Skráningarfærsla handrits

PDF
PDF

AM 105 fol.

Landnámabók og Kristni saga ; Ísland, 1650-1660

Tungumál textans
íslenska

Innihald

1 (1r-83r)
Landnámabók
Titill í handriti

Hér hefir Landnámabók

Upphaf

Á þeim tíma er Ísland fannst …

Niðurlag

… En landið var alheiðið nær hundraði vetra.

Athugasemd

Á undan fer formáli: Þetta er prologus fyri bók þessi (bl. 1r).

Eyður á bl. 10v og 27r til að marka eyður í forriti.

Efnisorð
2 (83r-97v)
Kristni saga
Titill í handriti

Hér hefur Kristni sögu

Upphaf

Nú hefur það hversu kristni …

Niðurlag

… En Ólafur konungur Tryggvason barðist á Orminum langa næsta dag eftir Maríumessu síðari.

Athugasemd

Án viðaukans í AM 104 fol., um útlenda biskupa á Íslandi.

Efnisorð

Lýsing á handriti

Blaðefni

Pappír með vatnsmerkjum.

Blaðfjöldi
xiii + 99 + xii blöð (310 mm x 200 mm). Auð blöð: 25r-26v og 98r-99v.
Tölusetning blaða

  • Handritið hefur verið blaðsíðumerkt síðar með svörtu bleki, 1-194.
  • Það hefur einnig verið blaðmerkt síðar með rauðu bleki, 1-97.

Kveraskipan

14 kver:

  • I: spjaldblað - fremra saurblað 7 (5 tvinn, annað og þriðja blað eru brot: spjaldblað+fremra saurblað 7, fylgigögn 1 (brot)+fremra saurblað 6,fylgigögn 2(brot)+fremra saurblað 5, fremra saurblað 3+fremra saurblað 4)
  • II: Fremra saurblað 8 - fremra saurblað 13 (3 tvinn: fremra saurblað 8+fremra saurblað 13, fremra saurblað 9+fremra saurblað 12, fremra saurblað 10+fremra saurblað 11)
  • III: bl. 1-10 (5 tvinn: 1+10, 2+9, 3+8, 4+7, 5+6)
  • IV: bl. 11-20 (5 tvinn: 11+20, 12+19, 13+18, 14+17, 15+16)
  • V: bl. 21-30 (5 tvinn: 21+30, 22+29, 23+28, 24+27, 25+26)
  • VI: bl. 31-40 (5 tvinn: 31+40, 32+39, 33+38, 34+37, 35+36)
  • VII: bl. 41-50 (5 tvinn: 41+50, 42+49, 43+48, 44+47, 45+46)
  • VIII: bl. 51-60 (5 tvinn: 51+60, 52+59, 53+58, 54+57, 55+56)
  • IX: bl. 61-70 (5 tvinn: 61+70, 62+69, 63+68, 64+67, 65+66)
  • X: bl. 71-80 (5 tvinn: 71+80, 72+79, 73+78, 74+77, 75+76)
  • XI: bl. 81-90 (5 tvinn: 81+90, 82+89, 83+88, 84+87, 85+86)
  • XII: bl. 91 - aftara saurblað 2 (eitt blað + 4 tvinn: 91 ,92+aftara saurblað 2, 93+aftara saurblað 1, 94+97, 95+96)
  • XIII: Aftara saurblað 3 - aftara saurblað 9 (eitt blað + 3 tvinn: aftara saurblað 3, aftara saurblað 4+aftara saurblað 9, aftara saurblað 5+aftara saurblað 8, aftara saurblað 6+aftara saurblað 7)
  • XIV: Aftara saurblað 10 - spjaldblað (3 tvinn: aftara saurblað 10+spjaldblað , aftara saurblað 11+aftara saurblað 14, aftara saurblað 12+aftara saurblað 13)

Umbrot

  • Eindálka.
  • Leturflötur er ca 240 mm x 140 mm.
  • Línufjöldi er 25-27.
  • Eyður víða fyrir upphafsstafi og kaflafyrirsagnir.

Skrifarar og skrift

Með hendi Jóns Erlendssonar, blendingsskrift.

Band

Skinnband frá 1992 (317 mm x 208 mm x 33 mm). Fimm saurblöð hvoru megin eru úr þessu bandi. Ræmur úr eldri saurblöðum eru á milli tveggja fremstu saurblaðanna.

Eldra bókfellsband frá 1700-1730 fylgir. Spjöld og kjölur klædd bókfelli. Átta saurblöð fremst og sjö aftast eru úr þessu bandi.

Fylgigögn

Þrír seðlar með hendi Árna Magnússonar:

  • Seðill 1 (186 mm x 154 mm): Originum Islandicorum librum (Landnámabók) scripsit Sturla Legifer (Nomophylax) islandiæ, Thordi filius, qui obiit 1284. Alium origg. Island. Librum scripsit Styrmerus prior, qvi decessisse scribitur 1245. Ex hisce binis Codicibus unum fecit Haucus (Hóicus) Erlendi filius, Nomophylax vel Supremus Islandiæ Judex, qvi vixit 1306 et sequentibus addiditqve genealogiarum continuationes usqve ad sua tempora. Omnes hi in Islandia vixere, et duo priores Islandi omnino fuere. Hójcus forte natione Norvegus erat, de qvo tamen certus non sum.
  • Seðill 2(164 mm x 105 mm): Þetta er þess lags Landnámabók sem Björn á Skarðsá, í sinni Collection af Landnámum kallar Hauksbók.
  • Seðill 3 (163 mm x 105 mm): Þessa Landnámabók með Kristni sögu léði mér 1704 sr. Halldór Torfason í Bæ í Flóa. 1706 keypti ég bókina af Þuríði Sæmundsdóttur svo að hún nú er mín.

Seðlar og handrit eru ljósprentuð í Landnámabók. Ljósprentun handrita. Útgefandi Jakob Benediktsson. Íslenzk handrit III. Reykjavík 1974. Seðlarnir gefnir út og útskýrðir á bls. xvi.

Uppruni og ferill

Uppruni

Handritið var skrifað á Íslandi ca 1650-1660, en tímasett til 17. aldar í Katalog I , bls. 70.

Skrifað eftir Hauksbók meðan hún var heil en leifar úr henni af frumriti Landnámabókar eru í AM 371 4to. Aðrir hlutar Hauksbókar eru í AM 544 4to og AM 675 4to.

Fyrsta kver þessa handrits (bl. 1-10) var um tíma í AM 107 fol. og fyrsta kver þess handrits var hér, en þeim var víxlað þegar rannsókn í tengslum við útgáfu Det Kongelige Nordiske Oldskrift-Selskab árið 1843 leiddi í ljós að handritin höfðu blandast (sbr. Íslendinga sögur I , Kaupmannahöfn 1843, bls. XV-XXII og Katalog I , bls. 70.

Ferill

Árni Magnússon fékk handritið að láni hjá Halldóri Torfasyni í Bæ í Flóa árið 1704. Halldór fékk það eftir föður sinn Torfa Jónsson í Gaulverjabæ, sem hefur erft það eftir Brynjólf Sveinsson biskup. Árið 1706 keypti Árni það af Þuríði Sæmundsdóttur (sbr. seðil 3).

Aðföng

Stofnun Árna Magnússonar á Íslandi tók við handritinu 18. október 1973.

Aðrar upplýsingar

Skráningarferill

ÞS skráði 12. september til 2. desember 2008. DKÞ færði inn grunnupplýsingar 14. nóvember 2001. Kålund gekk frá handritinu til skráningar 26. október 1885. ÞÓS bætti við skráningu 3. júní 2020. (sjá Katalog I 1889:70-71 (nr. 124) . EM uppfærði vatnsmerkin og skráði kveraskipan 26. maí 2023.

Viðgerðarsaga

Viðgert og bundið í The Cambridge Colleges Library Conservation Consortium 1992.

Ragnar Einarsson bókbindari vann við handritið árið 1989.

Leyst úr eldra bandi árið 1973. Efni úr því bandi fylgir.

Bundið í Kaupmannahöfn 1700-1730.

Myndir af handritinu

Notaskrá

Titill: Antiquités Russes
Ritstjóri / Útgefandi: Rafn, C. C.
Titill: , Two treatises on Iceland from the 17th century
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: III
Titill: Biskupa sögur
Ritstjóri / Útgefandi: Hið Íslenzka bókmentafèlag
Titill: , Jóns saga Hólabyskups ens helga
Ritstjóri / Útgefandi: Foote, Peter
Umfang: XIV
Titill: Fornsögur: Vatnsdælasaga, Hallfreðar saga, Flóamanna saga
Ritstjóri / Útgefandi: Guðbrandur Vigfússon, Möbius, Theodor
Höfundur: Guðrún Ása Grímsdóttir, Þórður Jónsson í Hítardal
Titill: Ættartölusafnrit séra Þórðar Jónssonar í Hítardal I-II
Höfundur: Jón Helgason
Titill: Til Hauksbóks historie i det 17. århundrede,
Umfang: s. 1-48
Höfundur: Helgi Skúli Kjartansson
Titill: Gripla, Af Resensbók, Kristnisögum og Landnámuviðaukum
Umfang: 22
Titill: Íslenzk Handrit, Series in folio, Landnámabók
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: III
Titill: Íslendínga sögur: udgivne efter gamle Haandskrifter
Ritstjóri / Útgefandi: Det kongelige nordiske Oldskrift-Selskab
Umfang: I-IV
Titill: Katalog over Den Arnamagnæanske Håndskriftsamling
Ritstjóri / Útgefandi: Kålund, Kristian
Höfundur: Bek-Pedersen, Karen
Titill: Gripla, St Michael and the sons of Síðu-Hallur
Umfang: 23
Titill: , Hauksbók: the Arna-Magnæan Manuscripts 371, 4to, 544, 4to, and 675 4to
Ritstjóri / Útgefandi: Munksgaard, Ejnar
Umfang: V
Höfundur: Bjarni Einarsson
Titill: , Litterære forudsætninger for Egils saga
Umfang: VIII
Titill: Skarðsárbók: Landnámabók Björns Jónssonar á Skarðsá, Rit Handritastofnunar Íslands
Ritstjóri / Útgefandi: Jakob Benediktsson
Umfang: I
Titill: Antiquarisk Tidsskrift
Ritstjóri / Útgefandi: Det Kongelige Nordiske Oldskrift-Selskab
Höfundur: Ármann Jakobsson
Titill: Hvað á að gera við Landnámu?, Gripla
Umfang: 26
Titill: Íslenzk fornrit
Umfang: 1-
Lýsigögn
×

Lýsigögn