Skráningarfærsla handrits

PDF
PDF

AM 133 fol.

Njáls saga ; Ísland, 1300

Innihald

1 (1r-95v)
Njáls saga
Athugasemd

Kálfalækjarbók er meðal elstu handrita Njáls sögu (hugsanlega elst). Handritið er í brotum, óbundið.

1.1 (1r-15v)
Enginn titill
Upphaf

Mörður hét maður er kallaður var gígja …

Niðurlag

… ærinn hafa …

1.2 (16r-56v)
Enginn titill
Upphaf

… rið. kom Helgi heim …

Niðurlag

… frá því er Njáll bauð heim Höskuldi …

1.3 (57r-60v)
Enginn titill
Upphaf

… goðorðslausum manni …

Niðurlag

… Úlfi Uggasyni að þeir …

1.4 (61r-86v)
Enginn titill
Upphaf

… aðra. Réðst Þangbrandur þá um …

Niðurlag

… Bjarni mælti. Nú …

1.5 (87r-90v)
Enginn titill
Upphaf

… að liði er menn þurftu mest …

Niðurlag

… að þeir trúi ekki ..

1.6 (91r-91v)
Enginn titill
Niðurlag

… vörn þessa fram …

1.7 (92r-95v)
Enginn titill
Upphaf

… félag[a] …

Niðurlag

… bróðir hét honum griðum; En Óspakur …

Lýsing á handriti

Blaðefni
Skinn.
Blaðfjöldi
95 blöð (302 null x 209 null).
Tölusetning blaða

  • Síðari tíma blaðmerking 1-95.

Umbrot

  • Eindálka.
  • Afmarkaður leturflötur.
  • Línufjöldi er ca 25-26.
  • Minni upphafsstafir, þeir sem ekki eru við kaflaskil eru á spássíu (sjá t.d. á blöðum 3r og 52v).
  • Rauðritaðar kaflafyrirsagnir (sjá t.d. blað 40v).

Ástand

Handritið er í brotum, mörg blöð vantar inní og það er víða ólæsilegt vegna rakaskemmda og slits.

  • Eftirfarandi upplýsingar um eyður í handriti eru hér settar í samhengi við texta sögunnar í útgáfu Einars Ólafs Sveinssonar á Njáls sögu samkvæmt því sem þeirra er getið í Íslenzkum fornritum XII, 1954: cl og er blaðsíðutal efnis í eyðunum þaðan fengið. 1) Eyða á eftir blaði 15v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 61.3-91.3, 2) eyða á eftir blaði 56v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 236.17-241.16, 3) eyða á eftir blaði 60v í hdr. - sbr. ÍF efni á bls. 262.1-268.21, 4) eyða á eftir blaði 86v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 368.9-371.6, 5) eyða á eftir blaði 90v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 385.21-389.12, 6) eyða á eftir blaði 91v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 393.6-431.23, 7) eyða á eftir blaði 95v í hdr. - sbr. ÍF, efni á bls. 447.14 til söguloka. Af eftirheimildum má tímasetja glötun efnis á eftir blöðum 56 og 60 síðar en 1809 (sjá Kålund Katalog II , 270 (nr. 2076)).
  • Flest blöðin eru eitthvað skemmd. Þau eru götótt, morknað hefur úr jöðrum þeirra og inn við mitt tvinn. Þetta kemur gjarnan niður á textanum (sjá t.d. blöð 10, 12, 21, 22, 38, 65, 92-95 og miklu víðar).
  • Upphafsstafur sést í gegn á blöðum 42r, 45r og víðar.
  • Blöð eru bæði dökk og skýtug (sjá t.d. blöð 1r, 59r og víðar).

Skrifarar og skrift

  • Skrifari er óþekktur; textaskrift.

    Kålund ( Katalog II> ,270 (nr. 2076)) lýsir skriftinni þannig að hún sé stor og regelmæssig … i karakteren beslægtet með skriften i AM 75 a fol..

Skreytingar

Rauðritaðar kaflafyrirsagnir, víðast hvar eru þær orðnar máðar eða eru alveg horfnar (sjá t.d. blöð 21v, 37v og 40v).

Upphafsstafir eru í nokkrum litum. Algengastir eru grænir og rauðir upphafsstafir en blár og hvítur litur koma einnig við sögu.

  • Um þá fyrrnefndu má sjá dæmi á blöðum 42v og 51r.
  • Sérlega glæsilegir eru upphafsstafir á blöðum 1r og 59v þar sem hvítur litur og blár eru með. Upphafsstafurinn á blaði 59v sýnir stríðsmann á hesti sínum.

Spássíugreinar og aðrar viðbætur

  • Spássíukrot er á blöðum 15v, 44r, 46v, 75r og hugsanlega víðar.
  • Á spássíu blaðs 72r er teikning (mannshöfuð).

Band

Handritið er óbundið. Blöðin liggja í pappírsumslögum í tveimur öskjum.

Uppruni og ferill

Uppruni

Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett um 1300 í  Katalog I , bls. 97.

Ferill

Árni Magnússon fékk Kálfalækjarbók árið 1697 frá séra Þórði Jónssyni á Staðastað (d. 1720), en til hans kom hún frá Finni bónda Jónssyni á Kálfalæk í Mýrasýslu, og af því hefur bókin fengið nafnið. Séra Jón í Hítardal notaði handritið árið 1697 (sjá blað 71v í AM 435 a 4to).

Séra Jón Halldórsson skrifaði AM 464 4toupp eftir Kálfalækjarbók meðan hún var fyllri og orðamunur úr Kálfalækjarbók er í nokkrum köflum Hvammsbókar í uppskrift Ketils Jörundssonar.

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar tók við handritinu 28.11. 1986.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

Kålund gekk frá handritinu til skráningar ?. Katalog I; bls. 99 (nr.162). VH skráði handritið samkvæmt TEIP5 reglum 30. október 2009; lagfærði í nóvember 2010

Myndir af handritinu

  • Ljósmyndir voru keyptar af Arne Mann Nielsen í desember 1985

Notaskrá

Höfundur: Aðalheiður Guðmundsdóttir
Titill: Some heroic motifs in Icelandic art, Scripta Islandica
Umfang: 68
Titill: , Egils saga Skallagrímssonar. Bind I. A-redaktionen
Ritstjóri / Útgefandi: Bjarni Einarsson
Umfang: 19
Höfundur: Seip, Didrik Arup
Titill: Palæografi. B. Norge og Island, Nordisk kultur
Umfang: 28:B
Höfundur: Einar Ól. Sveinsson
Titill: Skírnir, Um handrit Njálssögu
Umfang: 126
Höfundur: Einar Ól. Sveinsson
Titill: , Studies in the manuscript tradition of Njálssaga
Umfang: 13
Höfundur: Halldór Hermannsson
Titill: , Icelandic illuminated manuscripts of the middle ages
Umfang: 7
Höfundur: Hreinn Benediktsson
Titill: Linguistic studies, historical and comparative
Titill: , Brennu-Njáls saga
Ritstjóri / Útgefandi: Einar Ólafur Sveinsson
Umfang: XII
Höfundur: Jón Helgason
Titill: Introduction, Njáls saga the Arna-Magnæan manuscript 468, 4to. (Reykjabók)
Umfang: s. V-XIX
Titill: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Höfundur: Bek-Pedersen, Karen
Titill: Gripla, St Michael and the sons of Síðu-Hallur
Umfang: 23
Höfundur: Kapitan, Katarzyna Anna
Titill: Dating of AM 162 B a fol, a fragment of Brennu-Njáls saga, Opuscula XVI
Umfang: s. 217-243
Höfundur: Svanhildur Óskarsdóttir-, Zeevaert, Ludger
Titill: Góssið hans Árna, Við upptök Njálu. Þormóðsbók - AM 162 B δ fol
Umfang: s. 161-169
Höfundur: Sveinbjörn Rafnsson
Titill: Heimild um Heiðarvíga sögu, Gripla
Umfang: 3
Lýsigögn
×

Lýsigögn