Skráningarfærsla handrits

PDF
PDF

AM 727 II 4to

Tíðfordríf ; Íslandi, 1644

Tungumál textans
íslenska

Innihald

1 (1r-22v)
Tíðfordríf
Titill í handriti

Tíðfordríf eður lítið annálskver: Sitt af hverju til sýnis viljann að birta. Til samans teiknað af mér Jóni Guðmundssyni ætatis. 70. Anno dni 1644.

Skrifaraklausa

Jón kall Gudmu(n)dsson í Gagnstaðarhjáleigu á Útmannasveit í Fljótsdalshéraði. Endaði 1644, 8. maí.

Athugasemd

Tileinkað Brynjólfi Sveinssyni biskupi.

Handritið fjallar um miðaldabókmenntir, um yfirnáttúrulegar verur, náttúruundur Íslands, steina og ýmislegt tengt hjátrú, ágrip úr landafræði miðalda, ásamt fleiru.

Að auki finnst nafn höfundar á blaði 16r.

1.1 (1r-14r)
Enginn titill
Upphaf

Sannligum heiðursherra meistara Brynjólfi Sveinssyni biskupi að Skálholti …

Niðurlag

… eða nokkuð gamalt.

1.2 (14r-15r)
Um nokkur forn orð og máltæki.
Titill í handriti

Um nokkur forn orð og máltæki sem nú er öðruvís[i] kallað.

Upphaf

Empur skal eg …

Efnisorð
1.3 (15r)
Málshættir.
Titill í handriti

70 kortsmálshættir. Við böl er að berjast.

Upphaf

Klén kortsmál kynnið bragar brjál …

Efnisorð
1.4 (17v-19v)
Annálságrip.
Titill í handriti

Lítill þáttur kirknaráns og ásókna í Englandi á dögum þeirra tveggja biskupa erki [sic.]

Upphaf

Tveir [.]kilegir …

Niðurlag

… til Jórsalalands

Efnisorð
1.5 (19v-21r)
Roðberts þáttur.
Titill í handriti

Roðberts þáttur

Upphaf

Roðbert lýsti því fyrir sínum kompánum …

Niðurlag

… heyra undir hans konungsdæmi.

Efnisorð
1.6 (21r-21v)
Af Qvintiano keisara
Titill í handriti

Af Qvintiano keisara og hans spámönnum fjórum

Upphaf

Qvintiano hét einn keisari í Róm …

Niðurlag

… En kærleikurinn [..] hvergi að hittast.

Efnisorð
1.7 (21v)
Um rúnir og launskrift
Upphaf

Meistari Perus hefur mestur fundist í bóklegum listum …

Efnisorð
1.8 (21v)
Finngálkn
Titill í handriti

Finngálkn

Upphaf

Ein historía segir finngálknadýr svo sköpuð …

Athugasemd

Við hlið myndar af finngálkni er vísa sem byrjar svo Hvað sér þú meira maður …

1.9 (22r)
Þulur og kvæði
1.9.1 (22r)
Um fyrrur heimsins barna
Titill í handriti

Þula um fyrrur og fjarskalæti heimsins barna

Upphaf

[…] sækum [sic] mannanna dómum …

Niðurlag

… þygg eg hennar gumi.

Efnisorð
1.9.2 (22r)
Um frú Vild
Titill í handriti

Önnur um frú Vild

Upphaf

Frú vild alfréð holt gjör halda …

Niðurlag

… Heimurinn þykir þýður þá hann er dáblíður.

1.9.3
Sjálfræða löndin
Upphaf

Sjálfræða löndin …

Niðurlag

… sá sanngjarni og vísi mun vorkenna.

2 (22v)
Vísa Þorleifs Þórðarsonar, 40 mannsnöfn
Höfundur

Titill í handriti

Vísa Þorleifs Þórðarsonar, 40 mannsnöfn

Upphaf

Styr, Jón, Stíg …

Niðurlag

… Snjólf, Bárð, Hrólf, Varða.

3 (22v)
Þegar Ólafur konungur Haraldsson og tröllkona ein kváðu vísur hvor á móti öðru.
Upphaf

Svo er sagt að herra Ólafur Haraldsson …

Niðurlag

… En þeir lofuðu Guð sem á skipinu voru.

Lýsing á handriti

Blaðefni
Pappír.
Blaðfjöldi
22 blöð (191-205 mm x 142-158 mm).
Tölusetning blaða

  • Blaðmerkt er 1-22 bæði með bleki og bláum lit.

Kveraskipan

Sex kver.

  • Kver I: blöð 1-4; 2 tvinn.
  • Kver II: blöð 5-9; 2 tvinn + 1 stakt blað.
  • Kver III: blöð 10-15; 3 tvinn.
  • Kver IV: blöð 16-17; 1 tvinn.
  • Kver V: blöð18-22; 2 tvinn + 1 stakt blað.

Umbrot

  • Leturflötur er 160-165 null x 130-135 null.
  • Línufjöldi er ca 33.

Ástand

  • Það vantar ofan af blaði 3. Efri brún þess er óregluleg og blaðið er þar dekkra; ummerki lík og eftir eld.

Skrifarar og skrift

  • Hugsanlega er handritið skrifað með hendi Jóns Guðmundssonar lærða. Það er þó ekki öruggt (sjá um uppruna hér fyrir neðan).
  • Fljótaskrift en brotaskrift að hluta.

Skreytingar

  • Teikning af finngálkni á blaði 22r.

  • Fyrirsögn er rituð með rauðu bleki. Stafir í fyrirsögnum eru oftast með stærra og settara letri en letur meginmáls.

Spássíugreinar og aðrar viðbætur

  • Vísa og saga á blaði 22v eru viðbætur.

Band

Pappaband (213 null x 165 null x 8 null) frá 1960. Spjöld og kjölur eru klædd handunnum pappír.

Handritið liggur í öskju með AM 727 I 4to.

Í eldra bandi voru tréspjöld, sem nú eru í öskju með handritinu. Blöð sem lágu í bandinu eru í sérstakri öskju og skráð undir safnmarkinu AM 727 III 4to.

Uppruni og ferill

Uppruni

Handritið er skrifað á Íslandi. Kålund taldi handritið vera eiginhandarrit Jóns Guðmundssonar, skrifað 1644, sbr. blað 1r, 16r og 22v( Katalog II 1894:154 ), en Stefán Karlsson telur Jón sjálfan ekki hafa skrifað handritið ( 1983:xciv-xcv ).

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 14. mars 1989.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

VH skráði handritið 14. ágúst 2009; lagfærði í janúar 2011. DKÞ skráði handritið 4. nóvember 2003. Kålund gekk frá handritinu til skráningar 25. október 1888 (sjá Katalog II> , 154-155 (nr. 1825).

Viðgerðarsaga

Viðgert og bundið í Kaupmannahöfn 1960.

Myndir af handritinu

  • Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
  • Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, keyptar af Arne Mann Nielsen 1974.
  • Filma á Landsbókasafni Íslands-Háskólabókasafni (með ÍB 35 fol.).

Notaskrá

Höfundur: Bjarni Einarsson
Titill: Munnmælasögur 17. aldar, Íslenzk rit síðari alda
Umfang: 6
Höfundur: Slay, Desmond
Titill: Codex Scardensis, Introduction
Umfang: s. 7-18
Titill: Miðaldaævintýri þýdd úr ensku,
Ritstjóri / Útgefandi: Einar G. Pétursson
Umfang: 11
Höfundur: Einar G. Pétursson
Titill: Hvenær týndist kverið úr Konungsbók Eddukvæða?, Gripla
Umfang: 6
Höfundur: Einar G. Pétursson
Titill: Um Pétursbuddur og þeirra náttúrur, Pétursskip búið Peter Foote sextugum
Umfang: s. 17-22
Höfundur: Einar G. Pétursson
Titill: Úr manna minnum : greinar um íslenskar þjóðsögur, Um sögur af Álfa Árna
Umfang: s. 127-156
Höfundur: Einar G. Pétursson
Titill: Hulin pláss : ritgerðasafn, Um sögur af Álfa Árna,
Umfang: 79
Höfundur: Halldór Hermannsson
Titill: Jón Guðmundsson and his natural history of Iceland, Islandica
Umfang: 15
Titill: Íslenzk rit síðari alda, Móðars rímur og Móðars þáttur
Ritstjóri / Útgefandi: Jón Helgason
Umfang: 5
Höfundur: Jón Helgason
Titill: , Til Hauksbóks historie i det 17 århundrede
Umfang: s. 1-48
Titill: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Titill: Alfræði íslenzk. II Rímtöl,
Ritstjóri / Útgefandi: Beckman, N., Kålund, Kr.
Umfang: 41
Titill: Duggals leiðsla with an English translation,
Ritstjóri / Útgefandi: Cahill, Peter
Umfang: 25
Höfundur: Ólafur Halldórsson
Titill: Grænland í miðaldaritum

Lýsigögn