Håndskrift detailjer
AM 121 fol.
Vis billederSturlunga saga; Island, 1630-1675
Indhold
Útdráttur skyldur þeim sem er í AM 119 fol., með þátta- og kaflaskiptingu að hluta og án Árna sögu biskups.
„Íslendingasagan mikla, í tíu þætti sundurdeild og niðurköfluð. Fyrsti þáttur. Af Hafliða Mássyni og Þorgils Oddasyni. 1. kap.“
„Hjör konungur, son Hálfs konungs …“
„… og andaðist anno 1130.“
„Annar þáttur hljóðandi um ættartölur ýmsra höfðingja á Íslandi fyrri alda.“
„[B]örn þeirra Þorgils Oddasonar og Kolfinnu Hallsdóttur …“
„… er þar bjó síðan.“
„Þriðji þáttur af Sturlu Þórðarsyni“
„[Þ]órður Gilsson faðir Sturlu …“
„… um bróður hans.“
Texti blaðs 8 hefur skerst lítillega.
„Fjórði þáttur af Guðmundi hinum dýra“
„Guðmundur hét bóndi Eyjólfsson …“
„… er þar bjó síðan.“
„Fimmti þáttur af Þorvaldi Vatnsfirðingi“
„[Þ]ar tekur nú til frásagnar …“
„… og skildu við það.“
„Sjötti þáttur af Þorvaldssonum, Þórði og Snorra.“
„[D]rottinsdaginn eftir brennu Þorvalds …“
„… hafði goldið honum.“
Hér eftir er í handriti ekki um númeraða þátta- eða kaflaskiptingu að ræða.
„Sjöundi þáttur af Órækju Snorrasyni.“
„[Þ]etta vor sem nú var frá sagt …“
„… að draga saman vináttu þeirra frænda, var það og auðvelt.“
„[E]inum vetri vetri (!) eftir lát Snorra Sturlasonar …“
„… og skildust þeir við svo búið.“
Engin fyrirsögn.
Skriftarlag breytist aftur á blöðum 45v-78v.
„Af Þorgils skarða Böðvarssyni, Þórðarsonar, Sturlusonar.“
„[B]öðvar bjó á Stað, Þórðarson …“
„… hér á Íslandi sat Gissur jarl heima á Stað.“
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
- Eldri blaðmerking: 189-266.
Tíu kver.
- Kver I: blöð 1-8, 4 tvinn.
- Kver II: blöð 9-16, 4 tvinn.
- Kver III: blöð 17-24, 4 tvinn.
- Kver IV: blöð 25-32, 4 tvinn.
- Kver V: blöð 33-40, 4 tvinn.
- Kver VI: blöð 41-48, 4 tvinn.
- Kver VII: blöð 49-56, 4 tvinn.
- Kver VIII: blöð 57-64, 4 tvinn.
- Kver IX: blöð 65-74, 5 tvinn.
- Kver X: blöð 75-78, 2 tvinn.
- Blöðin eru víða trosnuð á jöðrum og sumstaðar hafa bæði innri og ytri spássíur verið styrktar (sbr. 25r og 33r).
- Texti sést víða í gegn (sjá t.d. 29r-30v).
- Blekklessur eru t.d. á blaði 30r.
- Sumstaðar eru blettir á blöðum; bæði á textafleti (án þess þó að skemma textann) og spássíum (sbr. 32r-v og 74r-v).
- Tvídálka.
Sumstaðar er strikað fyrir dálkum og spássíum með bleki eins og t.d. á rekto hliðum blaða 9r-15r.
Víða annars staðar má greina línur sem hugsanlega hafa verið dregnar með beini til afmörkunar dálka og spássía, sbr. t.d. á blaði 31v.
- Leturflötur er ca 245-270 mm x 150-170 mm og leturflötur hvors dálks er ca 245-270 mm x 75-85 mm. Innri dálkar eru að jafnaði breiðari en þeir ytri.
- Eyður fyrir upphafsstafi (sjá t.d. blöð 1v-2r).
- Eyður fyrir þáttamerkingar og kaflanúmer (sjá t.d. blöð 45v og 64r).
- Griporð eru víðast hvar (sjá t.d. blöð 15v-16r og 64v-65r).
- Með hendi Þorsteins Björnssonar á Útskálum.
- Fljótaskrift. Skrift á blöðum 34r-45r er með öðru bleki og hallar öfugt við fyrri skrift; hún er settari en þó með fljótaskriftareinkennum (h, s, r…).
- Skriftarlag er sömuleiðis með öðru móti á blöðum 45v-48v og eitthvað áfram.
- Handritið er merkt sem „Compendium B“ á blaði 1r með hendi frá 18. öld.
Band frá 1974 (300 mm x 223 mm x 23 mm). Pappaspjöld eru klædd fínofnum líndúk. Grófari dúkur er á kili og hornum, saumað á móttök.
Í eldra bandi voru spjöld og kjölur klædd bókfelli úr kirkjulegu latnesku handriti.
- Fastur seðill (156 mm x 120 mm með hendi Árna Magnússonar: „1709 16. novembris Ólafi Einarssyni send til láns Sturlunga saga folio með smárri skrift úr bók séra Þorsteins á Setbergi. Hún er aftur komin, kannski hann hafi látið uppskrifa úr henni. Er partur úr bók séra Þorsteins Björnssonar, er síðar átti Sigurður Björnsson lögmaður.“
Historie og herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi og tímasett til 17. aldar í Katalog I, bls. 83, en virkt skriftartímabil Þorsteins Björnssonar var ca 1630-1675. Það var áður hluti af stærri bók (sbr. seðil), þar blöð 189-266. Í þeirri bók voru einnig AM 158 fol., AM 181 a-h fol., AM 181 k-l fol. og AM 204 fol. (sbr. JS 409 4to).
Bókin sem handritið tilheyrði var í eigu skrifarans, sr. Þorsteins Björnssonar, og síðar Sigurðar Björnssonar lögmanns (sbr. seðil). Árni Magnússon tók bókina í sundur og lánaði Ólafi Einarssyni þennan hluta árið 1709 (sbr. seðil).
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 17. apríl 1974.
[Additional]
Viðgert og bundið af Birgitte Dall í mars 1974. Eldra band fylgir.
Gömul viðgerð, pappírsstrimlar límdir á blaðkanta.
- Stafrænar myndir á www.sagnanet.is.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Negatíf filma og negatíf örfilma frá 1995 á Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi (öskjur 423 og 419).
Bibliografi
| Forfatter | Titel | Redaktør | Omfang |
|---|---|---|---|
| Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling | ed. Kristian Kålund | ||
| Sturlunga saga Including the Islendinga Saga of Lawman Sturla Thordsson and other Works | ed. Guðbrandur Vígfússon | 1878; I | |
| Guðrún Ása Grímsdóttir | Heimkynni uppskrifta Sturlunga sögu, Skjöldur | 1996; 11: p. 12-16 | |
| Hemings þáttr Áslákssonar, | ed. Gillian Fellows Jensen | 1962; III | |
| Byskupa sögur, | ed. Jón Helgason | 1938; 13:1 | |
| Valla-Ljóts saga, STUAGNL | ed. Jónas Kristjánsson | 1952; LXIII | |
| Sturlunga saga efter membranen Króksfjarðarbók. Udfyldt efter Reykjarfjarðarbók | ed. Kristian Kålund | ||
| Kirialax saga, STUAGNL | ed. Kristian Kålund | 1917; LXIII | |
| Mírmanns saga, | ed. Desmond Slay | 1997; 17: p. clxxi, 216 p. | |
| Romances: Perg. 4:o Nr. 6 in The Royal Library, Stockholm, Early Icelandic Manuscripts in Facsimile | ed. D. Slay | 1972; X | |
| Peter Springborg | Antiqvæ Historiæ Lepores - om renæssancen i den islandske håndskriftproduktion i 1600-tallet, | 1977; 8: p. 53-89 | |
| Samlinger | |||
| Árna saga biskups, | ed. Þorleifur Hauksson | 1972; II |