saga.
History
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett í einu lagi til 17. aldar í Katalog I, bls. 660, en virkt skriftartímabil skrifara var ca 1660-1695 og seinni hluti 17. aldar því nær lagi. Handritið hefur áður verið hluti af stærra sögusafni sem innihélt einnig sögur af: Þorláki helga, Nikulási kóngi leikara, Vilhjálmi sjóð, Hávarði Ísfirðingi, Hænsna-Þóri, Herði og Hólmverjum, Víglundi, Ormi Stórólfssyni, Flóamönnum sem og Þórðar sögu hreðu; alls tíu sögur (sbr. blað 76v).
Part IV ~ AM 486 5 4to
Bárðar saga Snæfellsáss
“Hér byrjar sögu af Bárði Snæfellsás”
“Dumbur hefur kóngur heitið …”
“… Lýkur hér sögu Bárðar Snæfellsáss og Gests sonar hans.”
Physical Description
- Síðari tíma blaðmerking með blýanti 77-101 (hluti af heild 1-127).
Þrjú kver (hluti af heild 1-17).
- Kver XI: blöð 77-84, 4 tvinn.
- Kver XII: blöð 85-92, 4 tvinn.
- Kver XIII: blöð 93-101, 4 tvinn + 1 stakt blað.
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 150-155 mm x 115-120 mm.
- Línufjöldi er ca 25-27.
- Markað hefur verið fyrir innri og ytri spássíum með beini.
- Upphafsstafir eru víða dregnir út fyrir línu (sbr. t.d. blöð 81v og 84v).
- Síðutitlar ná yfir opnu. Sem dæmi þá er skrifað “Bárðar” á efri spássíu blaðs 77v og “saga” á efri spássíu blaðs 78r.
- Kaflatal á spássíum (sjá t.d. blöð 84r-v).
- Griporð.
- Með hendi Einars Eyjólfssonar, blendingsskrift.
- Pennaflúruð fyrirsögn (sjá blað 77r).
- Pennaflúraðir upphafsstafir (sjá t.d. blöð 77r, 81v).
Á spássíum eru viðbætur og leiðréttingar (sjá t.d. blöð 78v-79r).
Þrír seðlar með hendi Árna Magnússonar (f-h) og hluti af eldra saurblaði (i), á milli blaða 76v-77r:
- Seðill f (157 mm x 103 mm) er með yfirliti yfir efni bókarinnar sem handritið tilheyrði, þ.e. sögusafni Gísla Jónssonar á Leirá, og vísu um Kjartan Ólafsson sem fylgdi Laxdæla sögu í þeirri bók: — Kært var kóngi björtum.
- Seðill g (159 mm x 105 mm) er með upplýsingum um aðföng.
- Seðill h (157 mm x 98-102 mm) er með framhaldi á vísu um Kjartan og vísu um Bolla sem einnig fylgdi Laxdælu í bók Gísla Jónssonar: — Bolli snilldar snilli.
- Seðill i (88 mm x 135 mm) er hluti af saurblaði úr bók Gísla Jónssonar, þar sem hann hefur merkt sér bókina árið 1697. Á eftir fylgir efnisyfirlit þar sem fram kemur að Bárðar saga hefur staðið fremst en á eftir hafa fylgt Víglundar saga, — Eyrbyggja saga og — Laxdæla saga.
History
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett til 17. aldar í Katalog I, bls. 660, en virkt skriftartímabil skrifarans var ca 1660-1695 og seinni hluti 17. aldar því nær lagi. Það hefur áður verið hluti af stærra sögusafni (sbr. seðla f og i).
Árni Magnússon taldi bókina sem handritið tilheyrði fyrst hafa komið frá Þórði Jónssyni í Hítardal (sbr. seðil d). Árið 1697 átti hana Gísli Jónsson á Leirá í Borgarfirði (sbr. seðil i) en Árni fékk hana, að því er virðist, fyrst til láns en svo til eignar frá Magnúsi Jónssyni á Leirá (sbr. seðla d og g).