Manuscript Detail
AM 254 fol.
There are currently no images available for this manuscript.
Ættartölubók; Iceland, 1708
Contents
Historia af biskup Jóni Arasyni á Hólum og um hans ættfólk, niðja og tengdamenn
“Hiſtoria af Biskup Jöne Araſyne ä Hölum | og umm hanns ættfolk, nydia og teingdamenn”
Bl. 52r autt að helmingi, bl. 52v autt.
Þessi er ættbogi biskups Jóns uppeftir að telja
“Þeſse er ættboge Biskups Jöns uppepter ad telia”
Historia af biskup Jóni Arasyni sem sat að Hólum, svo sem hún er samin og diktuð af hans sjálfs niðjum og eftirkomendum
“Hiſtoria Af Biskup Jöne Araſyne, ſem ſat ad | Hölum, so sem hun er samenn og dyktud, af hans | sialfs Nydium og Epterkomendum”
Framburður Daða Guðmundssonar
“Frammburdur Dada Gudmundzſonar”
Bl. 63v autt að rúmlega helmingi. Blaðtalinu 64 sleppt, því þar hefur verið auð síða í forritinu, og næsta blað merkt 65.
Ættartölur til Odds lepps, sem verið hefur lögmaður, og bræðra hans Sigurðar fóstra og Þormóðs
“Ættartølur til Oddz Lepps, ſem vered he|fur Løgmadur. Og brædra hans Sigurdar Föſtra | og Þormodar”
Þessi ættbogi af Benedikt ríka og Möðruvallaætt stendur svo til langfeðga
“Þeſsi ættboge af Benedict rika, og Mödruv. ætt stendur so til langfedga”
Ætt Sturla bónda Þórðarsonar og Orms lögmanns Sturlasonar
“Ætt Sturla bonda Þordarſonar og Orms løgmanns Sturlaſonar”
Bl. 111-112 auð.
Ættartala Vestfjarðarmanna
“Ættartala Veſtfiardar Manna”
Eggerts diktur
Ættartölur og ævisögur biskupa
Þ.á.m. Guðbrands Þorlákssonar, Ögmundar Pálssonar, Gissurar Einarssonar, Marteins Einarssonar, Gísla Jónssonar, Odds Einarssonar og Ólafs Hjaltasonar.
Bl. 284v autt.Möðruvallaætt
“Mødruvalla ætt”
Þessi skrifast verið hafi börn Finnboga gamla
“Þeſ Skrifaſt vered hafe børnn Finnboga Gamla”
Afsprengi Halldórs ábóta Ormssonar
“Afſpreinge Halldors aböta Ormsſonar”
Eftir fylgja dagsetning og lokaorð höfundar.
Physical Description
Pappír með vatnsmerkjum.
Vatnsmerki 1. Aðalmerki: Skjaldarmerki Amsterdam 1 IS5000-02-0254_64v IS5000-02-0254_237r ( 3-4 , 7-8 , 10-12 , 16 , 21-28 , 33-36 , 42 , 45-46 , 48 , 53-56 , 61-65 , 70-73 , 78-79 , 80? , 81-82 , 85 , 87-88 , 92-93 , 96-97 , 102-105 , 107 , 110-111 , 113 , 116 , 118 , 120-125 , 131 , 134-135 , 137 , 139-140 , 142 , 145 , 150-154 , 158-160 , 162-163 , 165 , 167 , 172-173 , 176-180 , 182-183 , 187 , 190-191 , 193-194 , 196 , 198 , 200 , 205 , 207-210 , 214-216 , 218 , 222-224 , 227 , 230-232 , 241 ) // Mótmerki: Fangamark PI ( 1-2 , 6 , 9 , 13-15 , 17-20 , 29-32 , 37-41 , 43-44 , 47 , 49-52 , 57-60 , 66-69 , 74-77 , 83-84 , 86 , 89-91 , 94-95 , 98-101 , 106 , 108-109 , 112 , 114-115 , 117 , 119 , 126-130 , 132-133 , 136 , 138 , 141 , 143-144 , 146-149 , 155-157 , 161 , 164 , 166 , 168-171 , 174-175 , 181 , 183-186 , 188-189 , 192 , 195 , 197 , 199 , 201-204 , 206 , 211-213 , 217 , 219-221 , 225-226 , 228-229 , 232 , 234 , 236-237 , 240 , 243 , 245 , 247 , 249-253 , 260 , 262 , 264-266 , 270-272 , 275 , 278-279 , 281 , 289 ).
Vatnsmerki 2. Aðalmerki: Skjaldarmerki Amsterdam 2, ásamt fangamarki VI IS5000-02-0254_248v // Ekkert mótmerki ( 235 , 238 , 239 , 242 , 244 , 246 , 248 , 254-259 , 261 , 263 , 267-269 , 273-274 , 276-277 , 280 , 282 ).
Vatnsmerki 3. Aðalmerki: Skjaldarmerki Amsterdam 3 IS5000-02-0254_297v ( 283-285 , 294-297 , 298 , 304 ) // Mótmerki: Fangamark PD IS5000-02-0254_290r ( 286-288 , 290-293 , 299 , 300-303 , 306 ).
Blaðmerkt 1-304 en hlaupið yfir töluna 64.
Hér og þar athugasemdir á spássíum.
Spjöld og kjölur klædd bókfelli úr kirkjulegu latnesku handriti.
Fimm seðlar með hendi Árna Magnússonar og einn skrifaður fyrir hann.
- Seðill 1 (184 mm x 163 mm) við fremra saurblað: “Þessi ættartölubók er anno 1708 skrifuð af Vigfúsi Jóhannessyni í Laugardælum eftir bók í folio frá Hlíðarenda ritaðri á capite ad calcem með hendi síra Jóns Ólafssonar sem prestur var á Rauðasandi, hefur sú bók paginas 304 inni að halda, en hér er hver pagina á hvítu blaði, og er ekkert minna í bókinni en í þessu apographo, eftir því sem segja síra Jóhann og Vigfús sem þetta apographum við originalen saman lesið hafa.”
- Seðill 2 (162 mm x 100 mm): “Eftir Sturlungatíð: Þá vorir landsmenn sökum innbyrðis óeiningar og metandagirndar forlétu sitt frelsi, hefir allt fyrir borð dottið um sagnaskrift og historíur, nema hvað munkarnir annálað hafa fram til daga Jóns biskups Arasonar og Ögmundar. Um þessa hér nefnda þokudaga frá Árna biskups Þorlákssyni til nefnds Ögmundar, hefi ég minnsta kynning um fengið. Síðan eru til ættartölur og smá historíur, hverja bók í folio og skrifaði circeter 1690 fyrir Gísla sálug[an] Magnússon og mun sama þar austur að fá. α. Séra Jón Ólafsson prestur á Rauðasandi 1699. α Þessi ættartölubók er enn nú 1704 á Hlíðarenda, er in folio, víða réttari en aðrar þesslags bækur og completior sums staðar. NB. hana skal ég endilega lána síðar til að conferera. Um add lepp er þar eitt og annað notabile.”
- Seðill 3 (161 mm x 95 mm): “Séra Jón Ólafsson sem var á Lambavatni trúi ég sé author eins eður annars af því eldra slaginu, í ættartölubók madame Guðríðar Gísladóttur.”
- Seðill 4 (163 mm x 103 mm): “Láta a .2. síður það hér er á einni. Setja numoeros hægri handar síðunni. Folium pro pagina. Skrifa allegationes út á spassíunum eins og hér. Ætla skalla fyrir því vantar eins og hér. Skrifa allar notas þær á spássíunum standa eins og hér. Eodem loco ordine. Skrifa það sem inni í textanum er undirdregið eins og hér, Item hitt á spássíunum sem corrigerad er.”
- Seðill 5 (165 mm x 104 mm): “Sýnist þurfa að athuga: Fol. 21: Dóttur Gísla Jónssonar frá Völlum (nonne Þorgils). Fol. 37: Á Leirubakka á landi í Holti: contradict. Fol. 56: Post: pag: og stundum þrír honum allar et (sýnist vanta orð). Fol. 64: Vantar blað afskrifað. Fol. 102: Arnarbæli í Flóa (pro Olvese). Fol: Ibid: Börn síra Sigurðar og Ellenar (NB: áttu engin börn). Fol. 163. Þorbjörg Þórðarson. Fol. 171: C giftist Sesselju Halldórsdóttur. Fol. 222. Í Kristnesi (pro Herdísarvík). Fol. 243: Margrét Ev: Ámunda í Skógum (pro móður Sólveigar Ámund, Ev: Ámunda í Skógum). Fol. 292: Guðrún yfir og undirdregið /: á spássíunni Þórunn :/. Fol. 293: Ásgeir Björgólfsson giftist Önnu Erlendssonar. Fol. 302 Teitur gaf M. Brynjúlfi proventu, hálfar hraumhufe [?] (nonne Páll Teitsson gaf el.). Fol: Ibid: Torfi Helgason hans Au: Sigríður Steinsdóttir. Fol. 150 (nonne 250.).”
- Seðill 6 (163 mm x 103 mm): “Tölurnar og bókstafina framan við síðuna, eins og hér. Árstölu einkum rétt. Imo allt. Conferera accurate. Öngum ljá né sýna. Skrifa það á spássíuna sem á spássíunni er, það í textanum sem þar er. Imo allt eins, jafnvel þótt ei skiljist.”
History
Skrifað af Vigfúsi Jóhannssyni á Laugardælum árið 1708 (sbr. seðil a).
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 28. janúar 1976.
Additional
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Filma á Landsbókasafni Íslands-Háskólabókasafni.
Bibliography
Author | Title | Editor | Scope |
---|---|---|---|
Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling | ed. Kristian Kålund | ||
Guðrún Ása Grímsdóttir, Þórður Jónsson í Hítardal | Ættartölusafnrit séra Þórðar Jónssonar í Hítardal I-II | ||
Guðvarður Már Gunnlaugsson | “Leiðbeiningar Árna Magnússonar”, Gripla | 2001; 12: p. 95-124 | |
Jón Guðmundsson, Jónas Kristjánsson | Spánverjavígin 1615. Sönn frásaga eftir Jón Guðmundsson lærða og Víkinga rímur, Íslenzk rit síðari alda | 1950; 4 | |
Jón Samsonarson | “Fjandafæla Gísla Jónssonar lærða í Melrakkadal”, Gripla | 1979; 3: p. 40-70 | |
Páll Eggert Ólason | Menn og menntir siðskiptaaldarinnar á Íslandi I. Jón Arason | ||
Yelena Sesselja Helgadóttir (Yershova) | Íslenskar lausavísur og bragfræðilegar breytingar á 14.-16. öld, Són. Tímarit um óðfræði | 2005; 3: p. 9-28 | |
Þórunn Sigurðardóttir | “Constructing cultural competence in seventeenth-century Iceland : the case of poetical miscellanies”, Mirrors of virtue : manuscript and print in late pre-modern Iceland, Opuscula XV | 2017; p. 277-320 |