Håndskrift detailjer
GKS 3268 4to
Der er ingen billeder tilgængelige for dette håndskrift.
Jónsbók; Island, 1340-1360
Indhold
Jónsbók
„Bréf“
„Magnús meður Guðs miskunn Noregs konungur …“
„… og um öll iv marka …“
Sama hönd er á fyrri hluta þessa handrits og GKS 3270 4to, AM 420 a 4to, og sumum vísunum í Egils sögu Möðruvallabókar.
Vantar aftan af, endar í 21. kafla Þjófabálks.
Milli bl. 92-93 er einnig eyða. Bl. 92 endar í 12. kafla Farmannalaga: „nema hann vilji á byr“. Bl. 93 hefst í 25. kafla Farmannalaga: „d[rag]a skipinu til fiskjar“.
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
- Eindálka.
- Leturflötur er 160-171 mm x 142-145 mm.
- Línufjöldi er að jafnaði 20 línur. Undir lok handritsins getur hann þó farið upp í 24 línur.
- Markað er fyrir dálkum og línum með hnífsoddi og sér þess merki á útspássíum á um helmingi kveranna. Frá bl. 11og að bl. 35 er markað með oddi, en eftir það með um 2 mm láréttum línum, nema á bl. 37-41 eru þær lóðréttar. Á bl. 85r-87r er dregið fyrir línum með blýi.
Tvær hendur.
I. bl. 1r-38r: Óþekktur skrifari, textaskrift.
II. bl. 38v-98v: Óþekktur skrifari, textaskrift.
Handritið er allt lýst með litdregnum upphafsstöfum. Sams konar upphafsstafi er að finna í öðru Jónsbókarhandriti frá sama tíma og með sömu hendi, GKS 3270 4to, og mjög svipaðir upphafsstafir eru einnig í Stjórnarhandritinu AM 226 fol. og Flateyjarbók, GKS 1005 fol., sem Magnús Þórhallsson lýsti (sbr. Guðbjörg Kristjánsdóttir 1993, bls. 25-26).
Stór sögustafur í mynd dreka er á einum stað:
- Bl. 2v: F (6 inndregnar línur) í upphafi Þingfararbálks.
Upphafsstafir skreyttir með pennaflúri (3-5 inndregnar línur) og margir með myndum af dýrum og kynjaskepnum ýmis konar og/eða laufteinungsskrauti, eru í upphafi annarra bálka:
- Bl. 1r: M (4 línur) í upphafi bréfs Magnúsar konungs.
- Bl. 7v: Þ (5 línur) í upphafi Kristindómsbálks.
- Bl. 12v: J (meðfram leturfleti) í upphafi Konungs þegnskyldu.
- Bl. 13v: Þ (5 línur) í upphafi Mannhelgi.
- Bl. 27r: F (5 línur) í upphafi Kvennagiftinga.
- Bl. 30r: S (4 línur) í upphafi Erfðabálks.
- Bl. 37v: H (4 línur) í upphafi Framfærslubálks.
- Bl. 43v: H (4 línur) í upphafi Landabrigðabálks.
- Bl. 48r: E (4 línur) í upphafi Landsleigubálks.
- Bl. 73v: H (3 línur) í upphafi Rekabálks.
- Bl. 79v: Þ (4 línur) í upphafi Kaupabálks.
- Bl. 87v: S (3 línur) í upphafi Farmannalaga.
- Bl. 94r: Þ (4 línur) í upphafi Þjófabálks.
Minni pennaflúraðir upphafsstafir (yfirleitt 2 inndregnar línur), einlitir með flúri í öðrum lit, eru í upphafi kafla. Flúrið er víða mjög máð.
Rauðritaðar fyrirsagnir eru alls staðar við upphaf bálka og kafla.
Línufyllingar í rauðum lit eru gjarnan aftan við rauðritaðar fyrirsagnir.
Víða er strikað eða dregið með rauðum lit í stafi og orð til áherslu.
Rauður litur hefur verið borinn á blaðkanta eftir að skorið var af þeim við band.
Nótur á neðri spássíum á bl. 85v-86r.
- Á 17. öld var síðutitlum bætt við á blöðum 1r-42r, 73v-74r, 75v-76r, 94v, en einnig með tveimur til þremur höndum á blöðum 43v-73r, 80r-81v, 98r-v og e.t.v. víðar, en skriftin er þar mjög máð. Á sama tíma var rómverskum kaflanúmerum, og sumstaðar arabískum, bætt við á spássíur, einkum í fyrri hluta handritsins.
Á aftara pappírssaurblað fremst hefur Jón Eiríksson konferensráð skráð upplýsingar um aldur textans og uppruna, en einnig er hér athugasemd um feril handritsins.
Á neðri hluta bl. 98v hefur Jón Eiríksson skrifað athugasemd um það hversu mikið vantar í handritið.
- Leiðréttingar skrifara: 86v, 87v.
- Viðbætur, leiðréttingar og lesbrigði víða á spássíum og milli lína með ýmsum höndum (sumar gamlar).
- Athugasemdir við texta og minnisatriði: 6v, 18r, 22v, 23r, 24r, 25r, 26r, 27r-v, 28v, 29v, 31v-32r, 34v-35r, 46r, 50r, 56r-v, 58v, 59r, 60r, 68v, 92v, 95r, 98r-v.
- Almennar athugasemdir: 7v.
- Tilvísanir: 27r, 28v, 30r, 34r?, 52r, 53r, 57v, 59r, 62r?, 66r, 77v?, 93r?, 95v, 98r.
- Ártöl: 86r.
- Ferill: 91v.
- Nöfn: 46v, 49v, 57v, 62r?, 97v?.
- Tölustafir: 55r, 57v, 58r.
- Pennakrot og spássíugreinar sem að mestu hafa verið máðar út: 3r, 4r, 5r-v, 6v, 7r-8r, 12v, 13v, 15v, 17r-v, 19r, 21r-v, 22v-23v, 28v, 30r-31v, 32v, 33v, 34r, 35v-37v, 42r-v, 43v, 44r, 45r-51r, 52v-53v, 54v, 55v-57r, 58r-59r, 60r-v, 62r, 63r, 64r-68v, 69v, 70v-72v, 73v, 74v-75r, 76v-77r, 78r-79r, 80r-v, 82v, 84r-85r, 86v, 87v, 90r-91r, 94r-95r, 96r-v, 97v.
Band frá því í september 1980 (252 mm x 223 mm x 48 mm). Pappaspjöld klædd fínofnum líndúk. Ljósbrúnt geitarskinn á kili og hornum Saumað á móttök. Ný saurblöð fremst og aftast, innan við þau eru eldri saurblöð.
Blöð voru fjarlægð úr gömlu bandi og eru nú varðveitt í Acc 48k og Acc 48 l.
Laus seðill frá Kaupmannahöfn með upplýsingum um forvörslu.
Historie og herkomst
Handritið var skrifað á Íslandi. Það er tímasett til ca 1350 (sbr. Stefán Karlsson 1967:27), en Kålund tímasetti til ca 1300 (Katalog over de oldnorsk-islandske håndskrifter 1900:69).
Björn Jónsson gyllir átti handritið á 14. öld, en hann fékk það frá móðurbróður sínum Jóni Sveinssyni Hvammi er bjó í Hvammi í Hvammssveit (hann dó 1355) (sjá bl. 91v). Árið 1774 barst það síðan til Kaupmannahafnar (sjá aftara saurblað fremst). Det kongelige bibliotek keypti handritið á uppboði hjá bókaverslun Hegelunds árið 1786.
Á spássíum á bl. 46v og 49v er nafnið Magnús (Árnason).
Á spássíu á bl. 57v er nafnið Sigríður (Sigurðardóttir?).
Stofnun Árna Magnússonar tók við handritinu 5. desember 1980.
[Additional]
Viðgert og bundið af Birgitte Dall í september 1980. Eldra band fylgir í öskju sem nú er orðin handritinu of lítil.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar, sem keypti þær af Arne Mann Nielsen í júní 1977.