Håndskrift detailjer
AM 107 fol.
Der er ingen billeder tilgængelige for dette håndskrift.
Landnámabók; Island, 1640-1660
Indhold
Landnámabók
Sturlubókargerð.
Hannes Finnsson 1774,Landnámabók;
Íslendinga sögur 1843 vol. I,
Jakob Benediktsson 1958, Skarðsárbók, Landnámabók Björns Jónssonar á Skarðsá Rit handritastofnunar Íslands vol. 1 p. xxxvi.
Jakob Benediktsson 1974, Landnámabók, Íslenzk handrit. Series in folio vol. III, p. ix-xiii, xv-xx, xxii-xxiii (eng.overs. xxv-xxix, xxxiii-xxxviii, xl);
Þorgeir Guðmundsson og Þorsteinn Helgason 1829Íslendinga sögur vol. I.
Formáli
[H]ér hefur upp landnám í Vestfirðingafjórðungi er margt stórmenni hefur bygg...
[N]ú hefur upp landnám í Norðlendingafjórðungi er fjölbyggðastur hefir verið ...
„[N]ú hefur upp landnám í Norðlendingafjórðungi er fjölbyggðastur hefir verið af öllu Íslandi og stærstar sögur hafa gjörst bæði að fornu og nýju, sem enn mun ritað verða og raun ber á.“
„[E]ysteinn meinfretur, son Álfs …“
„ … en þar voru MCC bónda þá er talið var.“
[Þ]essir menn hafa land numið í Austfirðingafjórðungi er nú munu upp taldir o...
„[Þ]essir menn hafa land numið í Austfirðingafjórðungi er nú munu upp taldir og fer hvað af hendi norðan til fjórðungamóts frá Langanesi á Sólheimasand og er það sögn manna að þessi fjórðungur hafi fyrst albyggður orðið.“
„[G]unnólfur kroppa hét maður son Þóris hauknefs …“
„ … eru frá komnir - Ketill hinn fíflski og Leiðólfur kappi.“
Hér hefjast upp landnám í Sunnlendingafjórðungi er með mestum blóma er alls Í...
„Hér hefjast upp landnám í Sunnlendingafjórðungi er með mestum blóma er alls Íslands fyrir landskosta sakir og höfðingja þeirra er þar hafa byggt, bæði lærðir og ólærðir.“
„Þrasi hét maður son Þórólfs hornabrjóts …“
„ … þó að synir þeirra sumir reistu hof og blótuðu, en landið var alheiðið nær hundraði vetra. “
Fysisk Beskrivelse / Kodikologi
Pappír með vatnsmerkjum.
Vatnsmerki 1. Aðalmerki: Skjaldarmerki (Amsterdam) // Mótmerki: Fangamark PL (á saurblöðum fremst í handriti).
Vatnsmerki 2. Aðalmerki: Tveir turnar með tveimur gluggum (vatnsmerki 3 og 4) // Mótmerki: Fangamark PH ( 1 , 4 , 5 , 8 , 9 , 12 , 14 , 16 , 18 , 20-21 , 23 , 25 , 27 , 29 , 31 , 35 , 37 , 38-39 , 44 , 45 , 48-50 , 53 , 55 , 57 , 59-60 , 65 , 67-70 , 75 , 77-80 , Blöð 77-80 eru saurblöð aftast í handriti).
Vatnsmerki 3. Aðalmerki: Tveir turnar með tveimur egglaga gluggum IS5000-02-0107_2 IS5000-02-0107_43 ( 2 , 3 , 17 , 19 , 26 , 28 , 30 , 33-34 , 36 , 40 , 42 , 43 , 46-47 , 56 , 58 , 66 , 71 , 74 ) // Mótmerki: Vatnsmerki 2.
Vatnsmerki 4. Aðalmerki: Tveir turnar með tveimur beygðum egglaga gluggum IS5000-02-0107_7 ( 6 , 7 , 10-11 , 13 , 15 , 22 , 24 , 26 , 32 , 41 , 51-52 , 54 , 61-64 , 72-73 , 76 , ) // Mótmerki: Vatnsmerki 2.
- Blaðsíðumerking með brúnleitu bleki: 1-20; með blýanti: 30, 40, 50, … 150.
- Blaðmerking með rauðu bleki: 1-76
- Eindálka.
- Leturflötur er ca 240 mm x 130-140 mm.
- Eyður fyrir upphafsstafi kafla (sbr. t.d. 1r).
- Skrifað með hendi Jóns Erlendssonar; blendingsskrift.
- Fyrirsagnir eru víðast með stærra letri en meginmálið (sjá blöð 5r og 11r).
- Safnmark er ritað með hendi Kålunds á fimmta saurblað versó.
- Rifrildi úr fólíóblaði með hendi Árna Magnússonar sem líklega eru fyrirmæli til bókbindara.
Handritið er í nýlegu skinnbandi (335 mm x 230 mm x 26 mm).
- Fjögur ystu saurblöðin (af 10), fremst og aftast tilheyra þessu bandi.
Eldra band frá 1700-1730.
- Spjöld og kjölur eru klædd bókfelli. Innri saurblöð sex talsins, eru úr þessu bandi þar með talið rifrildi af blaði þar sem á eru tvær línur með hendi Árna Magnússonar, sem líklega eru fyrirmæli til bókbindara (sjá um fylgigögn).
Tveir fastir seðlar með hendi Árna Magnússonar
- 1) Seðill (164 mm x 106 mm á sjötta saurblaði rekto. „Þessa Landnámabók léði mér 1704 Séra Halldór Torfason í Bæ í Flóa. 1706 keypti ég bókina af Þuríði Sæmundsdóttur þó að hún er mín.“
- 2) Seðill á sjöunda saurblaði rekto. „Þetta er þess slags Landnámabók, sem Björn á Skarðsá, í sinni Collection af Landnámum, kallar Landnámu.“
Historie og herkomst
Handritið er skrifað á Íslandi fyrir Brynjólf Sveinsson biskup. Það er afrit glataðs skinnhandrits frá um 1400? sem kennt er við Sturlu Þórðarson. Björn Jónsson á Skarðsá notaði það handrit fram að 1636 en síðar átti það Brynjólfur Sveinsson biskup. Það lenti síðan í safni P. H. Resens og brann þar 1728. Jón Erlendsson skrifaði AM 107 fol. upp eftir þessu handriti fyrir Brynjólf, sennilega um miðja 17. öld. Hann skrifaði einnig AM 105 fol. eftir Hauksbók. Þar er Kristni saga aftan við, sem ekki er í þessu handriti. Á 17. öld var til annað handrit Sturlubókar sem nú er glatað. AM 107 fol. er tímasett á bilinu ca 1640-1660, en til 17. aldar í Katalog I, bls. 72.
Árni Magnússon fékk handritið að láni hjá sr. Halldóri Torfasyni í Bæ í Flóa árið 1704. Halldór hefur fengið það eftir föður sinn Torfa Jónsson í Gaulverjabæ. Árni keypti svo handritið af Þuríði Sæmundsdóttur árið 1706 (sbr. seðil).
Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 18. október 1973.
[Additional]
Kålund gekk frá handritinu til skráningar 27. október 1885 Katalog I;bls. 72 (nr. 126), DKÞ grunnskráði 15. nóvember 2001, VH skráði handritið samkvæmt TEIP5 reglum 29. janúar 2009; lagfærði í nóv. 2010. . ÞÓS skráði vatnsmerki 4. júní 2020.
Bundið af Ragnari Einarssyni árið 1989?
Bundið í Kaupmannahöfn 1700-1730. Það band fylgir.
- Stafrænar myndir á www.sagnanet.is.
- Svart-hvítar ljósmyndir á Det Arnamagnæanske Institut í Kaupmannahöfn.
- Ljósprent í Landnámabók. Íslenzk Handrit, Series in folio III (1974).