Håndskrift detailjer
AM 510 4to
Vis billederSögubók; Island, 1540-1560
Indhold
Víglundar saga
„Haraldur hinn hárfagri son Hálfdanar …“
„… En Trausti að Ingjaldshváli eftir Þorgrím bónda föður sinn.“
„Og lýkur hér þessi sögu. Að henni má þykja mikið gaman, geymi Guð oss alla saman. Lyktast svo endir að vær séum allir Guði sendir, sá þessar sögur girnist segja, hann þarf ekki löngum þegja, vér köstum allir kvölum og mæði, ef kappar girnast ágætt æði, sögur og menntir og signuð fræði og síðan eftir sannleiks gæði. Hafi þeir þökk er hlýddu, og þeir er söguna þýddu, og Þorgeir (?) er letrið skráði, sjálfur Guð og María þá alla náði. Þrír feðgar hafa skrifað bók þessa og biðjið til Guðs fyrir þeim öllum. Amen.“
Óheil.
Íslenzk fornrit 14 1959
Bósa saga
„Hringur hefur kóngur heitið …“
„… er hann lét gjöra sér þá hann vann orminn.“
„Lyktum vér hér sögu Bögu-Bósa og signi hann sankta Busla alla þá sem hér til hafa hlýtt, lesið og skrifað.“
Jarlmanns saga og Hermanns
„Meistari Virgilius hefir samansett …“
„… sonur þeirra tók ríki er Vilhjálmur hét og lúkum vér þar þessu ævintýri. Hafi þann þakk er fyrir sagði en sá öngva er klórað hefur.“
Þorsteins þáttur bæjarmagns
„Í þann tíma er Hákon jarl Sigurðsson …“
„… hurfu hornin Hvítingar.“
„Lúkum vér þar þætti Þorsteins bæjarbarns.“
Jómsvíkinga saga
„Máls er nefndur Tóki …“
„… og sagði þar fyrstur manna þessi tíðindi til Íslands.“
„Og lýkur hér nú Jómsvíkinga sögu. Geymi Guð þann er ritaði og sagði og alla þá er hlýddu á utan enda. Amen.“
Finnboga saga ramma
„Ásbjörn hét maður, hann var kallaður dettiáss …“
„…Bjó hann á Finnbogastöðum eftir föður sinn.“
„Lýk eg nú þar þessi frásögu.“
Drauma-Jóns saga
„Heinrekur er maður nefndur, jarl að tign …“
„… kastala í ríkum eignum“
„og lýkur svo þessari frásögu að Guð sé lofaður um allar aldir alda veralda. Amen.“
Friðþjófs saga
„Beli hefur konungur heitið …“
„… bona soror et frater …“
Efnisyfirlit yfir þetta handrit er í AM 435 a 4to., bl. 106v.
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
- Handritið er blaðmerkt af Kålund með rauðu bleki efst í hægra horni, 1-96.
Tólf kver.
- Kver I: bl. 1-7, 3 tvinn og stakt blað (bl. 6).
- Kver II: bl. 8-17, 5 tvinn.
- Kver III: bl. 18-25, 4 tvinn.
- Kver IV: bl. 26-29, 1 tvinn og 2 stök blöð (bl. 27 og 28).
- Kver V: bl. 30-38, 3 tvinn og 3 stök blöð (bl. 31, 36 og 37).
- Kver VI: bl. 39-46, 4 tvinn.
- Kver VII: bl. 47-54, 4 tvinn.
- Kver VIII: bl. 55-62, 4 tvinn.
- Kver IX: bl. 63-70, 4 tvinn.
- Kver X: bl. 71-80, 5 tvinn.
- Kver XI: bl. 81-88, 4 tvinn.
- Kver XII: bl. 89-96, 4 tvinn.
- Blöð vantar í handritið á eftir bl. 3 (2 blöð) og 27 (1 blað).
- Víða eru göt sem hafa orðið til við verkun skinnsins en einnig eru göt og rifur sem skerða texta, sjá bl. 1, 4 og 11.
- Letrið er máð og slitið víða, einkum á bl. 1r, 7v, 21r-v, 22r, 25v-26r, 38r-40r, 44r-46v, 74r, 77v, 96r.
- Af bl. 39 hefur partur verið skorinn úr.
- Eindálka.
- Leturflötur er að jafnaði 152-165 mm x 110-115 mm.
- Línufjöldi er ca 25-36.
- Upphafsstafir eru víða dregnir út úr leturfleti.
- Griporð á stöku stað (t.d. bl. 7v og 29v).
- Víða bendistafir á spássíum til að merkja vísur í texta.
Tvær hendur.
Handritið er skrifað af feðgunum Ara Jónssyni og Jóni eða Tómasi Arasyni frá Súgandafirði, árléttiskrift.
- Teikningar af fólki á neðri spássíum bl. 60r og 76r.
- Pennaflúraðir upphafsstafir allvíða (sjá t.d. bl. 3r, 8v, 21v, 32v, 38v, 67r, 88v). Sumir með andliti í belgnum (sjá t.d. bl. 5r, 27r, 34v, 37r, 40v, 47r, 54v, 79v-80r).
- Hendur og flúr á bl. 57r og 58r.
- Sums staðar smáflúr á spássíum, oftast á neðri spássíu (sjá t.d. 24v-25r, 34r, 36v, 44r, 58v, 63r, 72r-73r, 74r, 78r, 79r).
- Á bl. 96v er vísa með yngri hendi, sem hefur verið krassað yfir.
- Spássíuathugasemdir eru allvíða (sjá bl. 3r, 4r-v, 6r, 8r, 21r, 23v, 27v, 33v, 36v, 45v, 46v, 54v, 56v, 61v, 66v, 67r, 68v, 71r-72r, 74v-75r, 76r, 77r, 78v, 80r-v, 83r, 84r, 89r, 90r, 91v-92r, 93v-94r).
- Bandið gæti verið upprunalegt (212 mm x 143 mm x 44 mm). Tréplötur klæddar þrykktu skinni og hefur verið með spennslum. Kjölur upphleyptur. Saurblöð og spjaldblöð eru nýleg.
- Skinnblað úr þessu bandi hefur verið fjarlægt og flutt í Accessoria 48 d. Það er með latneskri skrift og nótum.
- Laus seðill frá Kaupmannahöfn með upplýsingum um forvörslu.
- Blað frá Kaupmannahöfn með kveraskiptingu fylgir.
Historie og herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi um 1550. Það er líklega, að undanteknum flestum bl. 8-37, skrifað af sama manni og stóra rímnasafnið í AM 604 4to. Samskonar spássíuathugasemdir og þar (sjá Katalog I, bls. 670.
Árni Magnússon fékk bókina frá Jóni Þorkelssyni en hann hjá Ingibjörgu Pálsdóttur á Eyri í Seyðisfirði (Sbr. AM 435 a 4to, bl. 106v).
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 7. maí 1987.
[Additional]
- ÞS lagfærði samkvæmt reglum TEIP5 27.-30. október 2009.
- OB færði inn grunnupplýsingar 3. október 2001.
- Kålund gekk frá handritinu til skráningar 19. apríl 1909 (Katalog I 1889:670 (nr. 1282).).
Viðgert af Birgitte Dall 1978 til mars 1979 og sett aftur í gamla bandið. Saltarabrot tekið úr bandi (kom 1977 í sér bandi).
- Stafrænar myndir á www.sagnanet.is.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi, sem voru keyptar í nóvember 1970.