„Edda Íslendinga. Samanskrifuð af Snorra Sturlusyni lögmanni á Íslandi. Anno MCCXV“
Óheilt
„Einn nýr formáli yfir bókina Eddu“
„Ljóst er mönnum af Móesesbók Genesis að Adam hét með sannindum ...“
„ ... helldur finnast fleirum nú Grettir sín frægðarverk til útlegðar eða torlegðar. “
„Hafursgrið“
„Hér set ég hafursgrið allra manna á milli ...“
„ ... sem faðir við son og sonur við ... “
brot, niðurlag vantar
„Nomenclaturæ vocum Grammaticarum Eddu authoris“
Skýringar ýmissa edduhugtaka, einkum málfræðiheita, á íslensku og latínu.
„ ... Enn mun eg vilja“
„ ... vangi vara / eður Vili tára. “
brot, niðurlag, þrjár síðustu vísur kviðunnar
„Hrafnagaldur Óðins. Forspjallsljóð“
„Alföður okkar / álfar skilja ...“
„ ... hornþyt valdur/ himni bjarga. “
„ Vísur Einars Skúlasonar um hinar nafnkunnugri eyjar við Noreg. "Úr Notis Olavi Verelii yfir Hervarar sögu"“
Neðan textans er athugasemd um kenningar í vísunum
„Þessi Sæmundar Edda er skrifuð eftir Eddu próf. síra P.áls H.alldórss.sonar er hann með eigin hendi hefur skrifað eftir exempl. vice-lögm. sál. E.ggertO.lafsS.on“
Athugasemd um forrit þessa handrits
Á blaði 13r er utanáskrift bréfs til Vigfúsar Schevings sýslumanns
„Þannig standa hér kviðurnar“
„[1]Völuspá ... “
„... 39 Rígsþula. “
Skrá um efni Eddukvæðahandrits
Ýmsar athugasemdir um Edduhandrit, ritreglur og fleira er við kemur skriftum
Tölusett skema
Ýmsar athugasemdir á latínu um efni Eddu og ýmis ritverk, þ.á m. verk Arngríms Jónssonar.
Bl. 16 er umslag bréfs með innsigli á bl. 16v og utanáskrift: A Monsieur Halldór Hjalmarson Conrector Vid Latinu[skólann] á Hólum
„Formáli yfir Eddu eignaður Guðm.undi Andréssyni“
„Þrennar finnast meiningar um það, hvaðan Edda hefur sín upptök. ... “
„... Læt ég so mikið hér um sagt , hver má halda um það sem honum sjálfum líkar og best fellur. “
Framan við er þessi athugasemd: Hér skrifast formálar þeir og eftirmáli er vice-l.ögm.ann sál.uga E.ggertÓ.lafss.on hefir fylgja látið því exempl. Snorra Eddu er hann lét uppskrifa í Sauðlauksdal og gaf mági sínum próf.asti sr B.irniHalldórss.yni,
„Anno Christianorum 1737 Olafus Gunnlogi filius hoc exemplum Eddæ scribi curavit ...“
„... plura de hoc et reliqvis Edde codicibus legi possunt.“
„Strax þar eftir kemur það hér eftir fylgir í settletri, sem ég bar mig að láta verða sem líkast að niðrraðan og stafsetningu“
Án titils
Um skrifara handrits og forrit þess
„Ættartala frá Óðinn til Noregskónga.“
„Bur hefur konungur heitið ...“
„þá var liðið frá hingaðburði vors herra M: ccL.xxx.v.ii. (1287) ár“
„Prologus. “
„Edda er íþrótt af forndiktuðum fróðra manna dæmisögum ... “
„Þetta framanskrifað hefi ég uppteiknað mér úr Eddubók þeirri er pró(fastur) sál. sr. Björn Halldórsson átti, og skrifuð var af sr. Birni Þorgrímssyni þá hann nýlega var orðinn þénari sál. vice-lögm. Egg.ert Ól.afss.on . Við stafsetninguna hefi ég ekki svínbundið mig, enn þó víðast aðgætt hana, þykist ég sjá, að lögmaðurinn sál. hefur hér og hvar með eigin hendi lagfært. Fljótlega hef ég bókina skoðað, og sem ég að orðamunur mun vera og stafsetningar, nokkuð töluverður, frá því sem er í minni, og meiri fyrirsagnir, líka allt annað, þá aftur eftir sækir. Gat ég ei mismuninn teiknað, því þar fyrir þarf tíma góðan og aðgætur. Enn eftirmálann vil ég ef get skrifa hér á bak við og Eddu vísurnar með sínum notis. “
Úr Laufás-Eddu
Framan við er þessi athugasemd: Hér kemur nú sjálf bókin með eftirfylgjandi inngangi sem þar gjörir þá fyrstu blaðsíðu
Brot
Athugasemd um forrit ritara
„E.ggertÓ.ÓlafsSon. Eftirmáli um Eddu“
„Þetta er uppskrifað í hasti og annríki, og þar að auki með mjög óstyrkri hendi, sem sig sjálft sýnir, er það illt aflestrar, og varð ekkert samborið“
Eftirmáli Eggerts Ólafssonar þar sem greint er frá ýmsum Edduhandritum
Við fyrirsögn hefur Halldór Hjálmarsson skrifað: Þetta framanskrifað hefi eg uppteiknað mér úr Eddubók þeirri er próf. sál. sr. Björn Halldórsson átti ...
„Til lyktar eru hér ritaðar Edduvísur Ólafs Gunnlaugssonar eiga þær öndverðlega að fylgja þessum Codice, og er nú þessi útskrift gjörð orðrétt eftir hans eigin handar Exemplari bæði vísurnar og útskýringin sem byrjar svo:“
„Edda mín sem raunar rétt / rart ber hrós í fræðunum ... “
„... Níðhöggs mið við enda Tveddu / það er sama og það sé núll“
„Þetta var uppskrifað í hasti og annríki og þar að auki með mjög óstyrkri hendi sem sig sjálft segir er það illt aflestrar og varð ekki samanborið “
Vísur með skýringum
Án titils
„Apponam primaria Asarum nomina “
„ Þetta er eftir hendi síra Einars sál.uga Hálfdanarsonar, víða dauft og ei sem best aflestrar. Auctor meinast Jón gamli Ólafsson“
Ritgerð á latínu um nöfn ása og fleira efni í Eddu
Án titils
„Carmen solare“
Auctor, ut fert. Sæmundo ... Latine sic reddit Gudmund Hugonis Eccles. Vestm. filio
Sólarljóð á latínu
„Hávamál“
„Gáttir allar / áður gangi fram ...“
„... njóti sá er nam / heilir þeirs hlýddu.“
1 laus 54r,1miði með athugasemd við texta
Aukatitill við lokaþátt kvæðisins: Rúnaþáttur Óðins,51r,1 með athugasemd við titil: Rúna capituli með galdur Óðins
„Frá sonum Hrauðungs konungs.61r Grímnismál61v“
„Heitur ertu Hripuður / og heldur til mikill ...“
„... er ég hygg að orðnir sé / allir að einum mér.“
Langur lausamálskafli milli fyrirsagna
Lausamálskafli að enduðu kvæðinu: " Geirröður konungur sat ... ... Agnar var þá konungur lengi síðan".
„Helga kviða haddingjaskata. Frá Hjörvarði og Sigurlinn“
„Sástu Sigurlinn /Sváfnis dóttur ...“
„... þessir buðlungur var / bestur und sólu.“
Lausamálskafli á undan kviðunni, hefst svo: Hjörvarður herkonungur han átti iiij konur ...
Athugasemd við lok kviðunnar: "Helgi og Svava er sagt að væri endurborin."
„Frá Völsungum 93r Helga kviða hundingsbana önnur93v “
„Seig þú Heimingi / að Helgi man ...“
„... dauðir dolgar mær / enn um daga ljósa.“
Eftir síðari fyrirsögn kemur vísa sem hefst svo: Hverir láta fljóta/fley við bakka
Hefst á lausamálskafla: "Sigmundur konungur átti Borghildi ... og lýkur á öðrum lausamálskafla: "Sigrún varð skammlíf af harmi og trega. Það var trúa í fornöld að menn væri endurbornir ennþað er nú kölluð kerlingarvilla. Helgi og Sigrún er kallað að væri endurborin. Hét hann þá Helgi haddingjaskaðienn hún Lára Hálfdanardóttir, svo sem kveðið er í Láruljóðum og var hún valkyrja"
„Sinfjötlalok. Frá dauða Sinfjötla97rSigurðar kviða Fáfnisbana fyrsta, Grípisspá 97r“
„Hver byggir hér / borgir þessar ...“
„... mína ævi / ef þú mættir það.“
Hefst á lausamálskafla al löngum. Örstuttur lausamálskafli eftir síðari fyrirsögn.
„Sigurdrífumál (Brynhildarkviða Buðladóttur) “
„... Hvað beit brynju / hví brá ég svefni.“
„... og þetta bundu þau eiðum / með sér.“
„Huc usg chartæ. Hér brast í Sæmundar-Eddu, og er sá brestur hér fylltur sem varð af söguþætti Sigurðar Fáfnisbana a Cap. 28 ad 38.Hoc Exempl 4 et al.“
„ad. fol. 60 b. eftir skrifað er í Exempl. a) með ungri hendi og næsta illri aflestrar, sakir daufs bleks, og að víða er of mikið af blöðunum skorið.“
„Nú ríður Sigurður brott af Hindarfjalli“
„ Þetta setjist inn eftir Sigurdrífumál, er hér í mínu exempl. endast á fol. 60 a, neðst en á næstu síðu byrjast Brynhildarkviða, manca a capite, hvern brest þessi tvö blöð eiga að fylla“
Án titils
Inngangsorð Halldórs Hjálmarssonar, skrifara:
Efnisþráður eftir efni Völsunga sögu þar sem eyða er í Konungsbók eddukvæða.
Bl. 107bis, 1r-107bis, 2vsem eiga samkvæmt skrifara að fylgja á eftir Sigurdrífumálum standa milli bl. 107-108r/> þar sem Sigurðarkviða hin forna (nefnd Brynhildar kviða) hefst.
„Hamðismál“
„Spruttu á tái / tregnar íðir ...“
„... en Hamðir hné / að húsbaki (bekkjum).“
„Þetta eru kölluð Hamðismál hin fornu. Hér endar Sæmundar Edda. Athugasemd með hendi Halldórs Hjálmarssonar: fylgjandi er ei í Exemplar 4“
„Sólarljóð “
„Fé og fjörvi / vænti fyrða kind“
„... dauðum ró / hinum líkn sem lifa.“
Athugasemdir við upphaf: 1. NB. Sólarljóð standa fremst í exempl. 4. 2. (Versionem Larinam D. Guðmundi Hugonis , Eccl. vide alibi) 3. . . . . . eftir hendi Séra Einars prófasts Halfdanarsonar og samanborið við exemplar 4
„Getspeki Heiðreks konungs eða gátur Gests blinda sem hann bar upp fyrir Heiðreki Reiðgotalandskóngi“
„Hafa ég vildað“
„(... þau orð þín utan þik, ill vættur / og orm.)“
Athugasemd skrifara við upphaf kvæðis: Þetta stendur allra seinast í Exempl. 4 með annarri hendi enn sjálf bókin að framan og þareftir er þetta skrifað
Fyrstur er talinn Ormur Loftsson á Staðarhóli. Síðastur Kristján Skúlason Magnussen
„Í þessari Sæmundar Eddu er blöðunum niðurraðað svoleiðis.“
Efnisyfirlit Eddukvæðahluta handritsins þ.e. fjórða efnisþáttar
Á blaðinu stendur: Af bókasafni B.oga Benediktssonar merkt undir Littera B í Catalogo með nr. 2 Sub. lit B / Sæmundar Edda
Mögulegt að þetta blað hafi staðið framar getur hafa verið saurblað sjálfstæðs handrits, einhvers hluta þessa handrits.
Pappír
Vatnsmerki
Leifar af gamalli blaðsíðumerkingu 1-62 (44r-107r)
I. Halldór Hjálmarsson konrektor (1r-1v), (13v-40v)), (44v-143r?)
II. Óþekktur skrifari (2r-6v)
III. Óþekktur skrifari (7r-8v)
IV. Óþekktur skrifari (9r-11v)
V. [Hannes Finnsson?] (153v-154r)
Laust úr bandi, með fylgir skinnkápa
Blöð 13 og 16 eru bréf, á 13r13r er nafn Vigfúsar Schevings sýslumanns ; Á 16v er innsigli og nafn Halldórs Hjálmarssonar konrektors á Hólum
Með handritinu liggja 7 seðlar og tengist efni þeirra handritinu
Með handritinu (í sérstökum umbúðum) liggja 8 sendibréf frá árabilinu 1767-1774, sem tekin hafa verið úr bandi. Sjö bréfanna eru til Halldórs Hjálmarssonar konrektors á Hólum, eitt til Þorgríms Þorlákssonar í Viðey. Innsigli eru á flestum bréfanna og á einu þeirra er stimpilmerki.
Eigandi handrits: B.ogi Benediktsson (151r)
Athugað 1999
viðgert